t2
|
...
|
tі-1
|
tі
|
tі+1
|
...
|
tn
|
Қатар деңгейі
|
у1
|
у2
|
...
|
уі-1
|
уі
|
уі+1
|
...
|
уn
|
Динамикалық қатарлардың түрін анықтау белгілері:
Қатар деңгейінің қандай шама арқылы өрнектелгеніне байланысты
Уақыт көрсеткіші бойынша динамикалық қатарлар
Абсолютті шамалардың динамикалық қатарлары
Қатысты шамалардың динамикалық қатарлары
Орташа шамалардың динамикалық қатарлары
Мезеттік (мезгілдік)
Интервалды
1. Қатар деңгейінің қандай шама арқылы өрнектелгеніне байланысты
Динамикалық қатарлар түрі
Абсолютті шамалардың динамикалық қатарлары
Қатысты шамалардың динамикалық қатарлары
Орташа
шамалардың динамикалық қатарлары
Құбылыстардың дамуын толық сипаттайды
Белгілі бір көрсеткіштің өсу қарқынын, көрсеткіш үлесінің өзгерісін, құрылымдық өзгерістерді сипаттауға болады
Құбылыс деңгейінің өзгерісін көрсету үшін қолданылады
1) Абсолютті шамалардың динамикалық қатарлары
ҚР жалпы ұлттық табысының динамикасы
Көрсеткіш
|
2014
|
2015
|
2016
|
Жалпы ұлттық табыс, млрд.тг
|
6877,5
|
9021,8
|
11261,9
|
1. Қатар деңгейінің қандай шама арқылы өрнектелгеніне байланысты
2) Қатысты шамалардың динамикалық қатарлары
Қазақстан бойынша мұнай өндіру, мың тонна
Жылдар
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
Өндірілген
мұнай
|
26736
|
30648
|
36060
|
42067
|
45376
|
50582
|
1. Қатар деңгейінің қандай шама арқылы өрнектелгеніне байланысты
3) Орташа шамалардың динамикалық қатарлары
Мысалы: халықтың жылдық орташа санының,
эконмика салаларындағы орташа жалақының динамикасы
Көрсеткіштер
|
2014
|
2015
|
2016
|
Орташа айлық атаулы жалақы, тт
|
40790
|
52479
|
60734
|
2. Уақыт көрсеткіші бойынша динамикалық қатарлар:
1) Мезеттік (мезгілдік) қатарда-қатар деңгейі құбылысты белгілі бір уақыт мезетіне (ай, тоқсан, жылдың бас.) байланысты сипаттайды.
Мысалы: қазақстан халқының саны туралы мәліметтер
Көрсеткіштер
|
2014
|
2015
|
2016
|
Халықтың саны, жыл басына
|
1536,9
|
15571,5
|
15982,3
|
2. Уақыт көрсеткіші бойынша динамикалық қатарлар:
2) Интервалды қатарда-қатар деңгейі құбылысты белгілі бір уақыт аралығына (айлар, жылдар) байланысты көрсетеді.
Көрсеткіштер
|
2014
|
2015
|
2016
|
Жалпы ішкі өнім, млрд.тг
|
7590,6
|
10213,7
|
12849,8
|
Даталар немесе интервалдар аралығына байланысты динамикалық қатарлар
Толық
Орта
Құбылыстардың динамикасын зерттеп, талдау үшін динамикалық қатарлардың
4 негізгі көрсеткішін есептейді:
- Абсолютті өсім
- Өсу қарқыны
- Өсім қарқыны
- Өсім қарқынының 1%-ның абсолютті мәні
Абсолютті өсім – белгілі бір уақыт аралығында қатардеңгейінің қанша бірлікке өскенін немесе кемігенін көрсетеді. Абсолютті өсім – белгілі бір уақыт аралығында қатардеңгейінің қанша бірлікке өскенін немесе кемігенін көрсетеді. •Өсу қарқыны – қатар деңгейлерінің өзгеру қарқындылығынсипаттайды. •Өсім қарқыны – абсолютті өнімнің базалық деңгейгенемесе алдыңғы мерзім деңгейіне қатынасын айтады. •Өсім қарқынының 1% -ның абсолютті мәні – тізбектітәсілмен есептелген абсолютті өсімнің өсім қарқынына қатынасын көрсетеді. Назарыңызға Рахмет!!!
Достарыңызбен бөлісу: |