Ќостанай облысы Ќостанай ауданы єкімдігініњ
жүктеу/скачать 390,1 Kb.
|
ҰБТге дайындық кітабы
- Бұл бет үшін навигация:
- Су массасы
- Жер бетіндегі өзендер Өзен – Табиғи а
- Дүние жүзіндегі ең терең көл
- Өзен құламасы
- - өзен сағасы
| ДҮНИЕЖҮЗІЛІК МҰХИТ
Жалпы жер шарының ауданы – 510,2 мм км 2 - Осындағы мұхит ауданы - 361,1 млн км 2 Мұхит суының басты қасиеті – температурасы мен тұздылығы Мұхит суының орташа тұздылығы - 35 промилле ( %0) - Материктің мұхитқа өтпелі бөлігі – қайраң деп аталады. Д.ж.ең үлкен қайраң – Солт. Мұзды мұхитында - Материктік қайраңнан мұхит түбіне ауысатын бөлігін материктік беткей дейді Мұхиттың белгілі бір бөліктерін алып жатқан зор көлемді су – Су массасы деп атайды Су массалары: экваторлық, тропиктік, қоңыржай, полярлық болып бөлінеді. Мұхиттық ірі ағыстар:
Мұхиттағы тіршілік: Ағыстар әсерінен еркін қозғалатындар – Планктондар Мұхит суының беткі бөлігінде еркін қозғалатын – Нектондар Мұхит түбіне бекініп өмір сүретін – Бентостар деп аталады. Тынық мұхиты Бұл мұхитта 13 теңіз бар. Ең терең мұхит. Ең терең жері Мариана шұңғымасы (11 022 м). Мұнда 10 мыңнан аса арал бар. Орташа тереңдігі 4000 м. Бұл мұхитты Магеллан мен С.Элькано ашты. Су бетінің жылдық орташа температурасы -10 С, +290 С. Орташа ж – ш 2000 мм. Көлемі жөнініен 1- орында. Атлант мұхиты Бұл мұхитта 9 теңіз бар. Көлемінен 2 орында, Орташа тереңдігі – 3600м . Максимальды тереңдігі – 9207м (Пуэрто – Рико шұңғымасы), Жылдық орташа температура 16,50 С тең. Орташа ж-ш -1040мм Үнді мұхиты Бұл мұхитта 5 теңіз бар. Мұхиттың ең терең жері 7450м , орташа тереңдігі - 5700 м. Мұхиттық қайраң аз. Тау жоталары арасында қазан шұңқырлар көп. Орташа температура +170С. Жылдық жауын – шашын 3000мм –ге тең. Бұл барлық аумағы осы оңтүстік жарты шарда ғана орналасқан бірден – бір мұхит. Солтүстік мұзды мұхиты Жердегі мұхиттардың ең кішісі. Мұхитта 9 теңіз бар. Мұхиттың 1\ 3 бөлігін қайраң алып жатыр. Орташа температура қыста 400С, Жазда 00 С, Орташа жауын – шашын 100 – 200мм. Солт. Мұзды мұхиттың негізгі бөлігі орналасқан климаттық белдеу- Арктикалық климаттық белдеу. Жер бетіндегі өзендер Өзен – Табиғи арнамен ағып өтетін су ағыны Көлдер – жер бетіндегі суға толған табиғи ойыстар Дүние жүзіндегі ең терең көл – Байкал (1620м) Қазақстан көлдерінің ең ірілері – Каспий ,Арал, Балқаш Көлдер екіге бөлінеді – 1) Ағынды көлдер, 2) Ағынсыз көлдер Өзен құламасы – деп оның бастауының сағасынан метр есебімен көрсетілген биіктікті атайды. Өзен бастауы деп - өзеннің басталатын жерін айтады Өзеннің барып құятын жері - өзен сағасы – деп аталады Өзеннен а ағып шығатын немесе өзенге келіп құятын бөлікті - өзен саласы деп атайды Таудағы жыл бой қардың еріп үлгермей жинақтала беретін , биіктігін белгілейтін шартты сызықты – қар жиегі немесе шекарасы – деп атайды Өзен арнасы бойында қалыптасып, суға шайылмайтын қатты тау жыныстары кездесетін жерлерде судың тік кемерден құлап ағуын – сарқырама – деп атайды Әлемдегі ең биік сарқырама - АНХЕЛЬ ( Оңт. Амер.1054м - ден) , екінші сарқырама Тугела (Афр. 947,8 м) жүктеу/скачать 390,1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|