“Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың баланың психо-эмоционалды дамуына әсері”

“Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың баланың психо-эмоционалды дамуына әсері”

Балаға қатысты зорлық – бұл дене немесе эмоционалды қатал қарым-қатынас, сексуалды қорлық, қаңғыбастық немесе ата-ана міндеттерінен ауытқу, коммерциялық немесе басқа да қанау, баланың денсаулығына, дамуына немесе намысына, сеніміне зиян келтіретін барлық формалардың түрлері.

• Балаға қатысты зорлық – бұл дене немесе эмоционалды қатал қарым-қатынас, сексуалды қорлық, қаңғыбастық немесе ата-ана міндеттерінен ауытқу, коммерциялық немесе басқа да қанау, баланың денсаулығына, дамуына немесе намысына, сеніміне зиян келтіретін барлық формалардың түрлері.

Зорлық-зомбылықтың құрбандары – отбасында, білім беру және қорғаншылық мекемелерінде (физикалық, жыныстық, психологиялық зорлық, кемсітушілік немесе қиянат жасаушылық, қамқорлықтың болмауы, дөрекі қарым- қатынас пен қанаушылық ) жағдайға тап болған балалар.

• Зорлық-зомбылықтың құрбандары – отбасында, білім беру және қорғаншылық мекемелерінде (физикалық, жыныстық, психологиялық зорлық, кемсітушілік немесе қиянат жасаушылық, қамқорлықтың болмауы, дөрекі қарым- қатынас пен қанаушылық ) жағдайға тап болған балалар.

Зорлық-зомбылықтың түрлері

• Физикалық

Жыныстық зорлық:

• Күшпен, қорқыту немесе бопсалау арқылы жыныстық қатынасқа көндіру, зорлау; жыныстық қатынастағы әрекет арқылы жәбірленушінің денсаулығына қиянат жасау және т.б.

Психологиялық зорлық

Эмоциялық зорлық

Экономикалық зорлық

• Балаларды қамтамасыз етуден бас тарту; табысты; отбасылық қаражатты оң- солды жұмсау, көптеген қаражаттық шешімдерді өз бетімен қабылдау ( азық – түлік алуда балалардың қажеттіліктері есептелмейді).

Балалар еңбегін қанау:

• күшпен жұмыс істету, құлдық, қорқытып алу, қайыршылық.

Егер бала агрессиясыз өссін десеңіз:

• Егер бала агрессиясыз өссін десеңіз:
• өз проблемаңызды балаға артпаңыз;
• егер ашулы болсаңыз, онымен қарым-қатынастан аулақ болыңыз;
• күш көрсету түзеу орнына, бала қарсылығын арттыра түседі;
• мәселелерді өзіңіз жеке емес, баламен бірігіп шешіңіз;
• егер бала сізбен араласуды қош көрмесе, күшпен көндірмеңіз;
• егер қиын жағдай кезінде не істеріңізді білмесеңіз, оны тезірек шешуге тырыспаңыз, асықпай ойланып кірісіңіз.

Қалыпты агрессия реакциясы бала өзін қауіпсіз сезінбеуден, ата-анасына керек еместігін білуінен болуы мүмкін, мақсатына жете алмаудан, түңілуден, көңілі қалудан болуы мүмкін. Агрессия қауіпті жағдайда адамға бейімделу мен қорғану функциясын атқарады. Бала агрессиясы көбіне өзінен кіші мен әлсіздерге, үй жануарлары мен ойыншықтарға бағытталады.

• Қалыпты агрессия реакциясы бала өзін қауіпсіз сезінбеуден, ата-анасына керек еместігін білуінен болуы мүмкін, мақсатына жете алмаудан, түңілуден, көңілі қалудан болуы мүмкін. Агрессия қауіпті жағдайда адамға бейімделу мен қорғану функциясын атқарады. Бала агрессиясы көбіне өзінен кіші мен әлсіздерге, үй жануарлары мен ойыншықтарға бағытталады.

Ата-аналарға арналған сауалнама

• Мына сұрақтарға жауап беріңіз, бұл сіздің балаңызбен өзара қарым-қатынастың бейнесін көрсетуге көмектеседі (жауап нұсқасы – иә немесе жоқ).

Сауалнама қорытындысы:

• Егер сіз барлық сұрақтарға «ИӘ» деп жауап берсеңіз, онда сіз ата-аналық жолда дұрыс бағыттасыз, жағдайды өз қолыңызда ұстаңыз және балаңызға қиын сәтте көмектесе аласыз. Ал егер сізде көбісі «ЖОҚ» болса, онда жылдам түрде өзгеруіңіз керек, балңыздың жүзіне бұрылып, оны тыңдап, балаңызға көңіл бөліңіз, бір қайғы болмай тұрғанда!

Ұсыныстар:

• 1. Балаларыңыздың туындаған мәселелерін шешуде шыдамды болыңыз.
• 2. Күш көрсету түзеу орнына, бала қарсылығын арттыра түседі;
• 3. Балаңыздың бойына рухани-адамгершілік құндылықтарды сіңіруге тырысыңыз.
• 4. Балаңызды тәрбиелеуде тиімді, қолайлы тәрбие әдістерін пайдаланыңыз.
• 5. Баланыңыздың жеке даралық қасиеттерін ұмытпаңыз.

Назарларыңызға рахмет!