3.3 Газ құбырларының классификациясы
Газ қысымын төмендету және беру керекті көлемді газды бөлшектеу станцияларында, газы бар аймақта немесе газды беретін магистралдық газ құбырларында таратады. Сондай-ақ тұрғылықты жердегі шаруашылық газ жүйесіне кірмейді.
Газ құбырларының жүйесі, газ тасымалдауда оның қысымына тәуелді. Олар бөлінеді:
- төмен қысымды – 0,05 кг/см2
- орта қысымды - 0,05- кг/см2
- жоғарғы қысымды 3-6 немесе 6-12 кг/см2
Газ қысымын газгольдермен станцияларда, бөлек өнеркәсіпте техникалық атмосфералық қысымда өлшенеді Р кг/см2 немесе кг/м2.
Газ құбырларының әр түрлі қысымдық байланысы. Байланыс аралық газ құбырларымен әртүрлі қысымның жүзеге асылылуы газ реттеуші пунктермен аралас ( сурет 9).
Газ құбырлары орта және жоғары қысым негізгі болып табылады.
Реттегіш құрылғылар арқылыолар ауылдық жүйелерде төмен қысым көрсетеді. Сондықтан ірі газ қолданушыларға: нан пісіруші, монша мен кір жуатын және т.б. үлкен жылуды қажет етеді.
Ірі газды қолданушылар егер төмен қысымды жүйелерге қосылатын болса, онда далалық газ құбырлар жүйесіне әсер етеді.
Газ желісі. Газ желісі - жанғыш газды тасымалдауға /жеткізуге/ және оны тұтынушыға үлестіруге арналған құбырлар мен түтіктер жүйесі елді мекендерді газбен қамтамасыз ету жүйесінің негізгі құрамдас бөлігі. Газ желісінің газ қоймалары, тұтынушыларға жіберуге арналған газ тарататын газ желісі және газды тікелей үйлер мен ғимараттарға жеткізілетін газ желілесі болып ажыратылады. Газ қоймасы – газды сақтау үшін пайдаланылатын табиғи не жасанды резервуар. Ол жер үсті және жер асты газ қоймасы болып ажыратылады. Жер асты газ қоймасы кеуекті тау жыныстарында немесе берік тау жыныстарының қуысында орналасады. Жер асты газ қоймасының өнеркәсіптік маңызы жоғары. Ол жер үсті газ қоймасына қарағанда қауіпсіздеу болып келеді әрі оның салынуы әдетте көп есе арзанға түседі. Газ қоймасы тұтынушылардың газды тәуліктік не маусымдық пайдалануының бірқалыптығын сақтайды. Ол отын мен химиялық шикізаттың қоры болып есептеледі.
Газ құбыры, магистралдық газ құбыры – жанғыш газдарда шығатын жерінен не өндірілетін орнынан алыс қашықтыққа /жүздеген және мыңдаған км дейін/ тасымалдауға арналған құрылыс. Ол төселіп жүргізілуіне қарай жер асты газ құбыры, жер үсті газ құбыры және үйінді үстімен жүргізілген газ құбыры болып ажыратылады. Газ құбыры кейбір жағдайда үлкен жыраларға салынған темір-бетон не металл эстакада арқылы немесе су қоймаларының түбімен де /дюкер деп аталатын/ жүргізіледі. Газ құбырының тиімді параметрлері. Жұмыстық қысымы /5,5 Мпа/, компрессор арқылы қамтамасыз етілітін қысымды жоғарылату дәрежесі /1,4 - 1,5/, көрші компрессор ара қашықтығы /шамамен 100-120 км/. Оларда газ қысымы тұтынушыларды газбен қамтамасыз ететін қажетті деңгейде төмендейді. Ірі қалалардың маңында жерасты газ қоймалары салынады. Газ тұтынуда жиі болып тұратын тәуліктік бірқалыпсыздық газгольдер арқылы реттеледі. Технологиялық құрылыстары шоғырланған газ құбырының жұмыс тәртібін бақылау және басқару үшін қысым мен газ шығынын қашықтықтан өлшеуді қамтамасыз ететін телеметриялық аппаратуралар, шүмектердің күйлерін анықтайтын телесигналдандыру жүйелері, катодтық қорғаныш станциялары, тағы басқа нысандар пайдаланылады. Газ құбыры құбырдағы жарықшақ пен үзілісті болдырмау үшін олар көп қабатты болат құбырлардан жасалады. Казақстан аумағында Бұхара - Орал, Орта Азия - Мәскеу, Бұхара - Шымкент - Тараз – Бішкек – Алматы, Бейнеу /Маңғыстау обл./ - Александров Гай/ Саратов обл., Ресей/. Бейнеу –Хиуа /Хорезм обл.,Өзбекстан/, Прорва /Атырау обл./ - Атырау, Кеңқияқ /Актөбе обл/ - Орск /Орынбор обл., Ресей/ газ асымалдау газ құбырлары жүргізілген.
Достарыңызбен бөлісу: |
