Қой шаруашылығы, қой етін, жүнін, елітірісін Өндіру технологиясы
жүктеу/скачать 2,73 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 15 Қойларды бонитировкалау
- 1 - тапсырма.
- 2 - тапсырма.
- 3 - тапсырма.
- 16 Отарды қалыптастыру жоспарын құру
Тапсырма. Ұрпағының сапасы бойынша тұқымның қойларын дербес бағалауды жүргізу және табында пайдалану үшін, ең жақсы өндірушіні таңдап алу. 14.45 -кесте – Жіңішке биязы қойлардың ұрпақтары сапасы бойынша бағалау ақпар тізімі
15 Қойларды бонитировкалау Асыл тұқымды қой өсіретін және тауарлы мал фермаларының тұқымдық мал топтарында қойдың құндылығын анықтау және оларды одан әрі пайдалану үшін малға негізгі өнімдік белгілері бойынша баға беріледі. Малды бұлайша бағалау бонтировкалау деп аталады. Бонтировка – малды конститутциясы, экстерьері, тұқымдық қасиеті және өнімділік жағынан кешенді бағалау. Бонтировканың түпкі мақсаты - қой өсірудің қабылданған бағытына сай келетін ең жақсы малды таңдап алу және тұқымдылығы мен өнімділік сапасы төмен малдарды бракқа шығару болып табылады. Селекциялық жұмыс үшін таңдап алынған малдарды жыл сайын байқаудан өткізіп, олардағы негізгі белгілердің біліну, қайталану дәрежесіне баға беріп, оларды алдағы уақытта қай бағытта пайдалану керек екендігін анықтап, қадағалап отырады. Қойлардың сапасын бағалауда әрбір жануарды зоотехник-бонитердің қарауымен қойлардың конституциональды-өнімділік сапасына сараптамалық баға беру жатады. Қойларды класстық және жеке сапасын бағалау бар. 
14.10 – Сурет Қойды қарап бонитировкалауға арналған құрылғы 1 - тапсырма. 14.10 суретке қарап боитировкалау құралының құрылысын сипатта. Өнімділігінің бағыты әр түрлі қойлардың сапасын бағалаудың негізгі талаптарын жазу (бастапқы және негізгі, класстық және жеке бағалау, жануардың жасы, класстар сипаттамасы). 2 - тапсырма. Биязы және қылшық жүнді қойларға класстық бағалау жасау: қойлардың сапасын бағалау бойынша ресми нұсқаулықтарды пайдалана отыра, жақын жерде орналасқан колхохдың немесе совхоздың отарынан немесе оқу-тәжрибелік қой қораның отарынан әрбір класстың жануарларынан екі малдан алу. Берілген тапсырманы осыдан кейінгі жеке қойлардың сапасын бағалау сияқты, екі студент бірге орындайды, біреу қойдың сапасына баға береді, ал екіншісі бағалау нәтижесін жеке немесе класстық бағалау журналына жазады, содан кейін әр қайсысы қой сапасын бағалауды және оның жазуды меңгеруі үшін, олар бір-бірін алмастырады. 15.46 - кесте – Қойдың сапасын класстық бағалау
Ескерту. Қойдың сапасын бағалау мал саны жетпеген жағдайда, оны былайша ұйымдастыруға болады: сол бір жануарды студенттердің әр түрлі топтары сапасын бағалауды өткізгендей (жоғарыда айтылғандай екі студенттен тұратын топпен). 3 - тапсырма. Өнімділік жағынан бағыттары әр түрлі қойлардың сапасын бағалау кілті бойынша жаза отыра, сапасына баға беру. Бағалау мәліметтерін кестеге жазу. Жұмыс үшін қажеттілер: 1) өнімділік бағыты көрсетілген қойлар; 2) өнімділік бағыттары әр түрлі қойлардың сапасын бағалау бойынша нұсқаулықтар; 3) сызғыштар; 4) жүннің жіңішкелігінің эталондар; 5)қойлардың сапасын бағалауға арналған үстел. 15.47 - кесте – Биязы жүнді қойлардың сапасын бағалау кілті
15. 48 - кесте – Жартылай жіңішке биязы қойлардың сапасын бағалау кілті
15.49 - кесте – Романов қойларының сапасын бағалау кілті
15. 50 - кесте – Құйрықты қойларға ен салу кілті
15.51 - кесте – Қойларды жеке ен салуды есепке алу формасы
16 Отарды қалыптастыру жоспарын құру Шаруашылықтағы қой табыны жасы, жынысы, асылтұқымдылық құндылығы (классы) және өнімділігі бойынша сұрыпталған, әр түрлі отарлардың малдарын біріктерді. Отарлар қойлардан алынатын өнімнің саны және сапасын, табын құрылымын есепке ала отыра қалыптастырылады. Жас төлдердің отарын оларды саусынан айырғаннан кейін қалыптастырады: биязы жүнді қой өсіруде – 4-5айлығында, тоңдық – 3 айлығында және оларды бірден семіртеуге немесе жайылымға шығаруға қояды. Семіртілетін топты көлемі бойынша бірдей жануарлардан қалыптастырады (тірі салмағы, семізділігі және жүн жабынының күйі бойынша – жеке қырқылған және қырқылмаған). Осындай топ төлдерін семірту алаңының секцияларына орналастырады. Ұрғашы тоқтылардың, мал басын толықтыратын қойлардың, тұқымдық қойларды және сынама қойларды жекелеген топтарға ұстайды. Биязы және биязылау жүнді қойлардың отарларында 600-700 малдан, 4-тен 18 айлыққа дейінгі ұрғашы тоқтылардың 700-800 басын күтеді; аралас немесе қылшық жүнді қойлар отарда 700-800 бас болуы мүмкін, ал ұрғашы тоқтылары 800-900. Биязы жүнді тоқтылар отарда, оларды саулықтарынан айырғаннан кейін 300-400 бас болады, аралас және қылшық жүнділер -400 – 500 бас,тұқымдық қойлар отарда 200 басқа дейін болуы мүмкін, ал өнімділігі кез-келген бағыттағы ісектер 1000 бас және оданда жоғары болады. 1 - тапсырма. Шаруашылықтың 10 отарынан 7640 саулықтан қозыларды айырудың жоспарын құрастыру, және олардан 2 ай ішінде (5.06.бастап 5.08.дейін) ұрғашы тоқтылардың 5 отарын және еркек тоқтылардың 6 отарын оған 60 бас мал басын толықтыратын еркек тоқтылары бар бір отарды қоса отыра мынадай келесі ықшамсызба бойынша қалыптастыру қажет: № 1 ферма бойынша элита саулықтардан - 840 қозы, №2 отардан 1 классты саулықтардан – 780 қозы, № 3 1классты саулықтардан – 700 қозы, № 2 ферма бойынша № 4 элита саулықтардан – 740 қозы, № 5 отардан 1 классты саулықтардан – 720 қозы, № 6 отардан 1 классты саулықтардан – 680 қозы, № 3 ферма бойынша № 7 элита саулықтардан – 800 қозы, № 8 отардан ІІ классты саулықтардан – 840 қозы, №9 отардан ІІ классты саулықтардан – 780 қозы және № 10 элита саулықтардан – 760 қозы. 16.52- кесте – Биязы жүнді саулықтардан қозыны айыру және төл шарын қалыптастырудың жоспары
жүктеу/скачать 2,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||