2. Өнеркәсіпте энергтикалық ресурстарды қолдану тиімділігі қандай?.
Өнеркәсіпте энергетикалық ресурстарды қолдану тиімділігін арттыру мақсатындағы технологиялық процестерді жақсатудың негізгі бағыттары:
ЕЭР-ды утилизациялау деңгейінің өсуі;
ұйымдасқан – техникалық іс – шара кешенін жүзеге асыру өндірістің барлық деңгейіндегі энергоресурстардың шығынын есептеу және бақылау;
қолданылып жүрген қондырғыларды дамыту, жаңа энергия үнемдейтін технологияларды, құрылғыларды, энергосыйымдылығы аз конструкционды және құрылдыстық материалдарды құрастыру және қолданысққ енгізу;
жұмыс жасап тұрған технологиялық процестерді жақсарту, энерготехникалық мінездемесін жақсарту кезіндегі негізгі фондты модернизациялау және қайта құрастыру.
Кесте-1. Әлемдегі қолайлы энергетикалық көрсеткіштер
Өнім, технология
|
Минималды қажетті энергия шығыны
|
ηисп, %
|
ГДж/т
|
кВтсағ/т
|
Төмендегі технологиялармен қорытылған болат:
шойын қорытпасы + болат қорытпасы
метал сынықтарының электрқорытпасы
темірді тура қалпына келтіру
|
14,4
2,6
3,0
|
4003
723
834
|
59,2
88,1
77,1
|
Алюминий (гиноземадағы)
|
40,6
|
11286
|
87,1
|
Мыс (пирометалургиялық процесс)
|
28,0
|
7784
|
12,6
|
Қорғасын (шахталық қорытпа)
|
6,0
|
1668
|
25,7
|
Мырыш:
пирометалургиялық әдіс
гидрометалургиялық әдіс
|
20,2
37,3
|
5615
10342
|
34,6
53,2
|
Титан (магний – термиялық әдіс)
|
52,5
|
14595
|
61,6
|
Өнімнің шығарылуы:
мұнай
газ
|
0,36
0,18
|
100
50
|
-
-
|
3. Түсті металургиядағы маңызды энергия үнемдеудің бағыттары айтып шық.
Түсті металлургияда энергосыйымдылығы жоғарылары алюминий, мыс, никель, қорғасын-мырыш және титан-магний өндірісі болып табылады. Мысалы, бір тонна алюминий алу үшін - 9; никель алу үшін – 13,4; мырыш алу үшін – 2; мыс алу үшін – 1,4; қорғасын алу үшін – 0,9 т.у.т шығындау қажет.
Қара металургияның орнына түсті металды қолдану техникалық процеске де, әр түрлі саладағы энергоүнемдеуге де едәуір әерін тигізеді.
Автокөлік өндірісі кезіндегі болатты алюминиймен ауыстыруда жылына 3 мың кВт*сағ электрэнергиясы жұмсалады, ал жүк машинасын өндіру кезінде 40 мың кВт*сағ.
Түсті металл өндірісі кезіндегі теориялық энергияның кететін шығынынан әдістемелік энергия шығынының жоғары болуы мынаны құрайды: алюминий үшін – 2 есе, қорғасын үшін – 3 есе, қалайы үшін – 4 есе, мыс үшін – 20 есе. Түсті металургиядағы ресурс үнемдеудің тоқтауы екіншілік металдармен байланысты, олар энергия шығынын 7 – 10 есеге, ал екіншілік алюминий өндірісінде тіптен 10 есеге дейін төмендетеді.
Түсті металургиядағы маңызды энергия үнемдеудің бағыттары:
мыс, никель және т.б. түсті металдар өндірісіндегі сульфатты кернеуді қайта қайта өңдеу кезінде, сонымен қатар, сұйық ваннадағы қорытпа, жүктемелік қорытпа, оттекті – алаулық қорытпа, оттекті – жүктемелік құйынды – электротермиялық қорытпа кезіндегі автогенді процестерді қолданысқа енгізу;
шикізат ресурстарын бір уақытта әр түрлі өнімді өндіру өндірісінде максималды қалдықсыз қолданатын кешенді технологияның пайдалы дамуы, оған нефелин шикізатын қайта өңдеуді жатқызуға болады;
энергоресурстарда өте тиімді қолданыстағы агрегаттардың кеңінен қолданысқа енгізу (қайнау қабаты бар пеш, электробалқытушы пештердің жаңа типтері, өндірісінің мүліксіздік сызбасы);
күйдірілген және аноды бар электролиз үлесінің жоғарлауы, олардың технологиялық параметрлерінің қолайлылығы және алюминий өндірісіндегі құйылатын қосымшаны қолдану;
циклді – ағынды энергия үнемдеуші технологиясын қолдану арқылы кен өндіру;
ауыр ортада полиметал кенін алдын ала байытуда кеңейту;
бос түрдің қайта өңдеу көлемін қысқартуды қамтамасыз ететін, кенді радиометрлік соттау әдісін қолданысқа енгізу;
мыс пен мырышты алуда микробиологиялық әдісті қолдану;
ядролы энергияны қолданатын алюминий мен алюминий тотығын шығарудағы біріккен кешенді құрастырудағы туындайтын сұрақтар.
Түсті металлургияда энергоресурс шығынын өндіріс құрылғыларының құрылымы мен қолданысын жақсарту, шикізат сапасын жақсарту, екіншілік түсті металдарды толығырақ қодану, ЕЭР толығырақ утилизациялау есебінен шығын нормаларына төмендетуге болады.
4. Өнеркәсіптің салаларында энергияны үнемдеу туралы не білесің?
Энергияның негізгі тұтынушылары дистиляционды, булы және бөлгіш қондырғылары болып табылады. Мұнда мұнай шикі заты соңғы өнімдерге бөлінеді: пропаннан ауыр мұнай отынына дейін. Бұдан энергияның 50% - бастапқы ректификация калоннасына (буды қыздыруға немесе алуға), 15% - өнімнің соңғы өңделуіне, 35% - конверцияға жіберіледі.
Каучук өндірісіндегі энергияны үнемдеу жылулық энергияның меншікті шығынын 2 есеге, электрэнергиясын – 7 есеге төмендетуге арналған, дивинил өндірісінің технологиялық процестерін қолданысқа енгізумен анықталады. Автомашина және резеңке техникасы бұйымдарының өндірісі кезіндегі өнімнің энергосыйымдылығын төмендетуге әсер ететін факторлар мен вулканизатор – форматорларының ағыстық сызықтарымен ауыстырылуы, процестің ұзақтығын 20% -ға төмендететін төмен төмен температуралы полимеризацияның енгізілуі болып табылады.
Мұнай химиялық және мұнай өндіруші өндірісінің энергия үнемдеу келесілермен жүзеге асырылады:
- ашық мұнай өнімінің шығарылуын жоғарлату мақсатында мұнай өндірісін тереңдету;
- энергия үнемдеуші технологияны қолданысқа енгізу;
- жұмыс жасап тұрған технологиялық қондырғыны қайта конструкциялау;
- өндірістік жылуфикация сызбаларын енгізу және технологиялық құрылғының булық жетегін электрлік жетекпен алмастыру;
- айтарлықтай тиімді католизаторларды қолдану;
- мұнай өнімдері құю жүйесін автоматтандыру;
- синтетикалық каучук алудың дамушы технологиясын енгізу;
- жаңа технологиялық процестер негізінде изопропен және дивинил шығаруын ұлғайту;
- көміртек өндірісінде энерготехнологиялық кешендерді енгізу.
Достарыңызбен бөлісу: |