ОқА ректоры з.ғ. д., профессор



жүктеу/скачать 0,81 Mb.
бет35/54
Дата24.02.2022
өлшемі0,81 Mb.
#133250
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   54
Байланысты:
Акмеология негіздері (1)

Ұсынылатын әдебиеттер: 7, 18,21,26,47


13-дәріс тақырыбы: Кемелдену және қарттық шақ ерекшеліктерінің мазмұны

Кемелдену және қарттық шақ ерекшеліктерінің мазмұны
Өзін — өзі суреттеу категориясының иерархиясы

Ер адам

Әйел адам

І кемелдену
21-35 әйел
22-35 ер

Моральді сапалар: қайырымдылық, шыншылдық, адамдарға қарым — қатынас: тактикалық, дүниеге қарым-қатынас: байқампаздық, білуге құмарлық отбасы қарым-қатынас: рөлдер,„леуметтік байланыс, қызметтестік қарым-қатынасы,жыныспен қарым-қатынас іскерлік аймақ: кәсіке бағдарлану, қызмет,білім қызығушылықтары; оқу, әуе,саяхат,сыртқы пішіні: маңызды емес, уақыт категориясы: болашақ туралы көп ойланбайды

Эмоционалды: ерекше көңілді,ерік: төзімді, іскер,еңбекке қатынасы: жалқаулық,еңбек сүйгіштік,отбасы қарым-қатынасы: отбасы қарым — қатынасы,ахуалды бағалау.Әлеуметтік байланыс:адамдарға жалпы қарым-қатынасы,қарама-қарсы жыныспен қарым-қатынас,іскерлік қатынасы: қызмет,білім қызығушылықтары: оқу,әуен,саяхат,тоқу т.б. Сыртқы пішіні: маңызды уақыт категориясы : болашақ туралы көп ойланбайды.

ІІ кемелденуге
36-45 әйел
36-60 ер

Жеке тұлғалық.ерік сапалары, қызығушылықтар: 1 кемелдену кезеніңдегі іскерлік аймақ; кәсіби мамандыққа бағдарлану, әлеуметтік байланыс: қызметтестік,балаламен қатынасы,денсаулық,қол бос болмайды,қиыншылықты жеңу уақыт категориялары: осы уақыт, балалары мен жұмысына байланысты нақты арман

Жеке тұлғалық:эмоционалды сапалары, жанұя қарым-қатынасы:1 кемелдену шағында іскерлік қатынасы, жалпы адамдарға қатынасы:балалармен қатынасы,денсаулық:қол бос болмайды.Сыртқы пішіні:жағымсыз мінез.Қиыншылықты жеңі уқыт категориялары: осы уақыт,балаларымен жұмысына байланысты нақты арман

Қарттық жасы
56-74 әйел
61-74 ер

Жеке тұлғалық: эмоционалды және моральдық сапалар іскерлік қатынас:кәсіптік бағдарлау,қызығущылықтары: 1 кемелдену кезеніңде жалпы әйел адамдармен салыстырғанда жан-жақты,өмірін қанағаттандырмайтын жағдайлар жоқ

Қызығушылықтары:оқу,әуен,саяхат,тоқу және т.б.
Жеке тұлғалық: эмоционалды сапалар.
Іскерлік қатынасы: кәсіптік бағдарлау.
Жалпы,барлығы бірқалыпты

Қарттық шақ
75-90 жас

Іскерлік қатынасы:кәсіптік бағдарлау және өткен жетістіктер, мәтебе,еңбек өтілі,қызығушылықтар;
Әлеуметтік қатынасы:денсаулығына шағымданады.
Уақыт категориялары: өткен жетістіктермен, жағдайлармен байланысты сапалар

Жеке тұлғалық: эмоционалды сапалар, моральді сапалар,қабілеттер. Қызығушылықтар.
Әлеуметік қатынасы.денсаулығына шағымдану.
Уақыт категориялары:өткен жетістіктермен, жағдайлармен байлаеысты сапалар

Кемелдену жасында жеке тұлғаның өзгеруі – көптеген зерттеулерден байқалды, мұнда адамның жеке мотивациялық – қажеттілік саласын қарастыруды қажет етеді.
Ф.Е. Василюктің айтуы бойынша, жеке бас құндылықтарының тек мазмұны ғана емес, оның мотивациялық мәртебесі да, орны да, өмір әрекетіндегі рөлі де өзгереді.
М.Рокич құндылықтардыжәне онымен байланысты мінездің өзгеруінің 2 нұсқасын қарастырады:
„Мен-концепциясы„ мен сәйкес клмеуді саналы түрде білу немесе „Мен концепциясының„ арасындағы қарсылықтық бір жағынан болса , екінші жағынан мінез-құлық. Бірінші жағдайда құндылықтардың өзгеруі әлеуметтік талаптарға сай индивидуалдық қызығушылықтардың өзгеруіне байланысты, екінші жағдайда когнитивті элементтердің ішкі жүйесіндегі қарама-қайшылықтарын саналы түрде сезінумен байланысты.
Д.А.Леоньтевтің ойынша, дамудың көзіжәне қозғаушы күші жеке бастың өзінде болады, ол өзі өмірге, оның жағдайларына бейімделеді.
Жекебас құндылықтарының жүйесі Н.Н.Ивков бойынша кезең (этап) болып бөлінген:

  1. Қоршаған орта талаптарына байланысты қарым-қатынаста, мұқтаждықта өзгерістер пайда болады;

  2. Өткен жағдайлардың өзіне деген мәнін саналы түрде сезіну;

  3. өзіндік құндылықтарды түсіну, мазмұнды мотивтердің дұрыстарын бөліп қарастыру;

  4. құндылықтарды және олардың мазмұнын бөліп, салыстырмалы түрде қарастыру;

  5. жекебас құндылықтарын бағалау;

  6. құндылықтын артықшылығын таңдау;

  7. дүниеге көзқарасында жаңалықтың пайда болуы, нығаюы, яғни өзіне жаңа талаптардың тууы;

  8. өз санасындағы қажеттіліктер мен мүмкіндіктерді ескере отырып, құндылықтарды жобалау;

  9. күнделікті әрекеттер мен дағдылардың жаңаруы.

  10. Кемелденудің әр кезеңдерінде жекебастың өз-өзіне қатынасын білуге байланысты көптеген зерттеулер бар. Мұнда Л.В.Бороздина жасаған зерттеу қорытындыларын қарастыруға болады. Сонымен, кемелденудің құрылымдық компонентін немесе даму үрдісін қарастырсақ, бірқалыптылығымен ерекшеленбейді. Кезеңнен кезеңге аусқанымен, зерттеу бойнша даму тоқтатылмайды, керісінше кеңейе түседі. Бірақ ересек адамның дамуы жайлы бірыңғай көзқарас жоқ. Кемелдену шағында психика бірқалыпты емес, гетерохронды, жүйелі болып дамиды. Зерттеу барысында кезең бойынша жиналған хабарламаның саны сапалық кезеңге асу керек.




жүктеу/скачать 0,81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   54



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет