Жоспар:
Кіріспе
АСТ және АЛТ активтілігі және диагностикалық маңызы
Негізгі бөлім
АСТ және АЛТ патологиялық жағдайы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
АСТ және АЛТ активтілігі және диагностикалық маңызы
Фермент активтілігіне қатысты зерттеулер адамның және жануарлардың ауруы жағдайын, оның диагностикасын бақылау үшін қажет. Диагностикалық маңызы бар ферменттерге: сілтілік фосфатаза, трансферазалар, холинэстеразалар, глутаматдегидрогеназа, липаза, панкреатиттік амилазалар және т.б.Олар функционалды топтарды донор ретінде әрекет ететін субстраттан рецептор рөлін атқаратын басқаға ауыстыруға жауапты ферменттер. Өмір үшін маңызды метаболикалық процестердің көпшілігі трансфераза ферменттерін қамтиды.Осы ферменттер катализдейтін реакциялар туралы алғашқы байқауды 1953 жылы доктор Р.К.Мортон құжаттады, ол фосфат тобының сілтілі фосфатазадан фосфат тобы үшін рецептор қызметін атқаратын β-галактозидазаға ауысуын бақылайды.Трансфераза ферменттерінің номенклатурасы, әдетте, реакциядағы функционалды топты қабылдайтын молекуланың табиғатына сәйкес жүзеге асырылады, мысалы: ДНҚ-метилтрансфераза, Глутатион-трансфераза, 1,4-α-глюкан 6-α-глюкозилтрансфераза, басқаларымен қатар. Бауырдағы глутатион-S-трансфераза бауыр жасушаларын детоксикациялауға қатысады, оларды реактивті оттегі түрлерінен (ROS), бос радикалдардан және жасуша цитоплазмасында жиналатын сутек асқындарынан қорғайды. өте улы. Трансферазалар көптеген биологиялық процестерді реттеуге қатысады, эпигенетикалық механизмдер арқылы жасушалық элементтердің синтезіне қажетті ақпаратты кодтайтын ДНҚ тізбектері. Аминотрансферазалар аминқышқылдарының амин қышқылдарынан оксидтерге ауысуын, В6 витаминіне тәуелді ферменттердің көмегімен жүретін көптеген аминқышқылдарының қайта түзілуін катализдейді.
Аминотрансферазалар катализдейтін реакция:
R'─СН(NH2)─СООН + R''─С(О)─СООН
Амин қышқылы Кето қышқыл
R'─С(О)─СООН + R''─СН(NH2)─СООН
Кето қышқыл Амин қышқылы
Аминотрансферазалар – амин қышқылыдарынан кето қышқылдарға амин тобының қайтымды тасымалдануын катализдейтін ферменттер. Аминотрансферазаладың коферменті пиридоксаль-5-фосфат (В6 витаминінің туындысы).
Олар аланинаминотансферазалар (АлАТ) және аспартатаминотрансферазаларға (АсАТ) жіктеледі.
Трансаминазалардың диагностикалық маңызды өкілдері:
• АСТ-аспартатаминотрансфераза
• АЛТ-аланинаминотрансфераза АСТ-ның –жүректе, ал АЛТ-ның активтілігі бауырда өте жоғары болады.
• Клиникада АСТ мен АЛТ-ның активтілігі мен АСТ/АЛТ арақатынасы “де Ритис коэффициенті” деген зерттеледі.
• Жүрек инфаркті кезінде қандағы АСТ активтілігі 8 -10 есе, АЛТ-ның - 1, 5 -2 есе жоғарылайды. “Де Ритис коэффициенті” күрт жоғарылайды.
• Гепатит кезінде қандағы АЛТ активтілігі 810 есе, АСТ-ның- 4 -6 есе жоғарылайды. АСТ/АЛТ арақатынасы 0, 6 дейн төмендейді. Қалыпты жағдайда ол 1, 33 + 0, 42 тең болады.
Аспартатаминотрансфераза (АСТ) - бұл дененің барлық жасушаларында, бірақ негізінен жүрек пен бауырда және аз дәрежеде бүйрек пен бұлшықетте болатын фермент. Сау адамдарда қандағы АСТ белсенділігі төмен және АСТ нормасы төмен көрсеткіштерге ие. Бауыр немесе бұлшықеттер зақымдалған кезде АСТ шығарылады және қандағы АСТ мөлшері жоғарылайды. Осыған байланысты бұл ферменттің белсенділігі бауырдың зақымдануының көрсеткіші болып табылады. АСТ үшін талдау - бұл бауырдың аномалияларын анықтайтын зерттеулер - бауыр сынамаларының бөлігі. Бауыр - іштің оң жақ жоғарғы жағында орналасқан маңызды орган. Ол дененің көптеген маңызды қызметтеріне қатысады - қоректік заттарды өңдеуге, өт шығаруға, қанның ұю жүйесінің факторлары сияқты көптеген маңызды белоктардың синтезіне көмектеседі, сонымен қатар улы қосылыстарды зиянсыз заттарға ыдыратады. Бірқатар аурулар бауыр жасушаларының бұзылуына әкеледі, бұл АСТ белсенділігін арттырады. Көбінесе бауырдың гепатитке, улы препараттар қабылдауға немесе циррозға байланысты зақымдалғанын тексеру үшін AСT сынағы тағайындалады. Алайда, АСТ әрқашан тек бауырдың зақымдалуын көрсетпейді; бұл ферменттің белсенділігі басқа мүшелердің ауруларында, атап айтқанда, миокард инфарктісінде жоғарылауы мүмкін.
Аланин аминотрансфераза (AЛT) - бұл бауыр мен бүйрек жасушаларында және жүрек пен бұлшықет жасушаларында айтарлықтай төмен мөлшерде болатын фермент. Дені сау адамдарда қандағы белсенділігі төмен, АЛТ деңгейі төмен болады. Бауыр жасушалары зақымданғанда, AЛT қанға түседі, әдетте сарғаю сияқты белгілер пайда болғанда болады. Сондықтан бұл ферменттің белсенділігі бауырдың зақымдануының көрсеткіші ретінде қолданылады. Бауыр - іштің оң жақ жоғарғы жағында орналасқан маңызды орган. Ол дененің көптеген маңызды қызметтеріне қатысады - қоректік заттарды өңдеуге, өт шығаруға, қанның ұю жүйесінің факторлары сияқты ақуыздардың синтезіне қатысады, сонымен қатар улы қосылыстарды зиянсыз заттарға ыдыратады. Бірқатар аурулар бауыр жасушаларының бұзылуына әкеледі, бұл АЛТ белсенділігін арттырады. Көбінесе бауырдың гепатитпен зақымданғанын тексеру үшін AЛT тесті тағайындалады және дәрі –
дәрмектерді немесе осы органға уытты басқа заттарды қабылдайды. Алайда, AЛT әрқашан тек бауырдың зақымдалуын көрсетпейді; бұл ферменттің белсенділігі басқа мүшелердің ауруларында да жоғарылауы мүмкін. АСТ және АЛТ бауыр зақымдануының екі маңызды көрсеткіші болып саналады, дегенмен AЛT AСT -қа қарағанда ерекше. Кейбір жағдайларда АСТ тікелей AЛT -мен салыстырылады және олардың қатынасы (AСT / AЛT) есептеледі. Оның көмегімен бауырдың зақымдану себептерін анықтауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |