Маркетингтік зерттеудегі шкалалау әдістері
Маркетингтік зерттеулердегі өлшеу мен шкалалау түсінігі. Шкалалардың негізгі типтері және олрдың сипаттамалары: атаулы, реттік, интервалды және слыстырмалы.
Шкалалау әдістері: салыстырмалы және салыстырмалы емес. Салыстырмалы шкалалау әдістері: жұп бойынша салыстыру, реттелген тұрақты сомамен, Q – сұрыптау, вербальді хаттамалар. Салыстырмалы емес шкалалау әдістері: үздіксіз аралық шкала, детальді аралық шкала (Лайкерт шакаласы, семантикалық дифференциал, Стэпель шкаласы).
Көп өлшемді шкалалар. Маркетингтегі көпөлшемді шкалалардың негізгі түсініктері: ұқсастықтарды бағалау, талғамдарды рангілеу, стресс R – квадрат, кеңістік караты және оның координаттары. Маркетингте көпөлшемді шкалалаудың қолдану мақсаттары мен міндеттері. Көпөлшемді шкалаларды құру кезеңдері. Көпөлшемді шкалалардың нақтылылығын және қолдамдылығын бағалау.
Көпөлшемді шкалалау таңдау әдістері: өлшенбейтін және өлшенетін әдістер.
Көпөлшемді шкалалау әдістеріне байланысты сенімділік және шынайлылық нәтижелерін бағалау. Көпөлшемді шкалалау нәтижелерінің сенімділік және шынайлылық бағалау процедуралары: сәйкестиілік коэффициентінің есебі немесе корреляция коэффициентінің және стресс мәнінің R – квадраты; агрегатты деңгейде талдау жүргізу кезіндегі бастапқы мәліменттердің екі немесе одан да көп бөлімдерге бөлінуі; кейбір объектілердің бастапқы мәліметтеріне таңадаудың болмауы және қалғандары бойынша шешім қабылдау; бастапқы мәліметтерге кездейсоқ қате объектісінің косылуы; әртүрлі мерзімдегі бастапқы мәліметтердің жинағы және тексерілген тесттерді өзара салыстыру. Көпөлшемді шкалалау әдістерінің шектелімдері мен жіберілімдері.
Маркетингтік зерттеулердегі мәліметтерді талдау және жинау
Маркетингтік ақпараттарды жинау әдістері мен көздері. Бастапқы талдау немесе далалық зерттеулер. Нарық туралы мәліметтердің типтері: сандық, сапалық. Екінші ретті талдау немесе кабинеттік зерттеулер. Екінші ретті ақпараттардың түрлері: ішкі, сыртқы.
Ақпараттық жүйенің негізгі құраушылары: мәліметтер базасы, мәліметтерді өңдеудің көптеген әдістері. Маркетингтік зерттеулердің негізгі құраушылары (стратегиялық, тактикалық). Маркетингтік ақпараттарды беру әдіс-тәсілдері. Ақпараттық мәселелердің категгориялары: уақытылы, өзекі мәселелер бойынша ақпараттарды толық талдау, жеке нақты мәселелер. Ақпаратты талдау орталықтарын құру қажетттілігі.
Далалық жұмыстар үрдісі. Далалық жұмыстар үрдісінің кезеңдері: далалық жұмыстар үшін зерттеушілерді іріктеу, дала персоналын дайындау, далалық жұмыс персоналын бақылау, дала персоналының қорытындасын тексру, далалық персонал жұмысының сапасын бағалау.
Маркетингтік зерттеулерде соңғы кезеңі ретінде жиналған ақпараттарды бағалау және талдау. Талдауға мәліметтерді дайындаудың бірізділігі: алдын ала жоспар дайындаудың талдау ақпараттары, анкеталарды тексеру, түзету, кодтау, жаңарту, ақпараттарды тазалау, мәліметтерді статистикалық түзету, талдау ақпараттарының стратегиясын таңдау.
Сауалнамаларды тексеру. Жарамсыз сауалнамалар және оларды келешекте өңдеуден бас тартудың себептері.
Мәліметтерді түзету. Түзету түсінігі. Сапасы жұмыс жасау. Сауалнамаларды мәліметтерді жинау орындарына қайтару, қанағатсыз жауаптары бар респонденттердің сауаламаларын іріктеу.
Кодтау процедурасы. Сұрақтарды кодтау. Кодтау кітабы. Сауалнамаларды кодтау.
Мәліметтерді жаңарту. САТІ/САРІ автоматтандырылған жүйесі, компьютер клавиатурасымен енгізу, оптикалық сканерлеу, сенсорлық талдау арқылы алынған мәліметтерді жаңарту. Мәліметтерді жаңарту әдістерін таңдау: ақпараттарды тікелей компьютерге, дискіге немесе магниттік лентаға енгізу.
Мәліметтерді тазарту. Толтырылмаған жауаптармен жұмыс жасау. Толтырылмаған жауаптармен жұмыс жасау әдістері: толтырылмаған жауапты нейтралды мәнмен ауыстыру, толтырылмаған жауапты шартты мәнмен аустыру, объектіні толығымен жою, айнымалыларды қос-қостан жою. Мәліметтерді статистикалық түзету. Мәліметтерді статистикалық түзету процедуралары: өлшеу, айнымалыны алдын-ала анықтау, шкаланы жаңарту.
Мәліметтерді талдау стратегиясын таңдау. мәліметтерді талдау стратегиясын таңдау үрдісі.
Мәліметтерді статистикалық талдау әдістерін жіктеу: бір өлшемді және көп өлшемді. Статистикалық талдаудың бір өлшемді әдістерінің жіктелуі. Статистикалық талдаудың көп өлшемді әдістерінің жіктелуі.
Бірфакторлы әдістердің түрлері: жиіліктердің таралуы (кесте немес график түрінде), гистограмма және басқа түріндегі айнымалыларды бөлудің графикалық үлгісі, статистикалық орта арифметикалық көрсеткіштер және өзгелер. талдаудың көпфакторлы әдістері: регрессиялық талдау, вариациялық талдау, дискриминанттық талдау, кластер талдау, факторлы талдау. Талдау әдісін таңдау.
Маркетингтік ақпаратты талдау жүйесі. Экономика-математикалық әдістер: көпөлшемді әдістер, регрессиялық және корреляциялық әдістер, иммитациялық әдістер, шешім қабылдаудың статистикалық теория әдісі.статистикалық банк және үлгілер банкі. Ақпаратты өңдеу әдістері.
Достарыңызбен бөлісу: |