Обөж 6 Ғылыми және ғылыми емес білімнің демаркациялану мәселесі
жүктеу/скачать 11,06 Kb.
|
Сералиева Арайлым-205А
протакол 5, тарих 13Н, document 4
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.Ғылым білім,қызмет және әлеуметтік институт ретінде
|
Обөж 6 1.Ғылыми және ғылыми емес білімнің демаркациялану мәселесі. Ғылым философиясында, демаркация проблемасы ғылыми мен ненің жоқтығының арасындағы шекараның қайсысын нақтылауға қатысты. Осы пікірталастың жасына қарамастан және ғылыми әдістің негіздері неде екендігі туралы үлкен келісімге қол жеткізілгеніне қарамастан, осы күнге дейін ғылым деген не екенін анықтауға келгенде қайшылықтар әлі де бар. Біз демаркация проблемасының артында тұрған кейбір ағымдарды көреміз, оның философия саласындағы ең өзекті авторларын атаймыз. Демаркация проблемасы қандай? Тарих бойына адамзат жаңа дамыды табиғи процестерді мейлінше жақсы сипаттауға тырысу үшін білім, теориялар мен түсініктемелер. Алайда, бұл көптеген түсіндірулер берік эмпирикалық негіздерге негізделмеген және олардың шындықты сипаттау тәсілі толығымен нанымды емес.Сондықтан әр түрлі тарихи сәттерде ғылымды жоқтан анық айыратын нәрсе туралы пікірталастар басталды. Бүгінгі күні, Интернетке және басқа ақпарат көздеріне қол жетімділік тақырыпқа мамандандырылған адамдардың пікірін тез және қауіпсіз білуге мүмкіндік бергеніне қарамастан, шындық - ұстанымдар мен идеяларды ұстанатын адамдар әлі де аз емес астрологияға, гомеопатияға немесе Жердің тегіс екендігіне сену сияқты көптеген жылдар бұрын жойылған. Ғылыми және ғылыми болып көрінетін нәрсені қалай ажыратуға болатындығын білу бірнеше жағынан шешуші болып табылады. Жалған ғылыми мінез-құлық оларды жасаушылар үшін де, қоршаған орта үшін де, тіпті бүкіл қоғам үшін де зиянды. Бұл медициналық техниканың аутизмден зардап шегетін балаларға және дүниежүзілік қастандыққа негізделген басқа жағдайларға ықпал ететіндігін қорғайтын вакциналарға қарсы қозғалыс жалған ғылыми ойлардың денсаулыққа қаншалықты зиянды екендігінің типтік мысалы болып табылады. Тағы бір жағдай - климаттың өзгеруінен адамның шығу тегі басталып, бұл фактіге күмәнданатындар жаһандық жылыну сипатына зиянды әсерін бағаламайды. 2.Ғылым білім,қызмет және әлеуметтік институт ретінде Қазіргі эпистемология ғылым болмысының үш аспектісін бөліп көрсетеді: (а) білімнің ерекше жүйесі ретінде; (б) өзінің «технологияларымен» және әдістерімен танымдық іс-әрекет ретінде; (в) әлеуметтік институт ретінде. Д. Норт «қоғамдағы ойын ережелері, немесе … адам жасаған адамдар арасындағы қарым-қатынасты ұйымдастыратын шектеу шеңбері». М. Вебер әлеуметтік институт –бұл, ең алдымен, әлеуметтік әрекетке бірлесіп қатысуға мүмкіндік беретін индивидтердің бірігуінің формасы екенін атап өтті.Ғылым әлеуметтік институт ретінде-бұл ғылымның қызмет етуі мен дамуын, еңбектің қоғамдық бөлінісі құрылымындағы ғылыми қызметтің орнын, оның әлеуметтік-мәдени кеңістіктегі функцияларын және басқа да әлеуметтік институттармен өзара қарым-қатынасты қамтамасыз ететін әлеуметтік коммуникациялардың қалыпты статустық-рөлдік жүйесі. Әлеуметтік институт ретінде ғылымның жұмыс істеу шарттары: (а) қызметі ғылыми этос принциптерімен реттелетін ғалымдар қоғамдастығының; (Б) белгілі бір материалдық құралдармен жабдықталған және өз қызметін формальды-құқықтық регламентке сәйкес жүзеге асыратын мекемелердің болуы болып табылады. XX ғасырдың «институционалдық» ғылым социологиясының негізін қалаушылардың бірі Роберт Мертон ғылыми этос жазылмаған және заңды түрде ресімделмеген, бірақ ғылыми қоғамдастықтың барлық мүшелері мойындайтын және орындайтын мынадай ұйғарымдардың жиынтығы екенін көрсетті: (А) ұжымизм (ғылыми еңбектің жалпыға ортақ сипатын көрсететін, ғылыми нәтижелердің жариялылығын болжайтын принцип, онсыз ғылым дами алмайды); (Б) универсализм (шынайы ғылыми білімнің объективті сипаты бар фактіні көрсететін принцип, оның мазмұны оны кім және қашан алуға); (в) ұйымдастырылған скептицизм (ғылыми теорияларды, сондай –ақ ғылыми іздеу стратегияларын сыни қайта пайымдаудың талабы); (г) риясыз (жалғыз мақсатқа қызмет ету-шындықты ұғыну, бұл беделді тәртіптің барлық ұғымдарынан, жеке пайдасынан, айналмалы кеуектерден және т. б. бас тартуды көздейді). жүктеу/скачать 11,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|