Тақырып: Ресейдегі қазіргі мектеп және педагогика.
Дәрістің мазмұны:
Ғылым мен гуманизим – үшінші мыңжылдықтың әлемаралық құндылығы
Қазіргі педагогикалық технологиялар – объективті қажеттілік.
1. Гуманизм тарихи, мәдени және аксеологиялық тұрғыда ғылыммен байланысты. Қазіргі гуманизм ғылыми танымның әдістерін, рационализмді, скептицизмді, агностицизмді және еркін ойлауды ұстану нәтижесінде, сонымен қатар ғылыми бейнеге бағытталуы нәтижесінде ғылыммен тығыз байланысты.
Ресейде ғылым мен гуманизмнің байланысын академик И.Т.Фроловпен бірнеше рет көрсетілген болатын және ол гуманизмнің анализімен емес, қазіргі ғылымның әлеуметтік-этикалық және гуманистік проблемаларына қатысты. Ол адамның өмірлік әрекетінің рухани-практикалық сфералары арасындағы байланысы туралы айтады.
Ғылымның оның гуманизммен байланысына ерекше назар аударған П.Куртц болып табылады. Бұл сұраққа оның көптеген еңбектері арналған, соның ішінде «Искушение потусторонним» деген фундаменталды зерттеуі.
Қазіргі гуманистикада ғылым мен гуманизмнің байланысына көптеген зерттеулер арналған. Мысалы, В.А.Кувакиннің есептеуі бойынша, ғылыми және гуманистік діниеге көзқарастың белгілерінде көптеген ұқсастықтар бар. Солардың ішінен ол әлемге ашықтық, оны қайта түсінуге, нақтылауға, кеңейтуге деген тұрақты ұмтылыс, зерттеу жүргізудегі адалдық, шынайылыққа берілгендік, адамдармен өзінің ашқан жаңалықтарымен бөлісуге тілек, өзінің идеяларын жүзеге асыру тілегі және т.б. В.А.Кувакиннің айтуы бойынша, гуманисттер ғалымдар секілді ғылыми жаңалықтар адамдардың тұрмысының жағдайларын жеңілдететуге, адамдарды ауыр жұмыстан, кедейлік пен аурулардан арылтуға, өмір жасының орташа көрсеткішін ұзартуға, уақыт пен кеңістікте адамдардың мүмкіндіктерін кеңейтуге, олардың бос уақыты мен демалысын көркейтуге қабілетті екенін тұжырымдайды.
2. Оқыту технологияларының жіктелуі.
Педагогикалық технологияларды жіктеу мәселесі В.Г. Гульчевская, В.П.Беспалько, в.Т.Фоменко, Г.К.Селевко және т.б. еңбектерінде.
Қолдану деңгейі бойынша: жалпыпедагогикалық, жеке әдістемелік (пәндік) және модульдік технологиялар.
Философиялық негізі бойынша: материалистік, идеалистік, диалектикалық, метафизикалық, ғылыми (сциентикалық), діни; ізгілікті, ізгілікті емес; антропософиялық, теософтық; прагматикалық экзистенциалистік, еркін тәрбиелеу және зорлау; және т.б.
Психикалық дамудың басым факторы бойынша: биогенді, социогенді, психогенді және идеалистік технология. Тұлға - бұл биогенді, социогенді, психогенді факторлар әсерінен туындайтын нәтиже, нақты технология олардың тек біреуін есепке алып, оны негізгісі ретінде көрсетуі мүмкін.
Тәжірибені меңгерудің ғылыми тұжырымдамасы бойынша: ассоциативті-рефлекторлы; бихевиористік, гештальттехнологиялар, интериоризаторлық, дамытушы, нейролингвистикалық бағдарламалау және суггестивті.
Тұлғалық құрылымдарға бағытталуы бойынша: ақпараттық технология (пәндер бойынша білім, білік, дағдыны қалыптастыру); операциялық (ақыл-ой әрекеттерінің тәсілдерін қалыптастыру); эмоционалдық-көркем және эмоционалдық құлықтық (эстетикалық және құлықтық сапаларда қарым-қатынастарды қалыптастыру); өзін-өзі дамыту технологиялары (тұлғаның өзін-өзі басқару механизмін қалыптастыру(; эвристикалық (шығармашылық қабілеттерді дамыту) және қолданбалы (іс-әрекеттік, практикалық саланы қалыптастыру).
Мазмұн мен құрылым сипаты бойынша: оқыту және тәрбиелеу; зайырлы және діни, жалпы білім беретін және кәсіби-бағдарлы, гуманитарлық және технократтық, кешенді (политехнологиялар) және аралас технологиялар. Монотехнологияларда оқу-тәрбие үрдісі бір басым идея, ұқстаным, тұжырымдамаға негізделсе, политехнологияда – бірнеше технологиялардың бірігуі. Басқа технологияларға жиі енгізілетін технологиялар, олардың элементтері аралас технологиялар деп аталады. Олардың рөлі – катализатор (жеделдеткіш), белсендендіргіш.
Танымдық іс-әрекетті ұйымдастыру және басқару бойынша ажыратылған (оқушылардың іс-әрекеті бақыланбайды, нақтыланбайды), циклді (бақылау, өзін-өзі бақылау, өзара бақылау), бейтарап (фронтальды), бағытталған (жеке), қолмен жұмыс (вербальді(, автоматтандырылған (оқу құралдарының көмегімен).
Аталған қасиеттерге сәйкес технологиялардың мына түрлері ажыратылады (В.П.Беспалько):
1 – дәстүрлі дәрістік оқыту;
2 – аудиовизуальды техникалық құралдар көмегімен оқыту;
3 – «кеңесші» жүйесі;
4 – оқулық көмегімен оқыту;
5 – «шағын топтар» жүйесі;
6 – компьютерлік оқыту;
7 – «репетитор» жүйесі;
8 – «бағдарламалы оқыту».
Педагогикалық технологияда баланың позициясы, білім беру үрдісінде ересектердің балаға деген қарым-қатынасы өте маңызды орын алады. Осы көрсеткіш бойынша технологияның типтері мынадай:
Авторитарлы технологиялар (субъект-объектілі қарым-қатынас, талап қою мен зорлаудың басылымдылығы);
Дидактоцентрикалық (субъект-объектілі қарым-қатынас, негізгі мақсат – оқыту, тұлғаны қалыптастыру құралдары- дидактикалық құралдар);
Тұлғалық-бағдарлы (бастысы – бала тұлғасы, оның табиғи әлеуетін дамыту. Бала тұлғасы – білім беру субъектісі, мақсаты оларды антропоцентрикалық деп те атайды).
Тұлғалық бағдарлы технологияға:
Антропоцентрикалық,
Гуманистік
Психотерапевтикалық бағыттар тән.
Мақсаты – жан-жақты дамытылған, еркін, шығармашыл тұлғаны қалыптастыру.
Достарыңызбен бөлісу: |