Омарқожаұлы Н. Шуркин А. И. Мал шаруашылығы негіздері
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Мал шаруашылығы негіздері by Омарқожаұлы Н., Шуркин А.И. (z-lib.org)
|
немесе престеп жиналған пішен сапасы мен қоректілігін анықтап, бағалайды. Ол үшін шаруашылық жағдайында күрделі жабдықтарсыз, адамның сезім мүшелеріне негізделген органолептикалық әдістерді қолданады. Престелмеген пішеннің әр 25 т, ал престелген пішеннің әр 50 т орташа үлгі алып, оны түсі, бояуы, иісі, жапырақталуы, тазалығы, жұмсақтығы мен химиялық құрамы бойынша келесі қоректілік кластарына жатқызады (2.5-кесте) 2.5-кесте – Пішен сапасын бағалау Бағалау кӛрсеткіші Екпе бұршақ тұқымдастар пішені Екпе астық тұқымдаста р пішені Бұршақ- астық тұқымдастар пішені Табиғи шабындық пішені Классы 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 Бұршақ тұқымдастары,% Астық-бұршақ тұқымдастары, % Протеині, % Каротині, мг/кг 90 - 14 30 75 - 10 20 60 - 8 15 - 80 10 20 - 75 8 15 - 60 6 10 50 - 11 25 30 - 9 20 20 - 7 15 - 80 9 20 - 60 7 15 - 40 5 10 119 Клечаткасы, % 27 29 31 28 30 33 27 29 32 28 30 33 Ескерту. Класқа жатқызылатын стандартты пішен ылғалдылығы – 17%- дан; минералды қосындылары І-ші класс пішенінде – 0,3%-дан, ІІ-ші класс пішенінде – 0,5%-дан, ІІІ-ші класс пішенінде – 1,0%-дан, табиғи шабындық пішеніндегі улы және зиянды ӛсімдіктері І-ші класта – 0,5%-дан, ІІ-ІІІ-ші кластарда – 1,0%-дан аспауға тиіс. Кӛрсеткіштері ІІІ-ші класс талаптарына сай келмейтін, қарайған, шірік, кӛгерген иісті, топырақпен ластанған пішен кластан тыс болып табылады да, мал азығына пайдаланарда алдын-ала арнайы ӛңдеуден ӛткізіледі. Пішеннің түрі мен түсі неғұрлым дайындалған ӛсімдіктер түрі мен түсін ӛзгертпей сақтаса, соғұрлым сапасының жоғары болтаны. Ӛсімдіктер түріне қарай пішен түсі кӛк, сары-кӛк болып келеді де, сақтау барысында аздап сарғыш не бурыл тартады. Олар хош, жұпар жеміс иісті, жапырақтары жақсы сақталған, қатты қурап кеппеген, жұмсақ болады. Шамалап алғанда стандартты 1 кг астық тұқымдастар пішенінің қоректілігі - 0,46 а.ӛ. (6,3 МДж), бұршақ тұқымдастардікі - 0,52 а.ӛ. (7,2 МДж), түрлі шӛп пішенінікі -0.47 а.ӛ. (6,4 МДж), тау шабындығының пішенінікі 0,54 а.ӛ. (7,2 МДж), дала шабындығының пішенінікі - 0,54 а.о. (6,6 МДж) шамалас болады. 1 кг табиғи І-ші класты шабындық пішенінің қоректілігі - 0,47 а.ӛ., ІІ-ші класынікі - 0,42 а.ӛ.: ІІІ-ші класынікі - 0,36 а.ӛ. болып, классызынікі - 0,28 а.о.-нен артпайды. Мал азығына жұмсалған пішен қымбат жемнің жұмсалуын үнемдеп, ӛнімнің ӛзіндік құның арзандатады. Оған пішен қоректілік сапасы ықпал етеді. Мысалы, тәулігіне 20 кг сүт сауылатын сиырды I класс пішенімен азықтандырғанда 1 кг сүтке - 270 г, II класс пішенімен азықтандырғанда - 365 г, III- ші класты пішенімен азықтандырғанда - 500 г құнарлы жем жұмсалады. Дайындалған пішенді қыс бойы малға жегізіп шығады. Пішен мүйізді ірі және ұсақ қара мал мен жылқының қысқы жемшӛбінің 1/3 бӛлігін (қоректілігі бойынша) құрайды. Олар малдың жеген жемшӛбін аумақтандырып, дұрыс ас қорытуына себептеседі. Сондықтан, әр 100 кг тірілей салмағына шаққанда: сүтті сиырға - 0,7-2 кг, жылқыға - 1,5-2 кг, қойға - бүкіл берілген жемшӛптің жартысына жуығындай пішен береді. Жеген азығы аумақтанып, мес қарындағы микробиологиялық үрдісі ӛрістеуі үшін, күйісті малдың 100 кг тірілей салмағына шаққандағы жегізілетін пішен кӛлемі 1 кг-н кем болмауға тиіс. жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|