Негізгі орта білім беру деңгейінің «Адам және қоғам» білім саласы пәндерінің

1. 
   Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
   
2. 
   Пәнді оқытудың мақсаты: оқушыларды ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейінгі адамзат тарихындағы маңызды тарихи оқиғалармен таныстыра отырып, жүйелі білім негіздерін қалыптастыру.
   
3. 
   Пәнді оқытудың міндеттері:
   

1. 
   оқушыларға дүниежүзi тарихы бойынша маңызды оқиғалар мен үдерiстер және олардың өзара байланысы мен хронологиялық сабақтастығы жөнiнде жүйелi бiлiмдi меңгерту;
   
2. 
   тарихи қалыптасқан мәдени, дiни және ұлттық салт-дәстүрлермен танысу барысында құндылық бағыт-бағдарды қалыптастыру;
   
3. 
   алған тарихи бiлiмiн күнделiктi өмiрде қолдана бiлу дағдысын қалыптастыру;
   
4. 
   оқушылардың тарихи даму заңдылықтары мен ерекшеліктерін түсіне отырып, қоғам дамуындағы өзінің бағыт-бағдарын, көзқарастары мен ұстанымдарын айқындау қабілетін дамыту;
   
5. 
   дүниежүзі халықтарының тарихын тығыз байланыста қарастыра отырып оқушыларды халықтар арасындағы өзара түсінушілікке, бір-біріне құрметпен қарауға, толеранттылыққа, адам құқығы мен еркiндiгiн, демократиялық ұстанымдарын құрметтеуге тәрбиелеу;
   
6. 
   тарихи танымның бастапқы әдiс-тәсiлдерiн меңгерту, әртүрлi дерек көздерiмен өз бетімен жұмыс iстеуге үйрету;
   
7. 
   оқушыларды дүниежүзілік мәдени жетістіктерге құрметпен қарауға тәрбиелеу;
   
8. 
   қазіргі кезеңдегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және халықаралық проблемаларды талдауға тарихи білімін қолдана алу қабілетін жетілдіру.
   

4. 
   Оқу жүктемесінің көлемі:
   

7 сыныпта аптасына – 1сағат, оқу жылында 34 сағат;

8 сыныпта аптасына – 1сағат, оқу жылында 34 сағат;

9 сыныпта аптасына – 1сағат, оқу жылында 34 сағат.

1. 
   Қазақстан тарихы:
   

2. 
   География:
   

3. 
   Әдебиет:
   

4. 
   Қазақ, орыс, шет тілдері:
   

5. 
   Химия және физика:
   

6. 
   Математика: Оқушыларға хронологиялық және синхрондық кестелер жасату барысында олардың математика пәнінен меңгерген абстракциялау дағдыларын пайдалану қажет.
   

10. Орталық Азиядағы ежелгі мемлекеттер – (6 сағат):

Ежелгі Бактрия. Бактрияда мемлекеттің қалыптасуы. «Мың қала елі». Тәуелсіздік үшін күрес. Мәдениеті;

Кушан патшалығы. Кушан патшалығының құрылуы және басқа елдермен сауда қарым-қатынасы. Патшалықтың күшеюі. Басқыншыларға қарсы күрес, мемлекеттің ыдырауы. Кушандық өнер мен мәдениет. Діни наным-сенім;

Парфия патшалығы. Парфия патшалығының құрылуы, басқару жүйесі. Көшпелілер мен парфиялықтардың қарым-қатынасы. Рим - Парфия соғысы;

Орта Азия халықтарының грек-македон басқыншыларына қарсы күресі. Александр Македонскийдің (Ескендір Зұлқарнайынның) Орта Азияға басып кіруі, оған қарсы күрес. Спитаман - даңқты басшы. Орта Азия халықтарының басқыншыларға қарсы күресінің тарихи маңызы;

Афины мемлекеті. Аттикадағы басқару. Афиныдағы саяси-әлеуметтік қатынастар. Грек-парсы соғысы. Грекияда Македония билігінің орнауы;

Ежелгі Спарта. Спарта мемлекетінің құрылуының себептері мен ерекшеліктері. Илоттар. Мемлекеттік биліктің қалыптасуы;

Ежелгі Грекиядағы білім мен ғылым. Ежелгі Грекиядағы ғылыми білім. Әдебиет, математика, медицина, тарих, философия. Грек тарихшылары мен философтары. Грек мектептері;

Ежелгі Грекия мәдениеті. Грекиялық мерекелер. Олимпиялық ойындар. Гректердің діни наным-сенімі. Грек аңыздары мен мифтері. Ежелгі грек театры. Сәулет өнері. Грек мүсіндері;

Ежелгі Македония. Жері мен халқы. II Филипп патша. Александр Македонскийдің Шығысқа жорығы.

13. Ежелгі Рим – (5 сағат):

Патшалық және республикалық билік кезеңіндегі Рим. Апенин түбегінің табиғи-географиялық жағдайы. Қоғамдық басқару жүйесі. Римнің жаулаушылық соғыстары. Римдік және провинциялық ақсүйектер;

Рим империясы. Императорлар билігі. Бағынышты аймақтардағы басқару жүйесі. Шаруашылық пен тұрмыс салты. Империядағы дағдарыс;

Халықтардың Ұлы қоныс аударуы және Батыс Рим империясының құлауы. Империядағы ішкі қайшылықтардың шиеленісуі. Ғұндардың Батысқа жорығы. Готтар мен ғұндардың империя территориясына басып кіруі. Батыс Рим империясының құлауы;

Ежелгі Рим мәдениеті. Римдегі білім. Рим поэзиясы мен шешендік өнер. Құкықтық жүйе. Рим қалалары және сәулет, мүсін өнерлері. Христиан дінінің шығуы. Рим мәдениетінің құндылықтары;

Қорытынды қайталау – (1 сағат).

. Оқу пәнінің 7-сыныптағы базалық білім мазмұны
1. 7-сынып, «V ғасырдан XVII ғасырдың ортасына дейін». Барлығы – 34 сағат (аптасына 1 сағаттан).

2. Кіріспе – (1 сағат). «Орта ғасырлар» ұғымы және оның мәні. Орта ғасырлар тарихының кезеңдері мен хронологиялық шеңбері.

3. I бөлім. Ерте орта ғасыр (V – X ғғ.) – (6 сағат).

4. V–X ғасырлардағы Батыс Еуропа – (1 сағат):

Герман корольдіктерінің құрылуы. Остготтық Италия. Франктердің Галлияны жаулап алуы. «Сали ақиқаты». Франктердің христиан дінін қабылдауы.Ұлы Карл империясы. Империяның ыдырауы. Империя мәдениетінің дамуы.

5. V-Х ғасырлардағы Византия империясы және Таяу Шығыс – (4 сағат):

Византия империясының құрылуы. Императорлар билігі. Юстиниан және оның зандары. Славяндардың, арабтардың империя территориясын басып алуы және олардың орнығуы;

Феодалдық құрылыстың ерекшеліктері. Феодалдық құрылыстың негізгі белгілері. Натуралды шаруашылық. Феодалдық бытыраңқылық. Ерте орта ғасырлардағы феодалдар. Феодалдардың замогы. Орта ғасырлардағы шаруалар, олардың тұрмысы. Феодалдық қанауға қарсы күрес.

Англия. Ағылшын парламенті. Англиядағы Алқызыл және Ақ раушандар соғысы. Шаруалар көтерілісі. Бір орталыққа бағынған күшті мемлекеттің орнығуы. Тюдорлар әулетінің билікке келуі;

Германия. Герман жеріндегі саяси бытыраңқылық. Герман серілігі. Еркін қалалар. Германиядағы шіркеу орталықтары;

Испания. Италия. Арабтармен күрес. Реконкиста. Испанияның бірігуі. Католиктік шіркеу. Инквизиция. Италиядағы қала-мемлекеттер. Венеция мен Флоренция. Медичидің банктік қызметі;

XI—XV ғасырлардағы шаруашылық және әлеуметтік өмірдегі өзгерістер. Шаруашылықтағы даму. Қолөнер. Еуропада орта ғасырлық қалалардың пайда болуы. Сауда ісі. Еуропадағы қала өмірі. Әскери өнер;

Ғылыми білім. Ортағасырлық мектептер. Жылнамалар. Әдебиеттің дамуы. Поэзия. Орта ғасырлардағы бейнелеу, сәулет және мүсін өнері.

Шіркеу және дін қызметкерлері. Крест жорықтары. Шіркеу – шығысқа жорықты ұйымдастырушы. Кедейлердің және рыцарьлардың Шығысқа жорығы. Кейінгі крест жорықтары. Крест жорықтарының нәтижесі мен салдары.

Жапониядағы феодалдық құрылыс. Жапонияда феодалдық қоғамның қалыптасуы және дамуы. Қалалардың дамуы. Біртұтас мемлекеттің қалыптасуы. Оқшаулану саясаты;

Орта ғасырлардағы Түркия. Осман империясының құрылуы. Сұлтандар билігі. Халықтардың осман жаулап алушыларына қарсы күресі. Түрік мәдениеті. Әдебиет. Ғылыми білімдер. Қолөнер. Түрік саяхатшылары.

Кейінгі орта ғасырлардағы Испания, Нидерланды, Италия. Мемлекеттік құрылымы мен экономикалық жағдайы. Нидерланд буржуазиялық революциясы. Савонарола;

XVII ғасырдағы Ресей. Ресейдің ішкі және халықаралық жағдайы. Борис Годуновтың таққа келуі. К. Минин мен Д. По­жарский. Романовтардың таққа отыруы. XVII ғасырдағы орыс халқының мәдениеті. Әдебиет пен өнер. Мүсін және бейнелеу өнері.

Еуропа халықтарының ағарту ici мен әдебиеті. Ақсүйектік білім беру. Гуманист жазушылар: Томас Мор, Франсуа Рабле, Вильям Шекспир, Ми­гель Сервантес. Ғылыми білімнің дамуы. Джордано Бруно. Николай Коперник. Галилео Гали­лей;

4. 
   Оқу пәнінің 8-сыныптағы базалық білім мазмұны
   

Ағылшын буржуазиялық революциясының басталуы. Азаматтық соғыс. Левеллерлер және республиканың құрылуы. О.Кромвельдің протектораты. Екінші республика және Стюарттарды қалпына келтіру. ХVIII ғасырдың бірінші жартысындағы Англияның саяси және әлеуметтік-экономикалық дамуы. Наполеондық Франциямен соғыс. Конституциялық парламенттік монархия. Өнеркәсіп төңкерісінің ерекшеліктері. Отарлық басқыншылық.

Француз абсолютизмінің дағдарысы. Ұлы Француз буржуазиялық революциясы (5 мамыр 1789 ж.–10 тамыз 1792 ж.). Француз революциясына дайындық алдындағы ағартушылық және оның рөлі. «Азамат және адам құқығы туралы Декларация». Республиканың жариялануы. ХVI Людовикті жазалау. Якобиншілер блогының ыдырауы және якобиншілер диктатурасының құлауы. Директорияның ішкі және сыртқы саясаты;

Наполеонның ішкі және сыртқы саясаты. Францияның басқыншылық соғыстарының басталуы. Наполеонның Ресейге басып кіру жорығы. Француздарға қарсы коалициялар. Вена конгресі және Бурбондарды қалпына келтіру. Қасиетті одақ.

5. ХVІІ-ХVIII ғғ. Германия – (1 сағат):

Германдық мемлекеттердің экономикалық жағдайы. Шаруалар қозғалысы. Бранденбург-Пруссия. Халықаралық қатынастардағы германдық мемлекеттер. Наполеон соғыстары жылдарындағы германдық мемлекеттер. Германдық одақ. Либералды және демократиялық қозғалыстар. Германиядағы революция. Бисмарктың конституциялық шиеленісі. Солтүстік герман одағының құрылуы.

Елдің саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайы. ХVІІ ғасырдағы Италия. Италиядағы революция. Әлеуметтік-экономикалық даму. Ымырашыл либералдардың қызметі. Италияның бірігуі үшін күрес. Рисорджиментоның шешуші шайқасы. Итальян королдығының құрылуы.

Вестфаль бейбіт бітімінен кейінгі Австрия. Габсбургтер империясы құрамындағы Венгрия. Түркиямен соғыс. Австрия мұрасы үшін күрес. Жетіжылдық соғыс. «Ағартушылық абсолютизм» саясаты. ІІ Иосифтің «ағартушылық абсолютизмнің» аяқталуы. Феодалдық-абсолюттық реакция кезеңі. Наполеон соғыстары жылдарындағы Австрия империясы. Империяның әлеуметтік-экономикалық дамуы. «Ұлттық қайта гүлдеу» дәуірі.

Солтүстік Америкадағы Британ отарлары. Отарлардың әлеуметтік-экономикалық дамуы. Тәуелсіздік үшін күрес және Америка Құрама Штаттарының құрылуы. «Тәуелсіздік Декларациясы». Американдық революцияның сипаты мен ерекшелігі. Екіпартиялық жүйенің құрылуы. Азамат соғысының маңызы және Оңтүстікті қалпына келтіру.