Ќостанай облысы Ќостанай ауданы єкімдігініњ
жүктеу/скачать 341,9 Kb.
|
ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНЕН ҰБТ-ға ДАЙЫНДЫҚ КІТАБЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- § 19 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ІШКІ СУЛАРЫ
Топырақтың анасы – тау. Топырақтану ғылымының атасы – В.В Докучаев.
Топырақты құрайтын факторларАуа Қазақстан климаты – шұғыл континентті. Бұл климаттық температурадағы үлкен ауытқушылық, жауын - шашынның әркелкі түсумен ерекшеленеді. Қазақстан климатын қалыптастырушы факторлар; 1 – Күн радиациясы, 2- атмосфераның алмасуы, 3- жердің төсеніш беті ( Олар; жер бедері, қар, су, топырақ, өсімдік) Қаңтардағы орташа температура солтүстікте - 190С , оңт үстікте -1,50С Қазақстанның ең суық жері – Атбасар (-570С ) өңірі . Ең жылы айы – шілде. Шілденің орташа температурасы солтүстікте +190С , оңт – те +28 0 -300С. Жауын – шашынның ең аз түсетін жері Арал теңізінің солтүстік шығысы мен Балқаш көлінің батысына небары жауын–шашын жылына 100мм ғана түседі.Ал жауын- шашынның ең көп түсетін жері – Батыс Алтайдағы Кіші Үлбі өзенінің жоғары ағысында жылына 1600мм ылғал түседі. Жылдық жауын – шашын мөлшерінің буланушылыққа қатынасын ылғалдану коэффициенті деп атайды. § 19 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ІШКІ СУЛАРЫІрілі –ұсақты 85 мың өзен бар, оның жетеуінің ұзындығы 1000 км –ден асады Олар Ертіс, Тобыл, Есіл, Жайық, Сырдария, Іле, Шу.Республиканың барлық өзендері 2 алапқа жатады. Солт. Мұзды мұхитының алабы, және ішкі алап (Каспий, Арал теңіздері, Балқаш көлі) Каспий теңізі алабының өзендері Жайық, Жем, Сағыз, Ойыл, Үлкен өзен, Кіші өзен. Арал теңізі алабының басты өзендеріне Сырдария, Арыс, Шу, Сарысу, Торғай, Ырғыз, Талас. Арал теңізінде 1100 аралдар тобы болған Балқаш –Алакөл алабына – Қаратал, Лепсі, Ақсу, Іле, Тентек, Сарқан, Басқан. Каспий теңізі көлемі жөнінен дүние жүзі бойынша 1- орында . Ол солтүстіктен – оңтүстікке қарай 1200 км – ге созылып жатыр. Оның суы 5 мемлекеттің жағалауын шайып жатыр. Жағалауының 29% Қазақстанға тиесілі. Ал Арал теңізі Қазақстанда 2 орын, дүние жүзі бойынша 4 – орында.(Каспий, С.Амер – ғы Жоғарғы көл, Афри –ғы Виктория көлінен кейін) Қазақстанда 48000 нан астам көл, 3000 ға жуық бөген бар. Көлдер пайда болуы жағынан: Реликті (қалдық), тектоникалық, мұздық, кар, суффузилық, ескі арна көлдері болып алты типке бөлінеді. Қазақстан мұздықтары. Қазақстанда 2724 мұздық бар. Біздің ең үлкен мұздық Корженевский мұздығы деп аталады. Мұздықтардың 3 типі бар Тегістелген төбе мұздықтары, Тау беткейлерінің мұздықтары Аңғарлық мұздықтар жүктеу/скачать 341,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|