ОқА ректоры з.ғ. д., профессор
жүктеу/скачать 0,81 Mb.
|
Акмеология негіздері (1)
| Ұсынылатын әдебиеттер: 13,19,23,38,42,45
11-дәріс тақырыбы: Эриксон бойынша есею кезеңдері.
Кемелдену кезеңіндегі дамудың негізгі ерекшеліктері Жеке тұлғаның бұл кезенің зерттеушілер дамудың қозғаушы күшін әр түрлі түсіндіреді. Ш.Бюлер есеюдің фазаларын „өзін – өзі анықтау„ кезеңі деп қарастырады. Дж.Лоувингер бұл кезеңді өзі туралы қарым – қатынастың қайшылығы жоқ деп психоанализ бен Л.Колбергтің адамгершілік даму теориясымен бірітіре қарастырады. Дж.Лоувингер сатылары: Саналылық сатысы: Адамдар өздері туралы түсініктерді өздерінің жетістіктеріне бйланысты есептейді, беделді адамдар мен құрбы-құрдастарының пікірлеріне де сүйенуі мүмкін. Сонымен бірге, өздеріне сың көзбен де қарайды. Автономды саты. Ішкі өздерінің жеке жетістіктері мен идеал арасындағыкикілжіндерді саналау. Басқа адамдарды түсінуге, достардың тандауын сыйлау, төзімділік танытуымен ерекшеленеді. Интегралды саты. Өздерінің ішкі және басқа адамдармен қарым – қатынас талабын орындау, оларды бағалаумен ерекшеленеді. Р.М.Грановская ересек адамның даму сатыларын 25-35 – ерте есею, 30-45 орташа есею, 45-60 кеш есею, 60-70 қаттық шақ деп бөледі. Жеке тұлға есеюінің қортындыланған мінездемесі: жауапкершілік сезімнің дамуы; басқа адамдарға қамқорлық жасауға қажеттілік; белсенді әрекетке қабілеттілік; қоғамдық жұмыстарға қатысу; өзінің білімі мен қабілеттерін тиімді пайдалану; Ананьевтің анықтауынша, 40 жас вербалді емес функциялардың төмендеуі, ал вербалды функциялардың төмендеуі, ал вербалды функциялардың өрлеуі, әсіресе 40-45 жаста ең жоғарғы деңгейге жетеді. П.П.Лазарев сезімділік табалдырығының өзгеруін – көру, есту, кинестетикалық 4-тен 102 жасқа дейінгі қисықты эксперименталды зерттеді. 6-7 жас жедел даму, одан кейін ақырындау, 20 жас – оптимизм , содан кейін инволюция процесі, 50 жас – жедел нашарлау, содан соң инволюция үрдісі ақырындайды. Зейіннің жоғарғы шегі - 27-33 жас. Сыни нүкте 31 жас болады.Бейнелі ой – 18-25 жас . Сензитивті кезең – 19, 23, 30 жас. 25 жастан төмендеу байқалады. 25-30 жас – сенсомоторлы фуекция оптимумы, Х.Леманның айтуынша, ғылыми шығармашылығының кульминациялық кезеңі 35-40 пен 40-45 жасқа сәйкес келеді. Орташа шығармашылық белсенділігі 35-39 жас. Д.Пельц пен Ф.Эндрюс ғалымдардың шығармашылығын зерттеуде 30-34 және 47-57 жастрады атайды. Эмоционалды кемелдену. Е.А.Чудина эмоционалды кемелденуді ересек адамның тұлғалық даму деңгейімен анықтайды. Эмоционалды кемелдену мінездемесі. - эмоционалды кемелденуге жету үрдісі өмір сүру барысында жүреді. - эмоционалды кемелденуге қоғам, отбасы әсер етеді. А.Б. Холмогорова, Н.Г. Граманян қазіргі кезеңдегі қоғамға эмоцияның кейбір түрлері: қорқыныш, үрей, грессия репрессивті әсер етеді дейді. жүктеу/скачать 0,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|