«Новопокровка орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

«Новопокровка орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Диалог және монолог арқылы оқушылардың сөйлеу және ойлау қабілетін арттыруға арналған мәтіндер жинағы

Құрастырған : қазақ тілі және әдебиет пәні мұғалімі Баймухамбетова Аида Амантайқызы



Мектеп оқушыларына қазақ тілін оқытудағы мақсат- оқушыларға диалог және монолог арқылы тіл үйрету, яғни қазақ тілінде біршама сөйлей білуге, сауатты жазуға дағдыландыру.

Мәтіндер жиынтығының мақсаты:оқушының жазба тілін дамытуға,сауаттылыққа, әдеби тіл нормаларын игеруге, күрделі ойлау формасының қалыптасуына, ой қорытындысын жасауға үйрету.



Тауық, тышқан және құр.

Ерте заманда тауық, тышқан, құр-үшеуі бір тұрыпты. Бір күні тауық арпаның дәнін тауып алыпты. Ол қуанғаннан:

-Дән таптым!-деп айқалапты.

-Мұны диірменге апару керек. Кәне, қайсың алып жүресің?-депті тауық.

-Мен апара алмаймын,-депті тышқан.

-Мен де апара алмаймын,-депті құр.

Дәнді тауықтың өзі алып жүріпті. Диірменге тарттырыпты.

Тауық:

-Енді ұнды үйге кім арқалап апарады?-депті.

-Мен апара алмаймын,-депті тышқан

-Мен де апара алмаймын,-депті құр.

-Мен,-деп тышқан стол қасына келіп отырыпты.

-Мен де жеймін,-деп,құр да стол қасына келіп отырыпты.

Ұнды тауықтың өзі арқалап алып жүріпті.

-Кім қамыр илейді?-деп сұрапты тауық.

-Мен илей алмаймын,-депті тышқан.

-Мен де илей алмаймын,-депті құр.Қамырды тауықтың өзі илепті.Тауық:

-Кім от жағады?-деп сұрапты.

-Мен жаға алмаймын,-депті тышқан.

-Мен де жаға алмаймын,-депті құр.Отты да тауық өзі жағыпты.

-Пешке нанды кім салады?-деп сұрапты тауық.

-Мен сала алмаймын,-депті тышқан.

-Мен де сала алмаймын.,-депті құр.Нанды да тауықтың өзі салыпты.

-Нан қып-қызыл болып пісіп шығыпты.

Тауық нанды алып қойыпты да:

-Мұны кім жейді?-деп сұрапты.

Тапсырма:

1.Мәтін кімдер туралы?

2. Ой қозғау. Нан туралы не білесің?



Түске алданғандар.

Үш аңшы ауға шығыпты.Күн бойы құс аулап, кешке жалғыз үйрек атып алыпты.Аңшылар әбден шаршап,бір өзеннің жағасына келіп түнейді.Үйректі пісіреді.Үйрек піскен соң, бір аңшы:

-Бұл үйректі үшеуіміз жеп тоймаймыз,сондықтан біреуіміз ғана жейік,-депті.

-Үйректі жауып қояйық та, үшеуіміз де жатып ұйықтайық.

-Кім жақсы түс көрсе,үйректі сол жесің,-депті бір қу жігіт.

Түн ортасында қу аңшы тұрып,үйректі жеп, табақты бұрынғыша жауып қояды.Таңертең аңшылар оянып, тұрған соң:

-Қандай түс көрдіңдер?-деп сұрайды.

-Мен ақ боз атқа мініппін, басыма алтын таж киіппін,патша болыппын.,-дейді

-Мен жұмаққа кіріппін,жұмақта қор қыздарымен бірге жүр екенмін,-депті.екінші аңшы.

Сонда қу аңшы айтыпты:

-Екеуің де рас айтасыңдар, мен сендерді көріп жаттым.Бірің патша болған соң,енді бірің жұмаққа кіріп кеткен соң, бір үйрекке бола қайтып келмес деп, үйректі мен жеп қойдым,-депті.

1.Тапсырма орындау

1.а) Аңшылар нешеу?

ә) Қандай құс аулады?

б) Түс дегеніміз не?

в) Аңшы қандай қулық жасады?

2. Көнерген сөздерді тап.

3. Топтастыру

Қойылатын сұрақтар:

• 
  «Дос» ұғымын қалай түсінесің?
  
• 
  Досыңның басына қиындық түскенде көмек бердің бе?
  
• 
  Достарың көп пе?
  

Осыдан соң оқушылардың арасында «дос» туралы ұғымға талас пікірлер туады. Әркім өздерінің достары туралы ой-пікірлерін айтады. Сонымен қатар балалар достық, достықтың мәнін, маңыздылығын түсінеді.

Соңында оқушыларға «Менің досым» деген тақырыпқа шағын эссе жазу тапсырылады.

«Дос» ұғымына топтастыру әдісін жасайық.

Сырыңды айтасың