Нұсқаулар жиынтығы Мамандығы: -0306000 «Фармация» Біліктілігі: -0306013 «Фармацевт»



бет13/16
Дата08.12.2023
өлшемі215,03 Kb.
#195665
түріНұсқаулар
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Байланысты:
Философия-Фарм-1-курс

Осы принциптерді данышпан болуга жеткілікті деп ойлайсындарма?
Қандай максималарды, даналыққы әкелетін, сендер ұсына апасындар?
Қазіргі педогогика мен психология пайымдау кабілеті Канттың түсінігіне қарсы, туғаннаң болмайтынын көрсетеді. Бүл кдбілет тек нақты практикалық және теориялық әрекет барысында қалыптасады. Ақыл-ойдың екі компоненті ретінде ' пайымдау мен зердені ғылым да мойындайды: сол жақ жарты шарлык ойлау-пайымдаулы ойға жатады, ол қаталдау, абстрактілі, кестеленген, логикалык тұргыдан реттелген болып келеді; оң жақ жарты шарлық ойлау- бүл зерделі, түсінү-мәнді ойға жатады, жалпы бейнелеу, ңақтылық, біртүтастық болып келеді, бүл шығармашылық-құрылымдық ойлау, нактылықтын жалпы бейнесін біртүтас күйде қамтитын.
Таным процесінде маңызды орынды сезімдік және рационалдының өзара қатынасы мәселесі алады. Бул мәселемен байланысты екі қарама карсы пікірлер қалыптасты: сенсуалистер- танымда сезімдік формалардың маңыздылыгын арттыра бағалайды; ал рационалистер- керісінше абстрактілі ойлау формаларына шешуші орын береді. Ал сонгы кездері бул танымның екі түрлеріде маңызды екенің, екеуінде бір-бірінен бөліп карастыруға, ажыратуға болмайтының дәлелдеді, өйткені олар бірі-бірінен өтіп жатады.
2. Адамға дүниенін ішкі мәнін үңілуге, табиғаттың, қоғамның, тухани өмірдің даму заңдылыктарың білуге, адам санасының ең жоғары бейнелеу формасы-гылыми абстракциялық, теориялық ойлау көмектеседі.
Санада заттың көп-түрлі бейнелері калыптасады, ойдың табиғаты тілмен байланысты болып, оны эр-түрлі түсінуге әкепці'-ассоциативті психологиясында ойлау- есте бар образдардын қарапайым уйлесімділігіне экеліп саяды, уқсаттық, жакындастық, айырмашылык; бихевиоризм- сананы принципті тікелей байқауға болмайды деп, бейне тек қана ойдын туындысы деп, ойды психологиядан алып тстайды; вирцбург мектебінің психологтары- ойлау жалпы бейне түрінде болмайды, өйткені сезімдікке қатысы жоқ; гештальд психологиясы- ойлау дегеніміз сананың түйыкты курылымдарында ойдың қозғалысы, сондықтан да бейне мен ой пара-пар.
Жалпы, ойлауды- сезімдік және уғымдық бейнелер арқылы интелектуалды операциялар жүргізу қабілеті ретінде түсінуге болады. Баланың психикасын зерттеушілер, угымдық ойлаудың алдында, оның ерекше формалары (көрнекі-іскерлік және көрнекі-бейнелеу) калыптасатының дәлелдейді..
Ойлау бул адам миының табиғи функциясы. Ол катан турғыдан индивидуалды. Бір адамның ойлауы баска адамнын ойынаң мүлдем басқаша, бөлек болып келеді. Бірак адамдар бір-бірін түсіне алады. Ойлау процесінін нэтижесі идеалдықтан материалдыққа өтуінде. Адамның ойлары мәдениет жемісінде объективтендіріледі. Ойдың генезисі- ойдың сөзге немесе затка, сөздін заттық ойға өтуі.
Оіілау-сезімдік қабылдаудың мәліметтерін талдап, "тәртіпке" келтіреді, ягни сезімдік қабылдау бере алмайтын жаңа білім береді. Бул процесс, сезімдік
танымнаң абстрактілік ойлауга оту- диалектикалык секіріс болып табылады. Секіріс нэтижесінде ұгыну процесі іске асады: нақты сезімдік материалдан терең мазмұнды ойлауға кешу. Оіілау-заттар мен құбылыстардың мәнді қасиеттері мен қатынастарын мақсатқа сай абстрактілі, жанама және жалпылау формасында бейнелендіру процесі. Ойлаудьщ мақсаты- практикалык, теориялық мәселені кою, шешу аркылы акиқатка жетуге талпыну.
Таным объектісі ішкі және сырткы, кұбылыс және мән, жекеде және жалпылыкган тұрады; сезіну- сыртқы, құбылысты және жекені бейнелеу болып келсе, ойлау- ішкі, мәнді және жалпылық тұрғыдан түсіну болып табылады. Ойлау процесі (күнделікті- практикалық, ғылыми-теориялық, көркемөнер де) жанама (косвенно, опосредованно) ойкортындылар жасау арқылы жүзеге асады. Ойлау таным формаларымен жанама байланысты: сезімдік әсер, символдық бейнелер, тіл, таңба-белгілер жүйесі, өнер тілі. Бұл жүйелердін әлементтері ойлаудың абстракциялау және жалпылау сияқты логикалық операцияларың қамтамасыз етеді. Жалпылау деп белгілі топқа, классқа жататын жекеше заттар мен құбылыстардың мәнді қасиеттері мен белгілерінін сол топқа жататын барлық нәрселерге ойша қолдануды айтады. Абсгрякцняляу-нәрселердіц мәнді белгі, қасиеттерін ойша бөліп алып, мәнсіз белгілері мен жақтарына көңіл аудармау.
Ойлау мен тіл генетикалык тұрғыда адамның заттық әрекетімен байланысты. Ойға катысты тіл бірнеше кызметтерді аткарады: 1) біздін ойларымызды жеткізу формасы, ойдың идеалды мәні тілде ғана материалданады, объективтендіріледі, бұл функция- мәнқалыптастыру (смыслообразующая); 2) тіл арқылы адам баска адмдармен карым-катынас орнатады, бірденені есте сақтап қалып және баскаларға информацияны жеткізе алады- коммуникативті; 3)тіл, ойды жеткізу кұралы болғанымен катар жаңа білім алу құралы да болып табылады- гносеологиялық, 4) тіл арқылы өткен ұрпақтардың тарихи-мәдени тэжірибесі (әдет-ғұрыптар, ережелері мен идеалдар) келесі ұрпактарга жеткізіледі, мұнда ұрпақтарды тәрбиелеу, білім беру іске асады- әлеуметік-мәдени.
Сонымен, адамнын қалыптасуы мен дамуында, таным мен ойлау процесінде тіл маңызды және шешуші роль ойнайды. Ол адамға дүниені игеруге көмектесіп, адамды "адам" етеді. Көптеген ойшылдар адамның танымдық және практикалык эрек барысында әлемнің бейнесінің калыптасуы, тіл аппаратына байланысты дейді. Мысалы: Гумбольт- тіл туралы ойды дамытып, оны "халык рухынын" көрінісінің формасы деп түсінді; Кассирер- тілді адамның туғаннаң бар, символдармен колдану қабілеті деп түсінді; Бергсон мен Гуссерль- сезімдік тэжірибені ерекше түрде өзгерту (трансформациялау) тілдін қасиеті туралы идеяны усынады, Айдукевич- ұғымдық аппаратты өзгерту жолымен жалпы әлемнің беэнесін де соған сай өзгертуге болады деп, тілді әсерледі.
Әрине, тіл- шындық дүниенің адам санасында бейнеленуінің қажетті құралы болып табылатыны еш күмән келтірмейді. Тілдік кұралдардың дамуы мен жетілдіруі адамның білімі мен практикалық әрекетіне тікелей байланысты болатынның да ескеру қажет. Тіл-дегеніміз, ойлауды, танымды, коммуникацияны, информацияны сақтау және оны жеткізу, сондай-ақ адамды басқарудың құралы қызметін атқаратың, әлеуметтік-мәдени детерминацияланган белгілер жүйесі болып табылады.
Әр таңба- бұл материалды объект, ол карым-катынас пен ойлауда басқа объектіні алмастырады. Сондықтан, накты объектілерді алмастыру касиеті тіл таңбалары, бізге заттармен емес, олардың бейнелерімен қолдануға мумкіндік береді. Көптеген тіл таңбалары үш топқа бөлінеді: а)таңба-индекстер-отрмен
белгіленетін заттар өзара себептілік катынаста болады, оттын орынына түтін, уакытты белгілеу үшін сагаттын тілдерін ынғайлы орналастыру; в)таңба-бейнелер бүл накты заттарды алмастыратын бейнелер, фотография, сурет, кестелер, схемалар,иконалар; с)таңба-символдар белгіленетін затпен физикалык катынасы жок, светофор, теарт маскалары, көгершін.
Екі түрлі таңба бір объектіні белгілеу мүмкін, бірак эр түрлі мән-мағынада. Керісінше болу мүмкін емес. Мысалы: "Дүниеде ең терен көл " және "Бұл көлге, 300 өзен қүйылады, ал одан тек бір өзен өз бастауын алып ағады"- Байкал.
Тілдін мән-мағынасың түсіну және оның ойлау процесімен өзара аркатынасын аныктау, көп жагдайда тілдін бастапқы негізін ашып айқындаумен байланысты. Бұл мәселемен (тілдін пайда болу негізі) байланысты эр түрлі түсініктер бар:1) діни түсінік- тіл адамға Құдай мен берілген (Библия-қүдай дүниеде бар жануарлар мен күхтарды адам алдына экелді, ол оларға ат беру үшін;Гермес- адамдар мен қүдайлар арасында аудармашы қызметін атқарды); 2) конвенциональды теория-келесем-шарт теориясы, мұида адамдар заттарды қалай атауды келісіп алдын-ала келісіп алды деп есептеу; 3) еңбек теориясы- тілдін пайда болуын табиги, аяк-астынан пайда болган күрделі әлеуметтік кұбылыс деп түсіну, оның пайда болуын ойлау мен когамдык еңбекпен байланыстыру.
Қазіргі философияда тілдін пайдаболуын келесі аспектілерде карастырады:

  1. әлеуметтік-мәдени шеңберде, мүнда тіл болмыс сферасы ретінде мәдениеттін аса маңызды белгісі болып каралады, ал белгілі бір адамдар кауымы оның мәніц айқындайды. Мұнда тіл диалог, сухбат жүргізу мүмкіидік ретінде түсіндіріледі, өз ойын жеткізу және басқаны түсіну мүмкіндігі, әр-түрлі тілдерді жоғары тұргыда біріктіру, ал жеке индивидуалдықты- жалпы ойлауға айналдыру:

  2. философиялык- психологиялық контексте тілдердін негізгі типтері мен (заттық, образдык, таңбалы, символдық) және ойдың түрлерін (практикалық, гуманитарлық, операторлық, көркемдік, техникалық және теориалык) сараптап, олардың ерекшеліктерін айқындап, екі жүелердін арасындағы байланыстарды анықтау; 3) логико-гносеологиялық аспектіде, тіл болуы мүмкін әлемдердін бірі ретінде көрінеді, оган белгілі бір логика және ойдың спецификалық заңдары тэн. Мұнда логикалық заңдардың универсалдылығы және тілдін заттык аймағымен өзара байланысы маңызды болып келеді.

З.Логика... дәлелдін қаруы болып табылады, ал интуиция шығармашылық қаруы. А.Пуанкаре
Өзінің заттық және теориялық әрекеттер барысында адам көптеген қиын жағдайлар, мәселелермен кездеседі. Оларды шешу үшін адам катты ойланып толғанады, өзінін барлық интелектуалды мүмкіндіктерін колданады. Кейде күрделі мәселе аяқ астынан, озімен-өзі шешілгендей болады. Бұл кезде интуиция туралы айтқан жөң. Интуицианың келесі түрлерін атауга болады: сезімдік және интелектуалды, қарапайым және профессионалды (техникалық, ғылыми, медециналык, коркемдік, педагогикалыкт.б.). Тарихтан мысалы келтіретін болсақ: Менделеев, Пушкин, Кукуле (бензольного кольца), Рассел шешім түсте келген, немесе Пуанкаре математикада автоморфты функциялардың болуы мүмкін емес екенің екі апта еңбектеніп тырысты, бірак шешім аяк-астынан коптеген ойлардыц екеуі қосылып мұндай функциялардың бар екенін дәлелдемесі болып шықты. Сонымен, бұл мысалдар интуицияның келесі факторлармен байланысты:

  • миға аяқ-астынан, тоспаған жерде кенет (внезапго) шешімнің пайда болуы;

  • шешімді тікелей кору және оған жанама түрде жету;

  • шешімнің жаца болуы, бұрыпда үлгісі болмаган, ештенеге ұксамайды (субъектінің өзіне);

  • шешімді табу процесінің бейсаналыгы, шішім табу жолдарының және тәсілдерінің түсіиіксіздігі, қайталамбастығы.

Егер айтылган факторларды есепке алса, интелектуалды интуиция деп дәлелдеменің көмегімен баска шындықтан шығармай және тек сыртқы сезімдермен қабылдамай, жанама түрде ақылдын ақикатты тану касиеті деген анықтамасына келеміз. Ал егер, интуиция білімді тікелей сезім мүшелері арқылы кабылдау болса, онда бұл сезімдік интуицияның анықгамасы болады.
Интуицияны осылай, эр түрлі түсіну антика кезенінең келе жатыр. Платон интуицияны "ерекше ішкі көз", "ақылдың жогары касиеті", аяқ-астынан жанама білім алу деп түсінді. Декарт интуицияны интелектуалды сфераға жатқызып, оны ақылдың мұқият және ашық түсінігі деп жариялады. Фейербах шы интуицияны сезімдік феномен деп түсінді. Интуицияны бейсаналық сферасына жатқызған ойшылдар да болды, А.Бергсон инстинкті сиякты, З.Фрейд шығармашылықтың жасырын негізгі принципы деп түсінді. "Құдіретті анық" деп түсінуде бар.
Қазырғы заман әдебиетте келесі аңықтама беріледі: Интуиция- бұл акикатка дәлелдемелер аркылы емес, оны тікелей көріп өту жолымен жеткен интелектуапды феномен. Мұны ғылыми зерттеулер дәлелдеп кана коймай, олардың механизмінде ашып көрсетеді. Бастапқы кезенде, адам психикасында санасыздык деңгейінде белгілі турде түсінбейтін сезімдік және үғымдык бейнелер жинакталады. Сонан сои, осы санасыздық деңгейде интелектуалды операциялар арқылы сол бейнелерді "өндеу" журеді. Мұнда сезімдік бейнелер логикалық бейнелерге және керісінше өтуі болады. Дэл осы сәтте адам алдында тұрган мәселені саналы түрде түсіну процесі өтеді, нэтижесінде мәселе айқын да, накты шешілу мүмкін. Интуицияның ең соңғы кезеңінде аяк-астынан шешімге келу жалпы біртұтас сезімдік-логикалық бейненің қалыптасуы, санасыздықтың ең терен, ең түпкірінде жатканның сыртқа саналық деңгейіне шығуымен байланысты болу мүмкін. Уакыттық катынаста бұл процесс ұзак немесе тез, жылдам да болуы мүмкін.
9.Жаңа тақырыпты бекіту. 20 мин. (22%)
Жаңа сабақтын тақырыбы бойынша мақсаты мен мазмұнына сай сұрактар қою.
10.Сабақты қорытындылау: 5 мин. (6%)
Сабақтың аякталуына байланысты оқушылардың сабактагы білімдерін және үй
тапсырмасының дайындыгына қарап бағалау.
П.Үйгетапсырма беру. 5 мин. (6%)
Үй тапсырмасын тусіндіру, орындау әдістері мен тәсілдеріне багыт беру.
Берілген тапсырманы орындап келуін талап ету.

  1. Танымнын объектісі мен субъектісі;

  2. Ақикат мәселесі;

  3. Ғылыми таным және оның спецификалық ерекшіліктері;

  4. Білім алу танымның ерекше формасы ретінде.

№ 12 -сабақ

  1. Сабақтыц такырыбы: Қоғам философиялык талдаудың негізі.

  2. Сағат саны: 90 минут (100%)

  3. Сабақ түрі: Теориялық сабақ

  4. Сабақтың мақсаты: Адамзат коғамы табигаттың ерекше бөлігі, ол табиғаттың ұзак уақыт эволюциялық дамуы нэтижесінде пайда болды. Адамзат қоғамы -әлемдегі барлық тірі жүйенің ең жоғары, ерекше сапалы даму дэрежесінің нэтижесі. Қоғам дегеніміз адамдардың алуан түрлі саналы іс қимылы мен кызметінің негізінде калыптасқан тарихи бірлігі. Адамзат қоғамы мәні мен күрылымы жағынан ен күрделі жүйе болып табылады.

*окыту: Өз елінің мәдениеті мен философиясының бүкіл әлемдік кеңістікпен
үндестігін таныту. *тәрбиелік: Қоғамда болып жатқан процестерді терең түсіну, ойластыру және
қоғамның ілгері басуына жастардың улес косуына тәрбиелеу. *дамыту: Халықтар арасындағы бірлікті, бауырластыкты сыйлай білу,
үлкендерге деген зор ілтипатты қалыптастыру, бағалау т.б.
Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту.
5. Материалдық техникалық жабдыкталуы:
а) техникалық құралдар: компыотер, интерактивтік такта, мультимедиялык құрылғы.
Ә) көрнекі және дидактикалык құралдар: өзіндік жұмыстарга арналған кеспелер, тест тапсырмалары, сөзжұмбақтар, электрондық оқулықтар, таратпа, Рошег Роіпі- та жасалған слайдтар.
Б) оқыту орны: дәріс аудиториясы.
6. Әдебиеттер:

  1. Кішібеков Д. Сыздықов ¥. Философия,- А.,1994

  2. Бейсенов Қ.Ш. Философия тарихы. - А., 1994,2000

  3. Алтаев Ж.А., Мұқанбетэлі К. Философия тарихы. - А., 1999

  4. Әбішев Қ. Философия.- А., 1998,2000

9. ¥йымдастыру кезеці - 5 мин. - (6%)
Окушылардың назарын сабаққа аудару, аудиториядағы оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
Сабақты ұйымдастырудағы талаптарды іске асыру ушін мұғалім мен оқушылардың әрекеті:
а) Окушылармен амандасу;
э) Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру;
б) Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;
в) Сабақтың мақсаты мен міндеті.
Г) Сабақга құрал - жабдықтар мен көрнекіліктерді қолдану;
7. Окушылардыц отілген тақырып бойынша білімін текссру. 15 мин. (16%)
а) Барлык окушылардың үй тапсырмасын орындауын тексеру;
э) Оқушылармен уақыт бойынша жұмыс істеу;
б) Сабақты сұраудың жалпы әдісі, бақылау сұрактарын пайдалану;
в) Оқушылардың білімдерін бағалау;
г) Үй тапсырмасын қорытындылау.
8. Жаңа сабақты түсіндіру: 40 мин. (44%)
а) Жаңа сабақтың тақырыбымен таныстыру;
э) Жаңа сабақты түсіндіру, колданатын әдіс, тарихи мэліметтерге шолу жасау, сабакка зерттеушілік жасау, проблемалық әдістердің көрінісі, жалпылау;
б) корнекі құралдар, оқытудың көрнекі құралдарын қолдану;
в) создік әдістер: сабак мазмұнын баяндау;
г) жаңа сабақты бекітудің жалпы әдісін пайдалану.
Қогам философиялықталдаудыц негізі
1. Адамзат коғамы табиғаттың ерекше болігі, ол табигаттың ұзақ уақытэволюциялық дамуы нэтижесінде пайда болды. Адамзат когамы - әлемдегі барлықтірі жүйенің ең жоғары, ерекше сапалы даму дэрежесінің нэтижесі. Қоғамдегеніміз адамдардың алуан түрлі саналы іс кимылы мен кызметінің негізіндекалыптаскан тарихи бірлігі. Адамзат қоғамы мәні мен кұрылымы жағынан еңкүрделі жүйе болып табылады. Қогам үғымы колемі жағынан тек казіргі кезде омірсүріп жатқан адамдарды гана емес, сондай - ак өткен және болашақ ұрпақтардыңбәрін, яғни адамзаттың өткені мен болашақ тарихын камтитын аса кең көлемдегіұғым болып табылады. Осы ұзақ, тарихи кезеңдегі когам өмірінің негізі – еңбеккызметі. Қоғам тарихының табиғат тарихынан айырмашылығы да міне осындажатыр: біріншісін адамдар жасайды, ал екіншісі озі жүріп жатады. Қоғам өмірінде
экономикалык, саяси идеологиялық күнделікті тұрмыстық және баска да алуантурлі катынастар озара аса күрделі байланыста отіп жатады. Осы қатынастардыңәркайсысын карастыратын жеке қоғамдық гылымдар бар. Мәселен экономикалыктеория адамдар арасындағы экономикалык, өндірістік катынастарды зерттесе,тарих қоғамды түрлі тарихи дэуірлерге, түрлі халыктармен елдерге бөліпқарастырады, әстетика- өнердің даму заңдары мен түрлерін, педагогика адамдыәлеуметтендірудің басты бір нормасы - оқыту мен тәрбиелеу зандарынқарастырады. Ал әлеуметтік философия алуан түрлі, күрделі катынастар үшінортақ заңдылыктарды түжырымдай отырып, коғамды біртұтас жүйе, өзініңобьективтік зандылықтары бойынша дамитын әлеуметтік организм ретіндсқарастырады.
2. Әлеуметтік философияның пәні қоғам өмірі және оның даму заңдары.
Қоғамдык кұбылыстарды зерттеу барысында әлеуметтік философияның өзініңжалпы категорияларын, яғни қогамдық дамуының ең жалпы, мәнді жақтарынбейнелендіретін ұғымдарын тұжырымдайды. Мұндай категорияларга, мысалы,"когамдық болмыс", "қоғамдық сана ", "еркіндік пен кажеттілік ", т. т.кіреді. Бұлкатегориялар әлеуметтік заңцардың әрекетін нактылай түседі.
Қоғамдык болмыс- адамдардың материалдық омірі, қоғамдық сана -қоғамдық болмыстың бейнесі, суреті. Қоғамдық болмыс пен коғамдык сана категориялары когамды кұрайтын катынастардың бәрін екі түрге — материалдардык катынастар мен идеологиялық катынастарға бөліп карастырады. Ал материалдық қатынастардың негізін экономикалық, өндірістік катынастар кұрайды. Идеологиялық катынастар - саяси, құқыктық, моральдык, әстетикалык діни т.б. коғамдык саналар мен ой-пікірлердің, идеялардың көзкарастардың жиынтығы. Бұл екеуі қоғамда тығыз байланыста болып, оның мәнін, заңдылықтарын белгілейді. Әлеуметтік философияның ең басты принциптері: қогамның материалдык омірінің яғни қоғамдык болмыстың қоғамдық санаға карағандағы алгашқы екенін және коғамдык сананың коғам оміріндегі белсенді рөлін мойындау: адамдар арасындагы эр түрлі болатын коғамдық катынастарды қоғамның экономикалық кұрылымы
болын табылатын өндірістік қатынастар мен тығыз байланыста алып түсіндіру: қоғамға тарихи көзқарасты ұгыну: адамдарды тарихтың субьектісі деп тану т.б. 3. Қоғамдық кұбылыстар, процесі занды түрде дамиды. Бұл заңдар обьектиьті сипатта болады. Тарихтың әлеуметтік зандарының табигат заңдарымен ұқсас жақтарының болуымен катар, олардың түбегейлі айырмашылықтары да болады. Бұл айырмашылыктар когамдық дамуды табиги-тарихи процесс деп сипаттауға мүмкіндік береді. Табиғат процестеріне қарағанда, әлеуметтік процестердін ерекшелігі сол, олар адамдардың іс-әрекетінің нэтижесінде жүзеге асады. Мұнда ешкандай да логикалык кайшылық жок. Өзінің белгілі бір мақсаттарын кездеп, кайсы бір идеяларды басшылыққа алатын адамдар (әсіресе үкіметтер, партиялар, топтар сиякты адамдардың-үлкен топтары) әрдайым өздерінің сапасы мен еркінен тэуелсіз обьективтік жағдайларда өмір сүрсді, кейбір жағдайлар, сайып келгенде, олардың іс- әрекетінің бағыты мен сипатын, идеялары мен талпыныстарын айқындап береді.
Тарихи кажетілік пен еркіндік туралы екі түрлі көзкарас бар. Оның бірі фатализм деп аталса, екіншісі валюнтаризм деп аталады.
Фатализм (латынша 8аІа1із — тагдыр деген сөзден шыққан) коғамдағы құбылыстар мен процестердін бәрі кажетті түрде болуга тиісті, кездейсок ешнэрсе жок деген кезқарас. Валюнтаризм (латынша уоіипіоз-ерік деген сезден алынган) тарихтың зандылықтары жок, оның дамуын жеке тұлғалар, олардың еркі белгілейді деген козкарас.
Тарихи қажеттілік адамдарды эрекстсіздікке бастайтын, олардың карсы тұруына кенбейтін дүлей күш емес. Тарихты жасайтын адамдар болгандыктан, олар тарихи кажеттілікті, заңдылыктарды танып біле отырып, соларға сәйкес әрекет етеді. қоғам өмірінің түрлі жақтарын өзінің мақсат-мүддесіне сэйкес езгертуге белсенді іс-әрекет етеді. Адамнын еркіндігі міне осы обьективтік кажеттілікті танып білуде және оны адам мүддесіне пайдалануда айқындалады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет