Нұрмұратов с нұрекеева С. С., Сағымбаев Е. Оқырмандарға ұсынылып отырылған бұл антологияның ерекшелігі «Өзін-өзі тану»

жүктеу/скачать 6,93 Mb.

бет	22/58
Дата	15.12.2016
өлшемі	6,93 Mb.
	#3880

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 58

Ақтанберді жырау

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=1211&Itemid=23
Биенің сүті сары бал —

Қымыздан асқан дәм бар ма!

Желіде құлын жусаса,

Кермеде тұлпар бусанса,

Сәні келер ұйқының,

Жылқы қолдан тайған соң,

Қызығы кетер күлкінің

Қыздың көркі құлпыда,

Жігіттің көркі жылқыда!

* * *

Жауға шаптым ту байлап,

Шепті бұздым айғайлап,

Дұшпаннан көрген қорлықтан

Жалынды жүрек қан қайнап,

Ел-жұртты қорғайлап,

Өлімге жүрміз бас байлап.

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=1244&Itemid=23

***

Ей, азаматтар, шоралар,

Атты мінсең, зорды мін,

Биік біткен теректей,

Қару алсаң, мылтық ал,

Қарның ашса, тамағың,

Жаяу жүрсең, таяғың,

Бір күніңе керектей.

Киім кисең, қаттау ки,

Суық келсе, панаң-ды

Найза тисе, қалқаң-ды

Тобылғының беректей.

Мекені іздеп не етесің,

Мекеге қашан жетесің,

Әзір Меке алдыңда,

Пейіліңмен сыйласаң,

Атаң менен анаңды!

Мал-басы өскен

Адамның алды-арты бүрқырап бу болар.

Көтере алмай дәулетін

Көрінгенге бу қылар.

Не боларды білмейді,

Өзінен-өзі зор болар,

Жетім менен жесірге

Қазары ылғи ор болар,

Онымен жолы болмайды,

Біреуден қайтып қор болар.

***

Сары аязда қата ма,

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=1246&Itemid=23

Сары аязда қата ма,

Қайнардың аққан тұнығы,

Қап түбінде жата ма,

Болаттың асыл сынығы,

Халқы тозып кем болмас,

Әділ болса ұлығы.

Рақымсыз жақыннан

Халқы қатты түңілер,

Сырқат болсаң, жат жерде

Жаныңда кім бөгелер.

Әділ туған жақсыға

Екі даугер жүгінсе,

Тізесін қисық бүрмаса,

Асылдығы білінер.

Шал ақын

Бұл дүниенің мысалы

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=278&Itemid=23

Жомарт жігіт баймен тең,

Шешен жігіт дүрмен тең,

Иманды көңіл кірмен тең,

Ақылы жоқ надандар,

Іс бітірмес жамандар,

Жүз болса да бірмен тең.

Мектептен сабақ алсаңыз,

Алуан шекер балмен тең.

Саясы жоқ бәйтерек

Сазға біткен талмен тең.

Жаман туса балаңыз,

Бұғып өскен тазбен тең.

Қайғы ойлаған жігіттің

Кең дүниесі тармен тең.

Уайымшыл адамның

Алды тұйық жармен тең.

Жетесі жаман боз бала

Тоқсандағы шалмен тең.

Жақсының айтқан ақылы

Қазулы сара жолмен тең.

Жаманға айтқан ақылың

Ағып кеткен селмен тең.

Қас жаманның орны бар

Кесек те болса көрмен тең.

Жомарттық қылған жігіттің

Ықыласын байқасаң,

Толқып соққан көлмен тең.

Жақындап келген кәрілік

Жайып қойған тормен тең.

Жақсы қатын алсаңыз

Жақсылығын білдірер,

Ерін жөнге көндірер,

Анық осы, боз бала,

Жұмақтан шыққан хормен тең.

Алғаның жаман жолықса

Жамандығын білдірер,

Ер қадірін кетірер,

Оның өзі, боз бала,

Маңдайға біткен сормен тең.

Жақсы, жаман адам туралы

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=270&Itemid=23.

Жақсыны алыс, жаманды жақын көрме,

Жақсы атансаң, басқаның хақын жеме.

Жақсымын деп момынның малын жеме,

Жаман адам сол болар, мақұл деме.

Екі арыстан қосылса, дәуді өлтірер.

Ажал келсе, ауру түгіл, сауды өлтірер.

Ауылыңда шайпау тілді жаман болса,

Аман тұрған басыңа дау келтірер.

Шаруа туралы

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=303&Itemid=23

Қазаққа пайда мынау малын бақсын,

Отқа жайып, суарып, бағып- қақсын.

Ұлда бір көз, жалшыда екі көз жоқ,

Соқыр кісі мал жайып қайдан тапсын?

Байлар малын бақса екен өзі жүріп,

Кедей де өлмес еді күнін көріп.

Өз малын өзі бақпай бос қаңғырып,

Бір кедейді жалдайды пайда көріп.

Жаман бай кімді оңдырар өзі оңбаған,

Жанын қорыттап суыққа бір тоңбаған.

Ішпей, жемей, киместен кетеді өліп,

Кей жаман мал бітсе де, бақ қонбаған.

Күт деген бұрынғылар малдың астын,

Малдың астын астын күтпесең, мандымассын.

Алдыңнан мал, үстіңнен үйің кетсе,

Жата алмассың кеуек қып қардың астын.

Дулат

Қылығың қалжың, туысқан.

http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=192&Itemid=23&limit=1&limitstart=1

Аңдысып алды абысын;

Жаттай болып танысың,

Қазақтан мүлде түңіліп,

Артыңа қарап үңіліп,

Қайран талай жыл кетті.

Аңдығаны малың боп,

Тілегені бұлың боп,

Момыңды сорып сүлік боп,

Арам дауға келгенде

Жел жетпейтін күлік боп,

Қонақасы бермесе,

Ат - шапанға ілік боп,

Параны көздеп бай кетті.

Сөзден кетіп пәтуа,

Базнаң жүрмей татуға,

Аңдысып құда сүйекпен,

Көтеріп тастап иекпен,

Қадыр - қасиет іс кетті.

Ескіден қалған бұрынғы,

Патуалы ырымды,

Адаспастай даңғыл сол -

Қасым салған қасқа жол,

Шарға соғып із кетті.

Бермесең, жақын жау болып,

Бермесең, құрған ау болып,

Аяғы пәле дау болып,

Ұлғайып пәле қау болып,

Татқан дәм мен тұз кетті.

Сөзім бар да көзім жоқ

http://index.php?option=com_content&task=view&id=169&Itemid=23&limit=1&limitstart=1

...Алал сопы мен емес,

Пірдің сөзін тұтынған.
Саудагер сарттай қайтты өмір,
Құмар ойнап ұтылған.
Мөңіреп жұртқа ой қатты,
Бузаулы өлген сиырдай.
Дабысы төбет қабаған
Жемтік көрсе тұра ма
Ырылдап танау жиырмай?
Өзімнен - өзім қызғанып,
Азын -аулақ жиғаным
Өзіме де бұйырмай.
Күнәм жойқын, тәубем аз,
Тіршіліктен не таптым
Дүние - жемтік, мен -төбет,
Соны бақпай, не бақтым?
Ырылдасып әркіммен,
Не қапқыздым,
Қылығын қылжаң, туысқан,
Қырт пенен мылжың ағайын,
Бәрінен де дауасыз,

АБАЙ

«Абай» жинағы Алматы. Жазушы, 2005 ж 11 томдық. 1-кітап
...Адамзатқа не керек:

Сүймек, сезбек, кейімек,

Харекет қылмақ, жүгірмек,

Ақылмен ойлап сөйлемек.

Әркімді заман сүйремек,

Заманды қай жан билемек?

Заманға жаман күйлемек,

Замана оны илемек. .

***

жүктеу/скачать 6,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 58