Ортағасырлық түркі мәдениеті Материалдық мәдениет


Жетісу-Талхир, Алмалық, Қойлық. Қалалық мәдениет



бет3/4
Дата09.12.2023
өлшемі1,13 Mb.
#196060
1   2   3   4

Жетісу-Талхир, Алмалық, Қойлық.

Қалалық мәдениет

Ең ірі қалалар – Испиджаб, Отырар, Сауран.

Цитадель - бекіністі орталық бөлік, билеуші өмір сүрген.

Шахристан-дворяндарға арналған аудан.

Рабад-қолөнер және сауда ауданы.

Исламның таралуына байланысты мешіттер, моншалар құрылыстың жаңа элементі болды.

Қалалардың ауданы ұлғайды (рабадтардың есебінен), қорғаныс құрылыстары салынды.

Суфтар-демалуға арналған сазды платформалар.

Ташнау-санитарлық-тазарту құрылыстары.


X-XII ғасырлардағы түркі кезеңі.

Сәулет

X-XI ғасырларда исламның таралуы болды. Оның нығаюын жерлеу рәсімдерінен байқауға болады. Мешіттер IX ғасырдан

бастап салына бастады. - боран мұнарасы (Х-ХІ ғ.) Жетісу.

- Күйіктөбе қаласын қазу кезінде ежелгі мешіттің қалдықтары табылды.

- - Бабаджа-Хатун Кесенелері (Х-ХІв.) және Айша-би би (ХІ-Хіівв.) Таразда.

- - Тараз маңындағы Қарахан кесенесі.

- Сырдариядағы Сырлытам кесенесі.

- Отырарда екі шығыс моншасының қалдықтары табылды. Олар үшін құдық суы пайдаланылды.

Тараздағы моншалар (екі)таулардан сумен қамтамасыз етілді. Моншалардың бірі ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін жұмыс істеді.

Ғылым және әдебиет

Исламның таралуы ғылым мен әдебиеттің дамуына әсер етті.

Барлық шығармалар араб тілінде жазыла бастады.

Сайрам, Отырар, Түркістанда медреселер ашылды.

Түркі исламы-тәңіршілдік пен Исламның-сопылықтың синтезі.

Ғылым

Әбу Насыр Әл-Фараби (870-950)

Шығыстың бірінші ғалымы, "Аристотельден кейінгі екінші". Философ, математик, музыкант.

Фараб (Отырар) округіндегі Весидж қаласында дүниеге келген. Қыпшақ тілінде білім алған.

Еңбектер - "ғылымдардың жіктелуі туралы сөз"," Ізгі қала тұрғындары туралы Трактат " және т. б.

Ғылым

Әбу Райхан әл-Бируни

-энциклопедиялық ғалым.

150 еңбек. Біріншісі Шығыста (Коперникке дейін) Жердің Күнді айнала қозғалуы туралы ой айтты , бүкіләлемдік тартылыс заңын дәлелдеді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет