Қой шаруашылығы, қой етін, жүнін, елітірісін Өндіру технологиясы
жүктеу/скачать 2,73 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өндірістік негізгі көрсеткіштерді есептеудің тәртібі.
- 1 - тапсырма.
- 3 - тапсырма.
- 5 - тапсырма.
- 20 Қойларды қорада азықтандыру
- 21 Таңбалау, асылтұқымдық және зоотехникалық есепке алу Сабақтың мақсаты: студенттерді зоотехниялық және асылтұқымдық есеп жүргізумен таныстыру. 1 - тапсырма.
19. 68- кесте – Қой табынының айналымы
7. Өткен жылы туған төлдер = өсімнің саны х 8 12
5 және 6 бағандардың астына өнімнің (өнімнің санын тапсырмадан қозының туған кездегі салмағына көбейтеді) және сатып алынған жөндеу қойларының тірі салмағын қояды. Ағымдағы жылы туған, етке сатылатын ұрғашы тоқтылардың және тоқтылардың тірі салмағын қозыларды саулықтан айыру кездегі салмағын қосу жолымен есептейді. Мысалға, саулықтан айырғандағы салмақ 20 кг, 150 күндегі тәуліктік өсім – 70 г, осы кезеңдегі дененің жалпы салмағының өсуі 10,5кг (150 күн х 70 г). Ұрғашы тоқтылардың және тоқтылардың сату кезіңдегі тірі салмағы бірдей болады және 20 + -1 – 105 = 30,5 кг құрайды. Содан кейін формула бойынша табынның айналымдық өсімін есептейді (табынның жылдың соңындағы салмағы + етке тапсырылған және сатылған қойдың салмағы) – (жылдың басындағы тірі салмақ + төлдің және сатып алынған қойлардың тірі салмағы), 8 жолдағы бағандардың нөмірлері бойынша айналымдық өсім = (15 + 12 + 10) – ( 4+5+6). Қой етін тауарлық өндіруді асыл тұқымдық ретінде және етке сатылған қойлардың тірі салмағын қосу арқылы анықтайды. Қой етін өндірудің айналымы тауарлық өндірумен бірге теңестіріледі. Жүннің айналымдық қырқымын, жылдың басында қолда бар әрбір топтың қой басын тапсырмадағы 1 бастан алынатын орташа жүн қырқымына көбейту жолымен, топтар бойынша жылдық қырқымды қосумен анықтайды. Оны центнермен береді. Қой шаруашылығының екпінділігі жылдың басында қолда бар 1 бас саулықтан алынатын жүн және еттің алымымен анықтайды, килограммен есептейді. Ол үшін қой етінің және жүннің айналымдық өндірісін саулықтардың бастапқы санына бөледі. еттің және жүннің шығымын оларды прейскурант бойынша сату бағасына көбейте отыра, 1саулықтардан алынатын ақшалай табысты теңгемен алады. Қойлардың топтар және жалпы табын бойынша бастарының орташа санын жылдың басында және соңында болған қой басына қосу және тепе-тең бөлу арқылы, демек бағандарды 2 +13 алады. 2 Өткен жылы туған ісектердің және қойлардың топтарында жоспарланып отырылған жылдың соңында қалмауы мүмкін, себебі олардың бәрі етке тапсырылады. Мұндай жағдайда жылдық орташа мал басын мынадай келесі принцип бойынша анықтайды: жылдың басындағы мал басын 10-ға көбейтеді, ал көбейтіндіні 12-ге бөледі, себебі ісектерді көбінесе күзге дейін ұстайды және қазан-қараша айларында етке өткізеді. Ағымдағы жылдағы төлдің жылдық басының орташа санын мына формула бойынша анықтайды:төлдің санын 8-ге көбейтеді, көбейтіндіні 12 –ге юөледі, себебі қозылар көбінесе қаңтарда туады, ал сегіз айдан кейін, жылдың соңында оларды ересек топқа ауыстырады. Олардың жылдық орташа саны жылдық айналымға енгізілмейді, тек олар үшін жасыл жемшөпті және қызмет көрсетушілерді жоспарлауға ғана негіз болады. Негізгі мәліметтер. Тауарлық қой өсіру кешенінде науалық өндіріс арқылы романов тұқымдас қойлардың басының жоспарлық саны 5686 дейін жеткен. Шаруашылық мынадай келесі нормативті көрсеткіштерді жоспарлап отыр: 19.69 - кесте – Шаруашылықтағы нормативті көрсеткіштер
100 саулықтан алынатын қозылардың саны – жылына саулықтан 1,4 қоздаудан 280 бас. Саулықтан айырған кезден 1 қарашада өткізгенге дейінгі тірі салмақтың тәуліктік өсуі – 120 г. Қойларды ұрықтандыру жасанды жолмен жүргізіледі. 1 - тапсырма. Жыныстық-жас ерекшеліктері бойынша әрбір топтың қойларының санын анықтау және жұмыс дәптеріне жазу. 2 - тапсырма. Қой табынының оны қарапайым жолмен өндіру кезіңдегі жылдық айналымын құрастыру. 3 - тапсырма. Қой етінің айналымдық өсуінің, еттің және жүннің тауарлық және айналымдық өндірісін есептеу. 4 - тапсырма. Қойлардың орташа жылдық басын анықтау. 5 - тапсырма. Өнімнің шығымын және 1 саулықтан алынатын ақша табысын есептеу. Барлық есептік мәліметтерді жұмыс дәптерінің кестесіне енгізу. 6 - тапсырма. Алтай өлкесінің тауарлық фермасында қойлардың басының жоспарлық саны 8600 –ге жеткен. Қой шаруашылығы фермасының бағыты – биязы жүнді – ет. Ферманың табынының құрылымы, оның жыныстық-жас ерекшеліктері бойынша 1 қаңтарға процентік бөліп таратуды (%) мынадай: саулықтар – 38, өткен жылы туған ұрғашы тоқтылар – 15, өткен жылы туған ісектер – 45, қошқарлар – 0,5; сынама-қойлар – 1,1 және толықтыратын қойлар – 0,4. Ұрғашы тоқтылардың бірінші шағылыстыруға дейінгі жасы – 1,5 жыл. 19.70 - кесте – Қой табынының айналымы. Жыл бойынша қойлардың санының олардың жыныстық-жас ерекшеліктері бойынша өзгеруі
Фермада жасанды жолмен ұрықтандыру қолданылады. Саулықтардың қоздауы – ақпан-наурызда. Саулықтан айыру кезіңде қозылардың шығымы сауаналықтардың санына 1 қаңтарға 110%. Қошқарларды ферма 2-3 жылда өзінің табының қайта өндіру есебінен алады. Одан әрі 1 қаңтарда 50% аналық, өткен жылдың ұрғашы тоқтылары 33,5%, ісектер және қошқарлардың, толықтырушылардың және сынамалардың 1,5% болуы үшін, мұның өзіңде табынның жоспарлық саның 8600 сақтап және табынның осы құрылымын алу үшін, табынның құрылымын ауыстыру қажет. Тапсырманы орындау үшін, ең алдымен аталған жыныстық-жас ерекшеліктері бойынша топтарда қойлардың саны қандай екендігін анықтау қажет. Содан кейін қолдағы саулық басының негізге ала отыра, аналықтан айыратын қозылардың санын анықтау. Осымен бірге жыныстық-жас ерекшеліктері бойынша топтардағы қойларды брактаудың күн сайынғы процентін анықтау, табынның айналымын құру.
Жайылымдық жерлерді жүйелі түрде шабу қойларды жаюды ұйымдастыруды неғұрлым қиындатады, сондықтанда қойларды қорада азықтандыру неғұрлым кеңінен тараған.Қазіргі уақытта елімізде төлді және бракталған ересек мал басын сыйымдылығы 5млн.қой ды екпінді семіртуге мамандандырылған 1160 астам ферма – алаңдар бар.1 - тапсырма. Қойларды семіртуге арналған фермалардың қуаттылығын анықтау, егер шаруашылықта 1 қаңтарға саулықтарының меншікті салмағы 70,60,50,40 және 30% 30,40,50 және 60 мың бас қой табыны болса және жыл сайын 20% саулықтар және қойлар, 10% ұрғашы тоқтылар, 30% ісектер бракталатын болса. Мал басын толықтырушы төлдер саулықтардың және қойлардың санының 25% құрайды, ал қалған мал басы – ісектер. Қошқарлардың, сынама қойлардың және жабуға арналған қойлардың саны 50 саулыққа 1 –ден деген есеппен бөлінеді. Қозылардың алынуы – 100 саулықтан 100 бас. Төлді брактау орташа есеппен жылына 7%. 2 - тапсырма. Қоршауларды және аспаларды, олардың санын, оттықтардың ұзындықтарын, азықтандыруды жыл бойы өткізуде астаулардың санын анықтау және шаруашылықтағы қойлардың саны 40 мың болғанда төлді өсіруде, қоршаудың ересек 1 малға деген ауданы 3м2, ағымдағы жылда туған төлге – 2 м2, мал басын толықтыратын төлге – 3-6м2.
Аспаның ауданы жазғы уақытта 1 басқа 0,3м2, қыста – 0,6м2. бір қоршаудағы төлдің саны 1000 басқа жетуі мүмкін. Семірту кезіңде ересек қойға жемдеу орыны 35см, төлге 25-30см- ден келеді. Автоматтандырылған бір суғарғыш суғаратын 4 орында 250 малды қамтамасыз етеді. 3 - тапсырма. Егер ересек қойларды азықтандыру кезіңде түйіршік жем қоспаларының тәуліктік орташа шығыны 2,5-2,7кг, 3-тен 5 айға дейінгі төлді жемдеу және өсіруге 1,8-2,0 кг деп алып жалпы саны 40 мың бас қойы бар ет-жүнді қой фермасы үшін жемдеу алаңдарында түйіршектелген жемге және суға деген тәуліктік орташа сұраныстарын есептеу. Түйіршектелген жеммен азықтандыру кезіңде бір қойға тәулігіне 5-6 литр су жұмсалады. 21 Таңбалау, асылтұқымдық және зоотехникалық есепке алу Сабақтың мақсаты: студенттерді зоотехниялық және асылтұқымдық есеп жүргізумен таныстыру. 1 - тапсырма. Қойларды түрлі тәсілдермен таңбалаудың ретімен танысу. Қойлардың құлақтарының пішінің салу және оларға мынадай келесі сандарды таңбалау 37,129,834,1241,1529. Жазба үшін: 2 - тапсырма. Қойлардың құлақтарының пішінің салу және оларда өнімділігінің бағыты әр түрлі таза тұқымды малдардың, сонымен қатар будандардың бонитировкалау классын таңбалау. Жазба үшін: 3 - тапсырма. Журналдар, ведомстар және т.с.с. ресми түрде бекітілген бланкілермен танысу және оқытушының тапсырмасы бойынша оларды толтыру. Жазба үшін: 4 - тапсырма. ГПК бар бір тұқым қойының мәліметтерін қолдана отыра, "Қойлардың (ешкілердің) жеке өнімділігі және бонитировкалау журналын" (5 –окз формасы) және "Асылтұқымды саулықтың карточкасын" (2-окз формасын) толтыру. Жазба үшін: Әдебиеттер 1 Васильев Н. А., Цельютин В. К. Овцеводство. – М. : Колос, 1979. – 201 б. 2 Садықұлов Т. С., Бексеитов Т. К. Мал өсіру және селекция. – Павлодар, 2009. –375 б. 3 Сабденов К. С. т.б. Қой шаруашылығының тиімділігін арттыру жөніндегі ұсыныстар. – Астана, 2008. – 95 б. 4 Сабденов Қ., Абдуллаев М., Құлатаев Б. Қой шаруашылығының технологиясы. – Астана, 2008. – 295 б. 5 Садыкулов Т. С., Ким Г. Л. т.б. Практикум по разведению и селекции животных. – Алматы : Агропромиздат, 1999. – 106 б. 6 Мырзабеков С. Ш., Ерохин А. Овцеводство. – Алматы, 2005. – 305 б. 7 Николаев А. И., Ерохин А. И. Овцеводства. – М., 1987. – 350 б. 8 Целютин В. Н., Деревянко О. Ф. Практикум по овцеводству и технологии производства шерсти и баранины. – М., 1990. – 110 с. Мазмұны
жүктеу/скачать 2,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||