Өңдеу Мамандығы: Емдеу ісі 0301000 Курсы: 3 Семестрі: 5

1. 
   құрал-сайманды келесі дез. ерітіндіге салу: хлораминнің 3% ерітіндісіне - экспозициясы - 6Омин; сутегінің асқын тотығының 4% ерітіндісіне - экспозициясы - 6Омин; виноның тотығының 4% ерітіндісіне - экспозициясы – 10 мин.
   
2. 
   стерилизациядық тазалау және стерилизацияны «медицинада қолданылатын заттарды зарарсыздандыру және дезинфекциялау әдістері, қүралдары, тэртіптері» Сан Пи Ну №9 01-001-76; «АИТВ эффективті күресудегі зарарсыздандыру және дезинфекция
   әдістемелері бойынша нұсқаулар» БДЦСҮ инструкциясы, СПИД сериясы №2 1989ж сәйкес орындау.
   
3. 
   манипуляциядан кейін жұмыс столының бетін хлораминнің 3% ерітіндісіне малынған жөкемен 2 рет өңдеу.
   
4. 
   жуып болған соң резеңке қолғапты дез. ерітіндімен шешу.
   
5. 
   резеңке қолғапты дез. ерітіндісі бар ыдысқа салу.
   
6. 
   халат, масканы шешіп, ластанған киімдерге арналған резеңке қапқа салу.
   
7. 
   Ағынды су астында қолын 2 рет сабынмен жуып сүлгімен сүрту.
   Ескерту: Қанмен ластанған жұмыс столын манипуляция уақытында тез
   арада сутегінің асқын тотығының 4% ерітіндісіне және 15мин кейін 0,5%
   жуу ерітіндісіне малынған жөкемен өңдеу, жұмыс аяқталғаннан кейін стол бетін хлораминнің 3% ерітіндісіне малынған жөкемен 2 рет өңдеу. Кейін жөкені хлораминнің 3% ерітіндісі бар ыдысқа салу.
   

Аудиториялық жұмыс: орталық залалсыздандыру бөлімінде жұмыс істеу

1. Дезинфекция сатыларын және аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы тазалауды атаңыз:

1) ыстық жуатын ерітіндіде 15 минут бойы сулау

2) ағын судың астында жуу

3) ыстық ауамен қүрғату шкафында кептіру

4) ағын судың астында жуып, дистиллденген суда жуу

5) мата-дәкерлі тампонның көмегімен аспаптарды жуатын ерітіндіде жуу.

6) аспаптарды 3% хлорамин ерітіндісінде дезинфекциялау

2. Аспаптарды зарарсыздандыруда зарарсыздандырудың қандай тәртібін қолданады (температура, уақыт, қысым):

1) құрғақ шкафта

2) автоклавта

Сәйкестікті табыңыз

1) температура 120 С

2) температура 132 С

3) температура 160 С

4) температура 180 С

5) қысым 1,1 АТМ

6) қысым 2 АТМ

7) уақыт 20 мин

8) уақыт 45 мин

9) уақыт 60 мин

10) уақыт 120 мин

3. Кесетін аспаптарды қалай зарарсыздандырады?

1) автовславта

2) қүрғақ шкафта

3) 96% этил спиртіне 2 сағат салып қояды

4)1 сағат бойы кайнатады

5) дезинфекциялы камерада

4.Қолданылған қолғаптарды зарарсыздандыру кезіндегі зарарсыздандыру тізбегін анықтаңыз?

1) талькпен ішін және сыртын толтырады

2) автоклавта зарарсыздандырады

3) дәкерлі қағазбен орайды

4) кептіреді

5) 2% хлорамин ерітіндісінде 2 сағат бойы жарарсыздандырады

6) ағынды судың астында жуады

5. Оптикалық жүйесі бар аспаптарды қалай зарарсыздандырады?

1) автоклавта

2) пароформалинді камерада 48 сағат

3) құрғақ шкафта

4) 2 сағат қайнатады

5) күйдіреді

6) таза формалинде

Жауаптардың дұрыс комбинациясын таңцаңыз:

А) 4,5

В) 2,3,5

Г) 2,6

Д)2,4

1) индикатормен

2) баканализбен

3) бензидинді сынамен

4) фенолфтолейнді сынамен

7. Аспаптарда жуғыш заттардың қалғанын анықтайды

1) индикатормен

2) баканализбен

3) бензидинді сынамен

4) фенолфтолейнді сынамен

8. Манипуляциядан кейінгі аспаптарды ендеудегі бірінші этап?

1) ағын сумен жуу

2) 3% хлорамин ерітіндісінде салып кою

9. Бұйымдарды химиялык әдіспен зарарсыздандыруда мына ерітіндіден басқасының барлығы қолданылады:

1) 3% сутектің асқын тотығы

2) 6% сутектің асқын тотығы

3) дезоксон-1

4) хлоргексидин

5) 96% этил спирті

10. Шприцтерді, аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы евдеудің бірінші этапы болып табылады:

1) ағын сумен жуу

2) «Биолот» еретіндісінде сулау

3) 1% хлорамин ерітіндісінде сулау

4) 3% хлорамин ерітіндісінде сулау

1. Аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы ендеуде фенолфтолейнді сына алғанда аспаптар кызыл түске боялды. Осы кездегі сіздің тактикаңыз?

2. Оптикалық жүйесі бар аспап пароформалинді камерада 8 сағат бойы зарарсыздандырылды. Бүл аспаппен ауруды тексеруге болады ма?

12. Сабақты қорытындылау. 4 мин (4%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н -1, 2 - бөлім , 154 – 173 бет

• 
  оқыту: оқушыларды қабылдау бөлімшесінің құрылымы мен негізгі қызметтері, пациенттерді қабылдау және тіркеуді үйрету
  
• 
  тәрбиелік: Оқушылардың мінез - құлқын қабылдау бөлімшесінде этика және деонтологиялық нормаларға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: қабылдау бөлімшесінде жұмыс істеу қабілеттілігін дамыту.
  

1. 
   Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
   

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  медициналык аспаптарды өндеудің 3 сатысын (дезинфекция, зарарсыздандыру алдындағы тазалау, аспаптарды зарарсыздандыру);
  
  • 
    дезерітінділерді дайындау және медициналық аспаптарды өңдеудің бірінші сатысын жүргізу;
    
  • 
    зарарсыздандыру алдындағы тазалау туралы түсінік;
    
  • 
    жуғыш комплексті дайындау және екінші этапты жүргізу;
    
  • 
    жүмысшы дезерітіндіні және жуғыш комплексті колдану үзақтығы;
    
  • 
    аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы тазалау сапасын бақылау (фенолфтолейнді, амидопиринді, азопирамды сынаптар);
    
  • 
    медициналық аспаптарды өндеудің үшінші сатысы - зарарсыздандыру;
    
  • 
    аспаптарды, қолғаптарды, таңу материалдарын, оптикалық аспаптарды зарасыздандыру.
    

10. 
    Жаңа сабақты түсіндіру : 27 мин (30%)
    

- Залалсыз деген ұғымға түсінік

- Залалсыздандыру әдістері және түрлері

- Залалсыздандыруға дайндау.

- аспаптарды, қолғаптарды, таңу материалдарын, оптикалық аспаптарды зарасыздандыру.

Залалсыз – қандай да бір материалда өмір сүрүге беймді микроорганизм клеткалары немесе спораларының болмау.

Залалсыздандыру – микроорганизмдерді сондай-ақ олардын спораларын және токсиндерін медициналық құралдардан;тану материалдардан;іш киімдерден толық жою. Медицина практикасында стерилизация дәреледен және тігу материалы;шприцтер және иньекциялық инелер;наукастық күтім заттары және т.б. Залалсыздандыру емдеу мекемелерінде функциялық жолмен-булы;ауа арқылцы немесе химиялық жолмен өткізіліді.

Булы залалсыздандыру автоклавте өтеді, бұл кезде ыстық қаныққан кысымды бу колданылады.бұлкеңінен тараған әдіс,автоклавта малогабаритті материалдар стерилизацияналады. Мұндай залалсыздандыру әдісіне қолайлы, арзан болғаны жөн. Булы стерилизаторлада жоғаррғы температура және жоғарғы қысым пайда болады; осыған байланасты барлық Залалсыздандыру камераларынанауаны шығару шартты қамтамасыз етілелі;стерилизацияланатын материалдарың түріне қарай автоклавтағы булы температура110* - нан 138 С дейін қысылады 0,4-2,5 атм – 20мин

1 режим-132*С-2 атм,уақыты – 45 мин.

2 режим-120*С, қысым-1,1 атм, уақыты – 45 мин.

Ауа арқылы залалсыздандыру әдісі сухожаровой шкафта өткізіледі,стерилизацияландыруға ыстық құрғақ ауа колданалады.құрғақ ыстыкпен стерилизациядыру,сондай ақ жоғары нәтижелі бірақ автоклавқа қарағанда жоғары температура және ұзақ экспозиция стерилизанланатын материалды зақымдауәсері байқалады,осыған байланасты берілген әдісті сирек қолданалады.құрғақ ыстыкпен темірден,шыныдан жасалған материалдарды стерилизациялайды.

Ауа стерилизаторында жұмыс жасау тәртібі.)сухожировой шкаф)

1-Ауа стерилизаторда жүктеу өткізіледі

2-қыздыру

3-салқындату

4-жеңілдету

Химиялық стерелизацияға әрлүрлі химиялық заттар қолданалады.

Химиялық әдіс ірігабаритті заттарды және термолабильді материалдарды стерилизацияландыру қолданалады. Заттарды герметикалык контейнерге орналасатырады,сетелизацияланатын заттармен толтырады.

Стерилизацияның химиялық әдісің бастапқы кемшілігі стерилизацияланатын материалды стерилизациялаушы заттар қалдықтарынан жуу қажеттілігі химиялық стерилизацияға мынадай ерітінделер қолданалады;6* сутегі тотығы, 19 дезаксон-1 ерітіндісі, 0,5* спиртті хлоргексидин биглюканат ерітіндісі,96* этил спирті сондай – ақ газдер этилен окисі, пропилен, бром метилі және олардың қоспалары.

Құрадарды, тану материалдарын, ішкі киімдерді стерилизациялау келесі технологияның кезендерінен өтеді:

1- материалдарды залалсыздандыру

2 - Залалсыздандыруға дайындау және қалау

3 - Залалсыздандыру

4 - Залалсыздандыру сапасын бақылау

5 - Залалсыздандырылған материалдарды сақтау

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы 62 мин (35%)

Аудиториялық жұмыс: орталық залалсыздандыру бөлімінде жұмыс істеу

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

А) құрғақ шкафта

Б) автоклавта

Сәйкестікті табыңыз

1. 
   120 0 температура
   

3)160 температура

1. 
   180 температура
   
2. 
   1,1 АТМ қысым
   
3. 
   2 АТМ қысым
   
4. 
   20 мин. Уақыт
   
5. 
   45 мин. Уақыт
   
6. 
   60 мин уақыт
   
7. 
   150 мин уақыт
   

А) физиологиялық

Б) булы әдіс

В) биологиялық әдіс

Г) ауалы әдіс

Д) механикалық әдіс

Е) химиялық әдіс

Дұрыс жауапты табыңыз

А) 2,4,5 Б) 1,2,5,6 В) 1,3,4,5 Г) 2,4,6 Д) 1,2,3,4,5

3. Ыстық бумен қысыммен стерильдейтін аппарат аталады –

1) индикатор

2) стерилизатор

3) құрғақ – ыстық шкафы

4) автоклав

4. Залалсыздықты бақылайды:

1) индикатормен

2) бензидин сынамасымен

3) фенофталеин сынамасымен

4) азопирам сынамасымен

5. Құрғақ шкафта стерильдеудің негізгі тәртібі

1) 180 градуста-60 мин.

2) 160 градуста-20 мин.

3) 132 градуста -20 мин.

4) 120 градуста -25 мин.

6. Кейбір бикстерде материалдың стерильдігі сақталады

1) 12 сақат

2) 1 күн

3) 3 күн

7. 132 градус температурада 2 атм қысымда автоклавтың жұмысы

1) 60 мин

2) 45 мин

3) 20 мин

8. Ауамен стерилдегенде материалды упаковкасыз тезде қолданады

1) тезде

2) 1 сағат ішінде

3) 3 тәулік бойы

4) 6 тәуліе бойы

9. Құралдарды стерилдеу үшін қолданатын химиялық ерітінді

1) 3%перекис водород

2) 6% перекис водород

3) 1: 5000 фурациллин ерітіндісі

4) 70%спирт

10. Автоклавтың уақытша жұмыс істеу тәртібі байланысты:

1) ток күшіне және температураға

2) қуатқа және температураға

3) қысым және температураға

4) қарсылық және температураға

1. 
   Автоклавта стерилденген биксті ашқанда ампуладағы ұнтақ тәрізді заттың ерімей қалғаны байқалды. Бұл бикстен қолдануға боладыма ? Сіздің іс-әректіңіз.
   
2. 
   Медбике биксті ашқан соң стерильді таңу материалдарын 8 сағаттай қолданды, бірақ материал таусылған жоқ. Қалған материалдардан келесі күні де қолдануға боладыма ?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н - 1, 3- бөлім , 173 – 183 бет

3. 
   Сабақ түрі: практикалық
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

• 
  оқыту: оқушыларды қабылдау бөлімшесінің құрылымы мен негізгі қызметтері, пациенттерді қабылдау және тіркеуді үйрету
  
• 
  тәрбиелік: Оқушылардың мінез - құлқын қабылдау бөлімшесінде этика және деонтологиялық нормаларға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: қабылдау бөлімшесінде жұмыс істеу қабілеттілігін дамыту.
  

2. 
   Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
   

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

- Залалсыз деген ұғымға түсінік

- Залалсыздандыру әдістері және түрлері

- Залалсыздандыруға дайндау.

- аспаптарды, қолғаптарды, таңу материалдарын, оптикалық аспаптарды зарасыздандыру.

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%)

Жоспар:

• 
  қабылдау бөлімінін құрылысы және кұрал - жабдықтары;
  
• 
  қабылдау бөлімінін санитарлық - эпидемиологиялық тәртібі;
  
• 
  қабылдау бөлімі медбикесінің функционалдык міндеттері;
  
• 
  дене биомеханикасына түсінік
  
• 
  пациентті төсекте қозғалысы
  
• 
  пациентті төсекте әртүрлі қалыпта (Фаулер қалпы.Симса, арқамен, ішімен, жанымен жатқызу қалпы)
  

2. 
   қарау бөлімшелері - бір-бірінен алшақтанған немесе бокстардан түрады.
   
3. 
   санитарлық өткізгіш - шешіну орны, себіл, киінетін жерден түрады.
   
4. 
   диагнозы анықталмаған науқастарды орналастыратын изолятор.
   
5. 
   киімді сақтау камералары.
   
6. 
   медициналық манипуляцияларды орындайтын орындар - егу бөлімшелері, операциялық тану орындары.
   
7. 
   рентген кабинеті және лаборатория.
   
8. 
   кезекші дәрігердід кабинеті.
   
9. 
   жуынатын, жинастыратын орын.
   

• 
  Лидерді анықтап алу, бригаданы басқару және бұйрық беру
  
• 
  Наукасқа ең қолайлы әдісті тандаңыз
  
• 
  Өзіне кім ауырлық жұмысын алатынын анықтап алу, науқастың жамбасынан және денесінен ұстауды анықтап алу (ол күшті немесе ірі медбике болуы тиіс, яғни қызметіне қарамайды).
  

1. 
   Науқасқа сенім білдіру керек
   
2. 
   Науқастың жағдайын бағалау және оның жағынан көмек көрсетуін сұрану. Науқастан активті қозғалу
   
3. 
   Науқасқа ұстауды түсіндіру, оның келісімін алу
   
4. 
   Қоршаған аялдаманы бағалау(еденнің ылғалдылығы , еденде ботен заттар ).
   Наукастың қауіпсіздігін камтамасыз ету.
   

1. 
   Науқастан өзінің қолын дененің ыңғайлы жерінен үстау. Бұл наукастың дене биомеханикасын қамтамасыз етеді. Егер науқастың бір қолы әлсіз болатын болса екінші күшті қолымен әлсіз колын үстау.
   
2. 
   Науқастың арт жағынана бару (арт жағына кресла немесе орындық қою) науқастың қолынан үстап, ауыратын қолын еске алу. Бұндай үстау әдісі медбикенің дене биомеханикасына дұрыс келеді, ыңғайлы үстау, құлап бара жатқанда медбикенің иығынан үстау.
   

2. 
   Науқасты қауіпсіз екеніне сендіру, медбикеден қолын алу, үстағаны үшін науқасқа рақмет айту
   
3. 
   Қолды жуу, кептіру
   

Көрсеткіштері: мәжбүрлі, пассивті, ойьтқтың алдын алу:

1. 
   Сенімін білдіру
   
2. 
   Науқас жағынан көмек керегін айту. Науқастың активті болуын ескеру.
   Науқасқа қарама- қарсы түру, сол қолын медбикенің иығына асу, оң қолын тізе үстіне кою. Дене биомеханикасын дұрыс сақтау үшін аяғын
   тізеге дейін бүгу
   
3. 
   Науқасты көтеру, аяғын төмен түсіріп және төсекке қарай горизонталды
   бағытта 90о С- бұрышта бұрылу. Медбикемен науқастың дұрыс дене
   биомеханикасын сақтау
   
4. 
   Науқасты отырғызу, науқасқа қарап сол қол иықта, ал оң қолы денеде бөлу керек. Науқасты қауіпсіз екенін ескеру керек, себебі басы айналуы мүмкін
   
5. 
   Науқас ыңғайлы отырғанын айту
   
6. 
   Науқастың арқа жағына жастықша қою
   Аяқталуы
   

1. 
   Науқастың аяғына тапочка кигізіп және аяғының астына тақтайша қою
   
2. 
   Қолды жуып кептіру
   

1. 
   транспортабельді - жатқызып, отырғызып, жартылай отырғызып тасымалдау.
   
2. 
   транспортабельді емес - оларды тез арада реанимациялық бөлімғе ауыстырады.
   Тасымалдау әдісін дәрігер белгілейді.
   

Каталка болмаған жағдайдагы тасымалдау.

1 адам тасымалдау кезінде науқас санитардың мойнынан ұстанды;

2 адам тасымалдау кезінде біреуі наукастың аяғын және жамбасын, екіншісі арқасын және басын үстайды;

3 адам тасымалдау кезінде біреуі аяғын, келесі - белін, аркасынын жартысын, үшіншісі арқасын және басын үстайды.

Антропометрия - адам денесін елшеу және әдістерінің және тәсілдерінің жнынтығы. Медбике кабылдау бөлімінде салмағын, бойын, көкірек куысы айналымын, ішін өлшейді.

Бойын өлшеу үшін ростометр қолданады, ол - сантиметрлік шкаласы бар тік планка. Тік планкада жоғары - төмен планшет козғалады. Наукасты аркасымен тік түрғызып, өкшесі, жамбасы, жауырыны, желкесі планкаға тиіп туруы керек. Басы бір бағытта, яғни сыртқы есту жолы және көзі бір нүктеде түру керек. Планшетгі басына дейін түсіреді. Төменгі жиегіндегі планшеттін шкаладағы сандары наукастың денесінін үзындығын көрсетеді. Көкірек куысы айналымын жүмсак сантиметрлік лентамен өлшейді. Өлшеу дем шығарғанда, максимальді дем алуда және қалыпты жағдайда жүрғізіледі. Артынан жауырын асты, алдынан IV қабырға деңгейінде өлшенеді. Салмағын өлшеу медициналык таразыда өткізіледі. Наукасты ауруханаға түскенде, аптасына 1 рет, керек кезде жиі өлшейді. Наукастың дене салмағын кадағалау үшін, наукасты бірдей шартгармең елшеу керек: тацертен, ашкарынға, ішек, куык босатылғаннан кейін.

Ішті асцит кезінде өлшеу маңызды. Таңертен, үлкен және кіші дәреттерге шықаннан кейін елшенеді. Жұмсақ сантиметрлік лентамен артынан 3 бел омыртқасы -алдынан кіндік денгейінде өлшейді. Қабылдау белімінің қүжаттары

1. 
   Науқастарды қабылдау журналы
   
2. 
   Педикулезі бар тексеруге арналган журналы
   
3. 
   Кездейсоқ жағдайларды тіркеу журналы
   
4. 
   Гопитализацияға қарсылық бідцірушілерді тіркейтін журнал
   
5. 
   СЭС-қа жедел хабарландыру
   
6. 
   Ауруханадан шығатын статистикалық картасы
   
7. 
   № 003/у ауру тарихы
   
8. 
   № 001/у науқастарды қабылдау журналы және госпитализацияға
   қарсылық білдірушілерді тіркейтін журнал