Ќостанай облысы Ќостанай ауданы єкімдігініњ
жүктеу/скачать 341,9 Kb.
|
ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНЕН ҰБТ-ға ДАЙЫНДЫҚ КІТАБЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- Табиғи өсу дегеніміз
- Еуропалықтар
Абсолюттік өсу көрсеткішіне табиғи өсу мен механикалық өсу жатады. Табиғи өсу дегеніміз – 1000 адамға шаққандағы туған және өлген адамдардың арақатынасы. Механикалық өсу дегеніміз – халықтың басқа бір елден көшіп келушілердің есебінен көбеюін айтамыз. Халықаралық ұйымдардың анықтауынша елдегі еңбекке жарамды жас 15 – 65 жас аралығы. Яғни осы жастағы еңбек етуге қабілетті адамдарды – еңбек ресурстары деп атайды. Ал Қазақстандағы еңбекке жарамды жас аралығы 16 – дан 63 жасқа дейін. Жер бетіндегі сыртқы бет – бейнесінде ұқсас белгілері бойынша біріктіріліп топтасқан халықты – Нәсіл деп атаймыз және адамдарды 3 нәсілге бөлеміз: 1- Экваторлықтар немесе негройдтар (Түрлері қара шаштары бұйра, бойлары ұзын, еріндері қалың Мысалы оларға Африкандықтар, аборигендер 2 – Еуропалықтар (Реңі сары, шаштары тік, бойлары ұзын, көздері үлкен, мысалы оларға; Орыстар, ағылшындар, американдықтар, украиндар жатады 3 – Монғолойдтар (Түрлері қызғылт қоңыр, шаштары тік, бойлары орташа, көздері қысыңқы, жақ сүйектері шығыңқы болады, мысалы оларға ; жапондар, қытайлар, корейлер, қазақтар, қырғыздар жатады) Тілі мен ата қонысының , мәдениеті мен шаруашылығының ортақтық қасиеті негізінде тарихи қалыптасқан, біріңғай ұлттық санаға ие адамдар қауымдастығын – этнос немесе халық д. а Мысалы Қазақ, Ауған, Өзбек т.б Жер бетінде шамамен 3 - 4 мыңдай этнос бар. Қазақстан көп ұлтты мемлекет. Қазақстанда - 130 – дан аса ұлттар мен этностар тұрады. Әлемдегі халық ең тығыз қоныстанған ел – Бангладеш. Онда тығыздық 1км2 - 915 адамнан келеді. Дүние жүзі бойынша орташа есеппен тығыздық 1км2 – 45 адам-нан , ал Қазақстанда ең тығыз қоныстанған жерде 1км2 - 10 адамнан , ал орташа тығыздық 5,5 адамнан келеді. Халық өте тығыз орналасқан аудандарға –(1км2 – 100 адамнан) Еуропа, Үнді – Ганг ойпаты, ОҢТ Үндістан, Шығ. Қытай, Жапония, Ява аралдары, Ніл аңғары, АҚШ – тың солт – шығ т.б жерлер кіреді Халықтың көшіп қонуын миграция д.а Миграцияның екі түрі бар; 1- Иммиграция (елге басқа мемлект азаматтарының көшіп келуі), 2 - Эмиграция ( елден басқа елге көшіп кету). Қаланың және қала халқы санының өсуін урбандалу (кенттену) д.а. Қазір Қазақстанда 86 қала 200 ПГТ бар. Дүние жүзі бойынша урбандалудың ең жоғарғы деңгейі Солт. Америкада, Еуропа және Аустралияда. Ең жоғары урбандалу – Германияда болса (86 %), Ең төменгі көрсеткіш Үндістанда (28 %), Миллионер қалалардың көршілес елді мекендерді қосып алуынан қала агломерация, ал жақын орналасқан агломерациялардың бірігуінен мегалополистер пайда болады. Қазақстандағы ең ірі агломерация Қарағанда мен Теміртау айналасында топтасқан. Кемелденген елдерде қала маңына қалалаық өмір салты қарқынды ене бастаған бұны – Субурбандалу дейді. Ал агломерациялардан аулақ ауыл маңының да қалаға бейімделуін Рурурбандалу дейді. Ірі агломерациялардағы қалада жұмыс істейтіндердің қаладан тыс елді мекендерге қоныс аударуын контрурбандалу деп атайды. Нәсілдік белгілердің қалыптасуына қоршаған орта әсер етеді. Экономикалық белсенді халық қатарына (ЭБХ) өндірістік және өндірістік емес салада жұмыс істейтіндер және жұмыс істегісі келіп арнайы жұмыссыздар қатарына тіркелген жұмыссыздар жатады. Қазір шамамен жер бетінде ЭБХ саны 2,8 – 3 млрд адам. Ең халық көп орналасқан материк – Еуразия Тұрғылықты халқы жоқ материк – Антарктида Адам - биосфераның бөлігі. Дүние жүзінде кең тараған алты тіл (ағылшын, француз, орыс, испагн, араб, қытай ) БҰҰ – ның жұмыс тілі болып саналады. жүктеу/скачать 341,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||