Ордабекова Хафиза Арысбайқызы тіл біліміне кіріспе
§ 1.7 тарауша бойынша орындалатын практикалық тапсырмалар
жүктеу/скачать 0,73 Mb.
|
Ордабекова Хафиза Арысбайқызы-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- Берілген орыс және қазақ мәтіндерін негізге ала отырып, екі мәтіндегі грамматикалық және лексика-грамматикалық мағыналардың
| § 1.7 тарауша бойынша орындалатын практикалық тапсырмалар
Мәтіннен етістіктерді теріп жазып, өз таңдауыңыз бойынша жеті етістікке семантикалық, морфологиялық және синтаксистік белгілері бойынша талдау жасаңыз. Аспан әлемі маған бас көтермей оқи беруге болатын ғажайып қызық кітаптай боп көрінуші еді. Сол кітапты оқып жатып, Арман ауылына саяхат жасам кетемін. Сонау қиял жетпес жұлдыздарға да талай мәрте барып қайттым. Мен сан қилы қиялға беріліп жатырмын. Қазір жұрттың бәрі қалың ұйқыда. Адамның күні ертең істейтін жұмысы да, алдағы мақсаты да, көңіліне ұялаған арманы да сұмдық көп қой. Әйтсе де, адамдар соның бәрін ұмытып, тәтті ұйқыға беріледі. Таң қылаң бере бастады ма, аспандағы бұлт ыдыраңқырады ма, әйтеуір, түні бойы қап-қара боп тұрған терезе жақ бозамықтануға айналды. Иә, әлемге тағы бір жаңа Күн шығып келе жатса керек. Өмірде күн сайын соны көруден артық қуаныш жоқ. Жұрттың бәрі одан тек шапағат күтеді. Әрбір таң арай шашып атқан сәтте біреулерге қуаныш сыйласа, енді біреулерге реніш ала келуі де ықтимал (Келімбетов Н. Жарлы емеспін, зарлымын). Берілген орыс және қазақ мәтіндерін негізге ала отырып, екі мәтіндегі грамматикалық және лексика-грамматикалық мағыналардың жасалуындағы аналитикалық және синтетикалық тәсілдерге талдау жүргізіңіз. Мать И потянулись для Найман-аны пустые дни на опустевшей земле. Она понимала, что на войне люди гибнут, но мысли о том, что сын остался брошенным на поле брани, что тело его не предано земле, не давали ей мира и покоя. Терзалась мать горькими, неиссякающими думами. И некому было их 143
самому Богу. Конца не было сомнениям. И когда заезжие купцы обмолвились за чаепитием о молодом манкурте, повстречавшемся им в сарозеках, не подозревали они, что тем самым бросили искорку в изболевшую душу Найман-аны. Сердце ее захолонуло в тревожном предчувствии. Мать поняла, что не успокоится, пока, разыскав и увидев того манкурта, не убедится, что это не сын ее. (Ч.Айтматов). Найман-Ана Найман-ана тұла бойын билеп алған үрейді, қолының дірілін білдірмеуге тырысып, кеудесіндегі шар еткен жаралы құстың үнін өшіргендей болып, тек бурыл басынан көптен бері түспей келе жатқан қаралы жаулықпен бетін бүркемелей берді. Сол бір ұйқысыз өткен түнде Найман-Ана Сарыөзекке барып, әлгі мәңгүрт түйешіні іздеп тауып, өз баласы емес екеніне көзі жеткенше жаны жай таппайтынын ұқты. Ұлының соғыс даласында мерт болғанына бұрыннан да ана жүрегі түскір бір түрлі шүбәлана беретін сияқты еді, сол біл зілмәуір зымиян күдік көкейінен қайта көтерілген... Соңырасыз сол күдікпен жүрегі мәңгі сыздап, ұдайы үрей меңдеп жүргенше, өлі-тірісіне біржолата көз жеткізіп қайту керек болды. (Ш. Айтматов). жүктеу/скачать 0,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|