Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері
жүктеу/скачать 1,65 Mb.
|
Физио рк №3
| Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері Организмнің ішкі ортасының құрамы мен қасиеттерінің тұрақтылығын сақтауға бағытталған физиологиялық әрекеттерді реттеу мен басқару үдерістері – ОЖЖ-і қызметінің негізгі принциптерінің бірі болып саналады. ОЖЖ-і организмнің қоршаған ортамен қарым-қатынасын қолайлы етіп, оның тұтастығын, тұрақтылығын, тіршілік деңгейінің жоғары болуын да қамтамасыз етеді. Реттеудің негізгі екі түрі ажыратылады: гуморалдық және жүйкелік. Гуморалдық басқару үдерісі - организмнің сұйық ортасында болатын және оның физиологиялық белсенділігін өзгеріске келтіретін химиялық заттар әсері қарастырылады. Ақпаратты беру көзі химиялық заттар – утилизондар, зат алмасу өнімдері (көмірқышқыл газы, глюкоза, май қышқылдары), информондар, ішкі сөлініс бездерінің гормондары, жергілікті немесе тіндік гормондар. Жүйкелік үдеріспен басқару - физиологиялық әрекеттердің өзгерістері жүйке талшықтарындағы қозу потенциалын тудырып, одан әрі қарай ақпаратты өткізу жүйке жүйесінің бөлімдерімен орындалады. Жүйкелік реттеудің ерекшеліктері: 1) эволюциялық дамуда кешірек пайда болған үдеріс; 2) жедел реттеуді қамтамасыз етеді; 3) әсер ететін нақты (дәл) орны бар; 4) реттеу үнемді (экономды) тәсілмен жасалады; 5) ақпаратты өткізу өте жоғары сенімділікте (надежность) жүреді. Организмде жүйкелік және гуморалдық механизмдер нейрогуморалдық басқарудың біртұтас жүйесі ретінде жұмыс атқарады. Бұл реттеудің біріктірілген түрі, мұнда бір мезгілде бір-бірімен тығыз байланыстағы және бірін-бірі қолдайтын басқарудың екі механизмі пайдаланылады. Жүйке жүйесі нейрондар немесе жүйке жасушаларының қауымдастығы. Орналасымы бойынша ажыратылады: 1) орталық бөлімі – бас миы мен жұлын; 2) шеткергі (перифериялық) – бас миы мен жұлынның жүйкелік жасушаларының өсінділері. Әрекеттік ерекшеліктіері бойынша ажыратылады: 1) денелік (соматикалық) бөлімі – қозғалыс белсенділігін реттейді; 2) вегетативтік бөлімі – ішкі ағзалар, ішкі сөлініс бездері, тамырлар, бұлшықеттің трофикалық нервтенуі және т.б. қызметтерді реттейді; Жүйке жүйесінің қызметі: 1) біріктіруші-үйлестіруші қызметі. Әртүрлі мүшелер мен физиологиялық жүйелердің қызметтерін бірімен-бірін келістіріп толық қамтамасыз ету; 2) адам организмінің қоршаған ортамен тығыз байланыстарын биологиялық және әлеуметтік деңгейде қамтамасыз ету; 3) әртүрлі мүшелер мен тіндердегі және өзіндегі зат алмасу деңгейін реттеу. 4) ОЖЖ-нің жоғары бөлімінің қатысуымен психикалық әрекеттерді қамту. жүктеу/скачать 1,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|