Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

132 
жасөспірімдердің әкімшілік жазалау шараларын қолдануға апарып соғатын 
құқық бұзушылықтарды үнемі жасауы; оқудан, жұмыстан қасақана жалтаруы, 
отбасынан немесе балаларды оқыту – тәрбиелеу ұйымдарынан үнемі кетіп 
калуы, сондай – ақ олардың қылмыстық жауаптылыққа жатпайтын қылмыс 
белгілері бар, қоғамға қауіпті әрекеттер жасауы. Ауытқымалы мінез – құлық – 
мінездің қылт етпе, құбылмалы, айнымалы түрі. Адамның психикалық 
ерекшеліктерімен, әсерді қабылдауының өзіндік сипатымен байланысты болады. 
Ауытқымалы мінез – құлық физиологиялык және паталогиялық түрлерге 
ажыратылады. Физиологиялық негіздегі ауытқымалы күйдің (ашу, ыза, үрей) 
психикаға әсері күшті болғанымен, адамды оның салдары үшін жауапкерліктен 
босатпайды. Яғни мұндай сезімдік ахуал жағдайында жасалған қылмысы үшін 
кінәлылық жоққа шығарылмайды, тек ол белгілі бір реттерде жеңілдетілуі 
мұмкін. Паталогиалык негіздегі ауыткымалы мінез – құлык адамды бір сәтке 
сана – сезімнен айырып, мақсатсыз немесе қауіпті іс – әрекеттер (шабуыл) 
жасауға игермелейді. Егер қылмысты әрекетті патологиялық ауытқымалы мінез 
– құлыққа ұшыраған адам жасаса (солай екені анықталған жағдайда), ондай адам 
“есі кіресілі – шығасылы” деп танылады. 
Аффект
 – 
қысқамерзімдік аса күшті эмоционалдық күй. 
Әдіс
(Метод; грек. metodos -теория, ілім, зерттеу жолы) – көздеген 
мақсатқа жетудің біріңғайланған тәсілдері, тәртіпке келтірілген қызмет жүйесі. 
Ғылыми негізделген әдістерді саналы түрде қолдану – жаңа мағлұматтар алудың 
аса маңызды шарты. Тәрбие және окыту әдістерін жасап, топтастыру тәлім – 
тәрбиедегі негізгі міндеттердің бірі. Тәлімдік әдістерге байқау және қателік; 
жобалау әдісі, рейгинг әдісі, басқару әдісі және т.б. жатады. 
Әдіснама
(грек. Metodos – таным жолы, logos – ілім) – 1) белгілі бір 
ғылымда қолданылатын танымдық әдіс-тәсілдердің жиынтығы; 2) ғылыми 
танымда қолданылатын негізгі принциптер. Нақты ғылымның теориясына 
лайықты нысаны мен таным амалдары арқылы зерттелетінөзгеріске түсіру. 
Мұндай анықтамадан екі ғылыми мәселенің бірігуін байқауға болады. Бірінші, 
зерттеу жұмысының бағытына лайықты жағдай жасап, педагогикалық болмысты 
танудың кешенді құралдарын айқындау. Екінші, ұстаным, әдіс, құрал, жүргізу 
амалдары арқылы педагогикалық шындыққа жету тәсілдерін қолдану. Зерттеуші 
педагогтың нәтижеге жетуі оның ғылыми құрал – жабдықтармен қарулануымен 
қатар, түрлі тәсілдерді әдіснама қорынан тандап алуына байланысты; 3) 
дүниенің, қоғамның объективтік заңдылықтары мен құбылыстарын практика 
және теория жүзінде игертуге және өзгертуге бағытталған таным принциптерінін 
жиынтығы. Ә. – әдістер туралы ілім, әдістер теориясы. 

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: