Омарқожаұлы Н. Шуркин А. И. Мал шаруашылығы негіздері
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Мал шаруашылығы негіздері by Омарқожаұлы Н., Шуркин А.И. (z-lib.org)
|
баллдық шкаламен бағалайды: а) иісі бойынша... хош, жеміс иісті болса – 3 балл; сәл бал немесе жаңа піскен қара нан иісті болса – 1 балл; бал немесе жаңа піскен қара нан иісті болса – 0 балл; б) түсі бойынша... боз-жасыл, сарғылт-жасыл болса – 3 балл; қоныр- жасыл болса – 2 балл; қара-коңыр болса – 0 балл; в) құрғақ затындағы қоректік заттары бойынша... - "шикі" протеині бұршақ тұқымдастар пішендемесінде 15%-дан асса - 5 балл; 14,9-13% болса - 4 балл; 12,9-11% болса - 3 балл; 10,9%-дан аз болса - 1 балл; бұршақ-астық тұқымдастардікінде 13%-дан асса - 5 балл; 12,9-11% болса 4 балл; 10,9-9% болса - 3 балл; 8,9%-дан аз болса 1 балл; - "шикі" жасұнығы 29%-дан аспаса - 4 балл; 30-32% болса - 3 балл; 33-35% болса - 2 балл, 36%-дан асса - 1 балл; 122 - каротині 55 мг/кг асса - 5 балл; 54-40 мг/кг болса - 4 балл; 39-30 мг/кг болса - 3 балл; 29-20 мг/кг болса - 2 балл; 19 мг/кг аз болса – 1 балл; - майлы кышкылы 0 г% болса - 5 балл; 0,01-0,1 г% болса - 3 балл; 0,11-0,2 г% болса - 2 балл; 0,21 г%-тен асса - 0 балл беріледі. Осы кӛрсеткіштсрі бойынша 25-22 балл жинаған пішендеме ӛте жақсы (1 класс), 21-17 балл жинағаны – жақсы (2 класс), 21-17 балл жинағаны – орта (3 класс), ал 9 баллдан тӛмен жинағаны – нашар (классыз, кластан тыс) болып бағаланады. Дайындалған пішендеме салмағын екі апта ӛткен соң жоғарыда берілген сүрлем аумағын есептеу формуласы бойынша кӛлемін тауып, оны 1 м 3 салмағына кӛбейтіп есептейді. 50% ылғалды пішендеменің 1 м 3 екі аптадан кейінгі салмағы, тапталу нығыздығына байланысты, бұршақ тұқымдастардікі 450-550 кг, бұршақ-астық тұқымдастардікі - 420-450 кг тартады. Жоңышқада пішендемесінің 1 кг-да - 0,35 а.ӛ., 70 г қорытылатын протеин, 9 г кальций, 1,3 г фосфор, 40 мг каротин; сиыржоңышқа-сұлы пішендемесінікінде 0,32 а.ӛ., 38 г қорытылатын протеин, 4 г кальций, 1,8 г фосфор, 30 мг каротин болады. І-ші классты пішендемеде - 0,32, ІІ-ші кластыда - 0,29, ІІІ-ші кластыда - 0,25, классызында 0,20 азық ӛлшемі болады. Пішенде, негізінен, қиын сүрленетін бұршақ тұқымдастар кӛгінен салатындықтан, оның протеиндік қоректілігі де жоғары болады. Мысалы, жүгері сүрлемінін 1 кг-да - 0,2 а.ӛ.. 14 г қорытылатын протеин болатын болса, жоңышқа шішенідемесінікінде - 0,35 а.о.. 38 г қорытылатын протеин болады. Пішендеме қоректік заттарының қорытылуы да сүрлемдікінен жоғары болғандықтан, тәуліктік сауымы 8-10 кг-нан аспайтын сиырды қыста пішен мен сүрлемнің орнына пішендеме беріп жемсіз азықтандыруға болады. Сапалы пішендемені тәулігіне сиыр басына - 15-20 кг. тана басына - 2-4 кг, торпақ басына - 10-12 кг, саулық басына - 3-4 кг, тоқты басына-1-2 кг жегізуге болады. Жемшӛп дайындаудың әдіс-тәсіліне байланысты қоректік заттар шығынының кӛлемі де ӛзгереді (2.7-кесте). 2.7-кесте – Түрлі тәсілмен дайындалған жемшӛп шығыны Дайындау әдісі Дайындау барысындағы шығын, % Жасұша тыныста- нуымен Фермент- телумен Шыққан сӛлмен Механи- калық шығын Барлығы Пішенге кептіру Сүрлемдеу Пішендеме салу 10-15 3-5 3-5 - 10-12 2-4 - 1-3 0-1 15-20 1-4 2-4 25-35 15-32 7-14 123 Ескерту. ІІішенге кептірілген шӛптің жауын-шашын астында қалуы қоректік заттарының 2-10%, тіпті одан кӛп шайылуына соқтырады. Микробиологиялық ашытулар сүрлемге салғандағыдай ӛріс алмағандықтан, пішендемеге салған шикізатта қоректік заттары толығырақ сақталады. жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|