Өндіріс пен тұтыну қалдықтарын тәртіппен өңдеуді ұйымдастыру - . оларды жинау, жою, өңдеу, пайдалану, және т.б. - соңғы жылдары тек Қазақстанда ғана емес, әлемдегі ең өткір экологиялық проблемалардың біріне айналды.
Қазіргі уақытта әлемде әр түрлі өнеркәсіптік, қорғаныс, тұрмыстық, ғылыми және басқа мақсаттарда 60 химиялық элементтер мен ондаған табиғи минерал түрлері қолданылады. Дамыған елдерде (АҚШ, Жапония, Германия, т.б.) жан басына шаққандағы пайдалы қазбаларды тұтыну жылына 15 - 20 тоннаны құрайды, ал әлемдік орташа деңгей бір адамға 8 тонна / жылға жетті, яғни. бір ғасыр ішінде 4 еседен астам өсті
• Барлығы әлемде жыл сайын бірнеше миллиард тонна қатты тұрмыстық қалдықтар түзіледі.Біздің планетаның әрбір тұрғынында миллиондаған ескірген және қираған көліктерді есептемегенде, жылына орта есеппен бір тоннаға жуық қоқыс бар. Егер жыл бойы жиналған қоқыстың бәрі жойылмай, қайта өңделмесе, бір үйіндіге жиналса, Еуропадағы ең биік тау шыңы Эльбрус сияқты биік тау пайда болар еді.
Қазіргі уақытта кеніштерде, жол құрылысы мен тұрғын үйлерде дайындық жұмыстары кезінде жылжытылған тау жыныстарын қоспағанда, өркениетті әлемде 44 миллиард тонна минералдар өндіріледі. Дүние жүзі бойынша өзендермен тасымалданатын тоқтатылған бөлшектердің массасы 14 -ке жетеді, ал еріген заттар - жылына 2,5 миллиард тонна, бұл өндірілген минералдар массасының 40% құрайды. Тау жынысының қалған бөлігі жер бетінде қалады және минералдар алынғаннан кейін оны ластайды
Қазіргі уақытта кеніштерде, жол құрылысы мен тұрғын үйлерде дайындық жұмыстары кезінде жылжытылған тау жыныстарын қоспағанда, өркениетті әлемде 44 миллиард тонна минералдар өндіріледі. Дүние жүзі бойынша өзендермен тасымалданатын тоқтатылған бөлшектердің массасы 14 -ке жетеді, ал еріген заттар - жылына 2,5 миллиард тонна, бұл өндірілген минералдар массасының 40% құрайды. Тау жынысының қалған бөлігі жер бетінде қалады және минералдар алынғаннан кейін оны ластайды
• Солтүстік Америкада бір адамға тәулігіне 1,6 кг қоқыс келеді; Еуропада - 1,5; ТМД елдерінде - 1,2; Азияда -0,4; Океанияда - 0,8; Латын Америкасында - 0,6; Африкада - 0,5
ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің мәліметіне сенсек, Қазақстандағы қоқыс полигондарында 125 млн тонна тұрмыстық қалдықтар жиналған. Соған қарамастан қалдықтарды қайта өңдейтін зауыттар толыққанды жұмыс жасамайды. Олардың өндірістік қуаттылығы бар болғаны 40%-ды құрайды.
Статистика комитеті тұрмыстық қалдықтарды өңдейтін аймақтардың ішінде Маңғыстау (33%), Алматы (23%), Қарағанды (17%) облыстары көштің басында, ал Шығыс Қазақстан (3%), Ақмола (3%), Жамбыл (8%) облыстары көштің соңында екенін хабарлады.
Бақылау сұрақтары
1.Қалдық дегеніміз не?
2.Қалдықтардың жіктелуі?
3. Қалдықсыз өндіріс дегеніміз не?
