Қожа мұхтар баһадырұлы ортағасырлық Отырар: тарихи-археологиялық деректер негізінде
«Отырартөбенің ІV ғ. - VІІІ ғ. бірінші жартысының қабаттары»
жүктеу/скачать 1,05 Mb.
|
| 3.2 «Отырартөбенің ІV ғ. - VІІІ ғ. бірінші жартысының қабаттары» деп аталатын бөлімде аталған ғғ. жататын археологиялық қабаттар сипатталады. Археология мәліметтері ерте ортағасырдың басында Отырардың шамамен 15-20 га аумақты алып жатқанын көрсетеді [6, 186-б.]. Стратиграфиялық шурфтағы 14-шы құрылыс деңгейі, 20-шы еден ІV-VІ ғғ. жатады [5, с. 80]. VІІ ғ.- VІІІ ғ. орта кезеңінің қабаты. Отырартөбенің стратиграфиялық шурфында VІІ-VІІІ ғғ. қабатына 10, 11, 12, 13 құрылыс деңгейлері, 14, 15, 16, 17, 18, 19 едендер жатады (Х-ХVІ ярустарда). Қабат қалыңдығы 3,5 м. Құрылыс қабырғалары 42 - 45 х 22 - 25 х 10 см күймеген кірпіштен көтерілген. Қазба барысында кездескен қабырға қалындығы 1,65 м, 1,35 м, 1,1 м, 0,9 м. Кейбір қабырғалар беттері сыланған, кейбір еден беттері сыланған. Бөлме іштерінде ошақтар табылған. Қабаттың мерзімін керамика үлгілері және бір бетінде арыстан бейнесі, бір бетінде «І Х» таңбасы бар теңге және бір бетінде арыстан бейнесі, бір бетінде «(□» таңбасы бар теңге көрсетеді [22, с. 65]. Осы қабаттың бір жаңалығы кен - «кан» үлгідегі жылыту жүйесінің алғаш қолдануымен ерекшеленеді. 1999 ж. біз Отырартөбедегі Бердібек сарайын зерттеу барысында осы аймақтан І мыңжылдықтың бірінші жартысына жататын жаңа материалдарға тап болдық. ХІV ғ. жататын сарайдың 7 бөлмесінің еденінен шурф қазып, 1 м терең түскенде жаңа еденге тап болдық. Осы еден бетінен ит бейнелі қақпақ тұтқасының бөлігі, қазан астына қоятын тұғыр бөлігі мен тұтқасының бір ұшы ернеуіне, екінші ұшы бүйіріне бекітілген құмыра бөлігі табылды. Еден бетінен шыққан керамика үлгілері ІV-VІ ғғ. тән. 1969 ж. кесіндіде ІV-VІ ғғ. қабаттары төбе деңгейінен 9-10 м тереңдіктен шықса, 1999 ж. қазбадағы ІV-VІ ғғ. қабаты 4,5 м тереңдіктен шығып отыр. Бердібек сарайы аумағындағы кейінгі ортағасырлық шұңқырларды тазалау барысында мәдени қабаттар астында тор іспетті қабырғалардан тұратын стилобад бары байқалды. Осыған қарап ІV-VІ ғғ. Отырар цитаделі төбенің оңтүстік-шығыс бұрышында деп болжам айтуға негіз бар.
Каталог: wp-content -> uploads -> 2013 2013 -> Ф 7 –007-02 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 2013 -> Мазмұны Кіріспе–––––––––––––––––––––––– 3-9 2013 -> Мазмұны Кіріспе Тарау -I. Кеңестік шығармашылық интеллигенциясы калыптасуының бастапқы кезеңІ 2013 -> Жанғабыл Қабақбаев, Қазақстан Республикасы журналистер Одағының 2013 -> Әл Фараби дүние жүзілік мәдениет пен білімнің Аристотельден кейінгі екінші ұстазы атанған. Ол данышпан философ, энциклопедист ғалым, әдебиетші ақын, математик. Әл Фараби 870 ж 2013 -> Өмірбаяны ІІ негізгі бөлім 2013 -> Ф 15-07 Қазақстан Республикасының білім ЖӘне ғылым министрлігі 2013 -> Кіріспе. Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Дипломдық жұмысының өзектілігі жүктеу/скачать 1,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|