Экологиялық дағдарыстың неғұрлым қауіпті көріністері:
1. Аймақтың техногенді шөлейттенуі.
2. Топырақтың тозуы.
3. Су ресурстарының тартылуы.
4. Атмосфераның ластануы.
5. Ормандардың сиреуі.
6. Табиғаттың гинетикалық қорының бүлінуі.
7. Тіршілікке қауіп төндіретін қауіпті табиғат құбылыстар мен өнеркәсіп апаттарының көбею.
8. Жинақталған улы қалдықтардың қоршаған ортаға терең зиянын тигізу.
Арал теңізі– Қазақстанның інжу-маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір көгілдір су айдыны. Қазақстан мен Өзбекстан мемлекеттерін жалғап жатқан жалғыз теңіз. Оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі -1066 км2, тереңдігі — 30-60 метр, тұздылығы — 10-12 % болған. Қойнауы кәсіптік бағалы балықтарға бай, жағасы қоға мен қамысты теңіз еді. Теңіз XX ғасырда ауданы жағынан әлемде төртінші орында болатын, бірақ 1960 жылдардан бастап теңіздің суы азайып келеді.
1960 жылдардан бастап Арал өңірін игеру қолға алынды. Ал Әмудария мен Сырдария бойындағы Халықтың саны 1960-1987 жылдар аралығында 2 есеге артты. Халық санының өсуіне орай суға деген қажеттілік те артты. Осыған орай, 1970-1980 жылдар аралығында Аралға құйылатын су мөлшері азайды Екі өзен бойындағы суды мол қажет ететін күріш пен мақта өсіру ісі қарқындап дамыды.
Өзен бойлары игеріліп, суды ысырапсыз пайдалану жүзеге асты. Нәтижесінде, Арал теңізінің деңгейі 23 метрге дейін төмендеп, оның су айдыны 30-200 км-ге дейін қусырылды. Судың тұздылығы 40 пайызға дейін артты. Оның үстіне екі өзен бойындағы шаруашылықтарда тыңайтқыштар мен химиялық препараттарды қолдану 10-15 есеге өскен. Осындай антропогендік факторлар Арал өңірін экологиялық апатқа ұшыратты.
