ІІІ. ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ НҰСҚАЛАРЫ
БАБАЛАР ТАҒЫЛЫМЫ - ӘДЕП БАСТАУЫ
Құлпытастардағы тағылым сөздер (VI-VIII ғғ.)
... Аштықта тоқтықты түсінбейсің. Бір тойсаң аштықты түсінбейсің. Атамыз, бабамыз ұстаған жер-су иесіз болмасын деп, аздарды халық етіп құрап, оларға Төре бек болды... Әкеміз, ағамыз құрған халықтың аты, даңқы өшпесін деп, түркі халқы үшін түн ұйықтамадым, күндіз отырмадым...
Жалаңаш халықты тонды, кедей халықты бай қылдым, аз халықты көп қылдым, татау елге жақсылық қылдым, төрт бұрыштағы халықтың бәрін бейбіт қылдым... Ұландарым, бектерімнің, халқымның қасы-көзі өзі болар деп қайғырдым... Жұқаны бүктеу оңай, жіңішкені үзу оңай. Жұқа қалыңдаса, оны тек алып бүктейді. Жіңішке жуандаса, оны тек оңай үзеді...
Бүкіл түрік халқына жау келтірмедім... Қандай қағанат болмасын, оның халқының арасында пәтуасыз табылса, онда ол халықтың қанша соры бар десеңізші...
Өлімнен ұят күшті... Жақын отырған сыйдың құрметтісін алады, алыс отырған сыйдың «немкеттісін» алады... Су ағысы тартылса – жас жапырақ қурайды, адамдардан күш кетсе – жат кісіге бағынады...
Тағдырды тәңірі жасар. Адам баласы өлу үшін туады... Егер сен, түрік халқы, өз қағаныңнан, өз бектеріңнен, өз Отаныңнан жырақ кетпей, бірге жүрсең, сен өзің де бақытты өмір сүресің, өзіңнің от басың да еш нәрседен мұқтаждық көрмейді... Ер жүрек халық – күшті халық... Бізге жеңіс әперген жер-суымыз – Отанымыз деп білу керек.
(Қазақтың тәлімдік ой-пікір антологиясы. Алматы, «Рауан», 1994, 89-90 беттер)
Достарыңызбен бөлісу: |