қанықпаған
май қышқылдары деп атайды.
Май тәрізді заттарға
липоидтар
жатады, олардағы май қышқылының
бір молекуласы Н
2
РО
4
алмастырылған. Жасушада олар май қышқылы,
майлар, стероидтар, сфинголипидтер, глицерофосфолипидтер ретінде
кездеседі. Жануарлар жасушасында глицерофосфолипидтерден кең
тарағаны лецитин, кефалин және холин, ал стероидтардан кең тарағаны
холестерин және жыныс гормондары.
Майдың клеткада атқаратын қызметтері:
Энергетикалық.
Майлар – энергия кӛзі, кӛмірсуларға қарағанда екі
есе кӛп энергия бӛледі.
Құрылымдық
.
Липидтер
клеткалардың
биологиялық
мембраналарында маңызды роль атқарады. Мембраналардың ортаңғы
липидті қабаты клеткадан клеткаға судың тәртіпсіз ӛтуіне кедергі жасап,
жартылай ӛткізгіштігін қамтамасыз етеді.
Қорғаныш
.
Тері астындағы май қабаты жылуды реттеуде маңызды
рӛл атқарады. Сонымен қатар, майлар витаминдер мен ӛсімдіктер
жасушасындағы пигменттердің құрамына кіреді, ал жануарлар ағзасында
су кӛзі болып табылады.
1.5.4
Кӛмірсулар
Кӛмірсулар - майларға ұқсас, кӛміртегі, сутегі, оттегіден тұрады.
Кӛмірсу деп аталу себебі, сутегі мен оттегінің арақатынасы сумен бірдей.
Демек, сутегі атомы оттегі атомынан 2 есе кӛп деген сӛз. Кӛмірсулар
жасушаның қажетті компоненттерінің бірі, жануарлар жасушаларына
қарағанда олардың мӛлшері ӛсімдік жасушаларында кӛп. Кӛмірсулар
биополимерлер, мономерлері глюкоза. Кӛмірсулар бірнеше топқа
бӛлінеді:
1.
Моносахаридтер,
оған жататындар глюкоза, фруктоза, рибоза,
дезоксирибоза, галактоза. Моносахаридтің формуласы С
6
Н
12
О
6
;
2.
Дисахаридтер
, оған жататындар сахароза, мальтоза. Дисахаридтің
формуласы С
12
Н
22
О
11
;
3.
Достарыңызбен бөлісу: |
