Өсімдіктердің жаңа сорттарын қорғау жөніндегі конвенция. Орындаған: Әділхан К., Абдығаппар С
жүктеу/скачать 16,56 Mb.
|
З 9сем
10, ахмет байтұрсынұлы
|
Өсімдіктердің жаңа сорттарын қорғау жөніндегі конвенция. Орындаған: Әділхан К., Абдығаппар С. Өсімдіктердің жаңа сорттарын қорғау жөніндегі халықаралық одақ (UPOV) (француздық Union Internationale pour la protect des obtentions végétales, UPOV) — халықаралық үкіметаралық ұйым. Конвекция мақсаты – Одақ мүшелерінің бірқатар нақты белгіленген қағидаттарға негізделген зияткерлік меншік құқығын беру арқылы өсімдіктің жаңа сорттарын жасап жатқан селекционерлердің жетістіктерін тануды қамтамасыз ету. Қорғауды алу үшін жаңа сорт мыналар болуы керек: жалпыға мәлім қолданыстағы сорттардан ерекше, жеткілікті біртекті, тұрақты және жаңа, яғни өтінім беру күніне сілтеме жасау арқылы белгіленген белгілі бір мерзімдерге дейін коммерциялық сатылмаған болуы керек. Конвекция 1961 жылы Парижде қол қойылған өсімдіктердің жаңа сорттарын қорғау жөніндегі халықаралық конвенциямен құрылған. Конвенция 1968 жылы күшіне енді және 1972, 1978 және 1991 жылдары Женевада қайта қаралды. 1991 жылғы Заң 1998 жылғы 24 сәуірде күшіне енді. Ауыл шаруашылығын дамытуға жәрдемдесу, сондай-ақ селекционерлердің мүдделерін қорғау мақсатында өсімдіктің жаңа сорттары қорғалады. Жақсартылған сорттар азық-түлік өндірісін сандық және сапалық кеңейту және жаңартылатын энергия көздері мен шикізатты өндіру үшін экономикалық қажетті элемент болып табылады. Конвекцияның қандай қызметтері бар? Конвекция қызметінің негізгі бағыттары халықаралық үйлестіру мен ынтымақтастықты, негізінен Одаққа мүше мемлекеттер арасында ілгерілету және өсімдіктер сорттарын қорғау саласындағы заңнаманы дайындауда елдерге көмек көрсету болып табылады. Табысты халықаралық сауда біркелкі және ең аз дегенде салыстырмалы ережелерді қажет етеді. Конвенциясының Одаққа мүше мемлекеттердің ұлттық заңнамасына міндетті түрде енгізілуге жататын сорттарды қорғаудың негізгі ұғымдарын анықтауының өзі осы заңнамалардың өзара көбірек сәйкестігіне алып келеді және Одақтағы біркелкілікке ықпал етеді. қорғау жүйелерін практикалық енгізу. Бұл біркелкілік, біріншіден, өз ішінде жүзеге асыру арқылы күшейтіледі UPOV-қа мүше бола отырып, мемлекет немесе үкіметаралық ұйым халықаралық мойындау мен қолдауға ие болған принциптер негізінде өсімдік өсірушілердің құқықтарын қорғау ниетін мәлімдейді. Ол ұлттық селекционерлерге басқа мүшелердің аумақтарында құқықтық қорғау алу мүмкіндігін береді және шетелдік өсімдік өсірушілерді өз аумақтарында өсімдік шаруашылығы мен тұқым шаруашылығына инвестициялауға ынталандырады. 2012 жылдың 5 желтоқсанындағы жағдай бойынша UPOV-ның 71 мүшесі бар. 18 мемлекет пен үкіметаралық ұйым UPOV Кеңесінде Одаққа қосылу рәсімдерін бастады, ал басқа 53 мемлекет өсімдіктер сорттарын қорғау бойынша заңнаманы әзірлеуге көмек көрсету үшін Одақтық кеңсеге жүгінді. Болашақта 100-ден астам мемлекет немесе үкіметаралық ұйымдар UPOV-ға мүше болуы мүмкін деп күтілуде. ӨСІМДІКТІҢ ЖАҢА СҰРТТАРЫН ҚОРҒАУ НЕГЕ КЕРЕК? Ауыл шаруашылығын дамытуға жәрдемдесу, сондай-ақ селекционерлердің мүдделерін қорғау мақсатында өсімдіктің жаңа сорттары қорғалады. Жақсартылған сорттар азық-түлік өндірісін сандық және сапалық кеңейту және жаңартылатын энергия көздері мен шикізатты өндіру үшін қажетті және өте экономикалық тиімді элемент болып табылады. Өсімдіктердің жаңа сорттарын өсіру айтарлықтай білімді, еңбекті, материалдық ресурстарды, қаражат пен уақытты қажет етеді. Жаңа сортқа белгілі бір ерекше құқықтарды алу табысты селекционерлерге өз шығындарын өтеуге және кейінгі инвестициялар үшін қосымша ақшалай қаражат алуға жақсы мүмкіндік береді. Селекционерлердің құқықтарын қорғаудың жоқтығы бұл мақсаттарға жетуді қиындатады, өйткені үшінші тұлғаларға сорт селекционер өсірген тұқымдарды немесе басқа да тұқымдық материалдарды көбейтуге және оның еңбегін мойындамай коммерциялық жолмен сатуға ештеңе кедергі келтірмейді. UPOV ҚАЛАЙ БАСҚАРЫЛАДЫ? УПОВ Кеңесі Одақ мүшелерінің өкілдерінен тұрады. Одаққа мүше әрбір мемлекет Кеңесте бір дауысқа ие. 1991 жылғы Заң кейбір үкіметаралық ұйымдардың Одаққа мүше болу мүмкіндігін де қарастырады. Кеңестің міндеттері УПОВ-ның мүдделерін қамтамасыз ету және дамуына ықпал ету, сондай-ақ Одақтың бағдарламасы мен бюджетін қабылдау болып табылады. Кеңестің кезекті отырыстары жылына бір рет өткізіледі, қажет болған жағдайда шұғыл сессиялар шақырылуы мүмкін. Кеңес жылына бір немесе екі рет жиналатын бірнеше комитеттер құрды. UPOV хатшылығын («Одақ бюросы» деп аталады) Бас хатшы басқарады. Біріккен Ұлттар Ұйымының мамандандырылған мекемесі Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымымен (ДЗМҰ) жасалған Ынтымақтастық туралы келісімнің негізінде ДЗМҰ Бас директоры UPOV Бас хатшысы болып табылады. Бас хатшыға орынбасар көмектеседі. Назарыңызға рахмет! жүктеу/скачать 16,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|