Күрес кезінде мынадай бес қолайлы динамикалық сәт кездеседі

1. Жығатын бағытта қарсыласты орнықтылық бұрышын жеңуге болатын сәт;

2. Жығатын бағыттағы қарсыластың орнықтылық бұрышы оның жалпы ауырлық центірінің тіреу аланының шетіне жақындау есебіне азайту сәт;

3. Қарсылыстың жалпы ауырлық центрі шапшаң жоғары жылжитын сәт;

4. Жалпы ауырлық центірін тіреуін оңай қағып жіберуге болатын сәт;

5. Қарсылас өлі нүктеде болатын сәт.

Әдетте, әдісті қолдануға дайындық пен әдісті орындау тұтаса келетін шабуыл палуанды жеңіске жеткізеді.

Кәсіптік-педагогиқалық қарым-қатынастарын игеру дербес шығармашылық деңгейде өту үшін жас спорт мамандары мен шәкірттердің мектеп жасындағыларымен жұмысты ұйымдастыруда төмендегі кезеңдерді басшылыққа алған жақсы нәтиже береді. Олар:

1) күрес өнерімен машықтанушы шәкірттер, жаттығу барысындағы әрбір қимыл-қозғалысына барлау жасап өзінеөзі талдау жасауға жеткен кезеңі;

2) өзқимылын өзі басқарып, кілем үстінде батылдық көрсету, бәсекелесінің абырой - атағын жасқанбай жаттығу нәтижесін жекпе-жек барысында іске асыруғажеткен кезең;

3) бапкерге қолайлы, әрі жағымды күрес техникасын шеберлік шегіне жеткізе білу;

ҚОРЫТЫНДЫ

Кеңес дәуіріне дейін қазақша күрес негізінен әдет-ғұрыпқа байланысты және еңбек процестерінде жеткен жетістіктерін дәріптейтін жиын-тойларда өткізілді. Бұрын қазақша күрес «Күш атасын танымайды» деген түсінікпен салмағына, дәрежесіне, жасына қарамай өткізіле берген. Тіпті, ағасы мен інісі күресіп қалатын кезі де болған. Сондай-ақ, күрестің белгілі бір жүйеге түскен белдесу ережесі де болмаған. Күреске түскендер үлкен-кішілігіне қарамай, қайсысы күшті болса, сол жеңіске жеткен.

Белдесу барысында, ереже бойынша, қолды белбеуден босатуға болмайды. Қазақша күресте қолданылатын әдіс-тәсілдердің негізгі түрлері мыналар:

- Иықтан асыра лақтыру әдісі (лақтырылған балуан құламай орнында тұрып қалуы керек);

- Әдіс қолданған балуан өзі құлай беріп, қарсыласын астына түсіру;

- Қарсыласын жамбасқа салып жығу;

- Іштен шалып жығу;

- Сырттан шалып жығу;

- Қарсыласын қырқа шалып жығу (артқа құлату).

Күрескен кезде, қолдануға рұқсат берілмейтін әдіс-тәсілдер:

- Белдесе күресу барысында қолды белбеуден босатуға болмайды (тек әдіс қолданғанда ғана бір қолды босатуға рұқсат етіледі);

- Қарсыласын ұруға, итеруге болмайды; - Тамақтан, саусақтан, құлақтан ұстауға болмайды;

- Лақтырған кезде қарсыласын жерге басымен түсіруге рұқсат етілмейді;

- Құлап түскен қарсыласының аяғын, қолын, т.б. мүшелерін бұрауға болмайды;

- Белбеуден басқа киімнен ұстауға рұқсат етілмейді;

- Астында жатқан қарсыласын тіземен, шынтақпен нығарлап басуға болмайды;