Өсу мен дамудың заңдылықтары. Дамудың гетерохрондылығы
жүктеу/скачать 324,41 Kb.
|
ОСӨЖ 2 Апта...
- Бұл бет үшін навигация:
- Балалар мен жасөспірімдердің организмдеріүнемі өсіп дамуда болады.
- Организмнің негізгі 3 дене көрсеткіші бар: 1) бойы; 2) салмағы; 3) кеуде шеңбері.
- Өсу мен дамудың барлық адамдарға ортақ заңдылықтары
- Адам өмірін кезеңдерге бөлу.
- 1965 жылы Москвада болған дүниежүзілік жиналыста адамның барлық өмірін 12 кезеңге бөлген.
- 8-12 жастағы ұл балалар
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университетіҚабылдаған:Әбіл АқмаралДайындаған:Тасболат АқмаралӨсу мен дамудың заңдылықтары. Дамудың гетерохрондылығы Балалар мен жасөспірімдердің организмдеріүнемі өсіп дамуда болады.Балалар мен жасөспірімдердің организмдеріүнемі өсіп дамуда болады.Организмдердердегі клеткалардың саны мен салмағынын ұлғаюына байланысты дене көрсеткіштерінің артуын өсу деп аталады.Организмнің негізгі 3 дене көрсеткіші бар: 1) бойы; 2) салмағы; 3) кеуде шеңбері.Өсумен қатар организмде даму жүріп жатады.Даму – сапалық көрсеткіш. Организмнің дамуы деп сандық көрсеткіштердің сапалық көрсеткіштерге айналып, ұлпалардың жекешеленіп, белгілі бір қызмет атқаруға бейімделуін, организм мен оның жеке мүшелерінің қызметінң артуын, баланың ақыл-ой өрістерінің молаюын айтады. Организмінің дамуы екі түрлі: 1) физикалық, 2) функциялық.Өсу мен дамудың барлық адамдарға ортақ заңдылықтары:
Адам өмірін кезеңдерге бөлу.Адам өмірін кезеңдерге бөлу.Адамның өмірін 3 кезеңге бөлуге болады:1) дамып жетілу, 2) кемелдену, 3) қартаю.Жас кезеңдері – бұл өсуі мен дамуы ұқсас, физиологиялық ерекшеліктері бірдей уақыт мөлшерінің шегі. Белгілі бір жас кезеңінде организмнің даму дәрежесі бір деңгейге жетіп, келесі деңгейге дайындалу мерзімі басталады.1965 жылы Москвада болған дүниежүзілік жиналыста адамның барлық өмірін 12 кезеңге бөлген.7.Жігіттік, бойжеткендік шақ 6-20 жастағы бойжеткендер, 7-21 жастағы жігіттер 8.Кемелге келу немесе ересектік мерзімнің 1-ші жартысы 21-35 жастағы әйелдер, 22-35 ерлер 9.Ересектік мерзімнің 2-ші жартысы 36-55 жастағы әйелдер, 36-60 жастағы ерлер 10.Егде жас 55-74 жастағы әйелдер, 60-74 жастағы еркектер 11.Қариялар немесе кәрілік 75-90 жастағы әйелдер мен ерлер 12.Ұзақ өмір сүрушілер 90 жас және одан жоғары1.Жаңа туған сәби1-10күн2.Нәрестелік шақ10 күн -1 жас3.Сәбилік шақ (ерте балалық)1-3 жас4.1-ші балалық шақ4-7 жас5.2-ші балалық шақ8-12 жастағы ұл балалар,8-11 жастағы қыз балалар6.Жеткіншектік немесе жасөспірімдік шақ13-16 жастағы ұл балалар, 12-15 жастағы қыз балаларӘрбір жас кезеңдерінің белгілі бір ерекшеліктері болады. Бір кезеңнен екінші кезеңге ауысу уақытын «өзгеру мезгілі» немесе ауысу мерзімі деп атайды. Өзгеру мезгілі әр кезеңде де ауыр, организм көп күш жұмсайтын кез, ол денедегі біртіндеп жиналған өзгерістерге жаңадан бейімделу уақыты. Сондықтан өзгеру мезгілінде адам организмі біршама әлсіреп, сыртқы ортаның жағдайларының өзгерістерін қиналып өткізеді. Бұл кезде жүрек, қан тамырлары мен жүйке жүйелеріне түсетін салмақ ауыр болады. Өзгеру мезгілін басынан өткізу адамның жасы ұлғайған сайын қиын болады. Жас кезеңдерінің уақыттары әр түрлі шектелген. Ол организмнің биологиялық көрсеткіштеріне негізделген.Әрбір жас кезеңдерінің белгілі бір ерекшеліктері болады. Бір кезеңнен екінші кезеңге ауысу уақытын «өзгеру мезгілі» немесе ауысу мерзімі деп атайды. Өзгеру мезгілі әр кезеңде де ауыр, организм көп күш жұмсайтын кез, ол денедегі біртіндеп жиналған өзгерістерге жаңадан бейімделу уақыты. Сондықтан өзгеру мезгілінде адам организмі біршама әлсіреп, сыртқы ортаның жағдайларының өзгерістерін қиналып өткізеді. Бұл кезде жүрек, қан тамырлары мен жүйке жүйелеріне түсетін салмақ ауыр болады. Өзгеру мезгілін басынан өткізу адамның жасы ұлғайған сайын қиын болады. Жас кезеңдерінің уақыттары әр түрлі шектелген. Ол организмнің биологиялық көрсеткіштеріне негізделген.Гетерохрония— ағза ұрпағының денесіндегі бір тканьнің, немесе мүшенің күні бұрын немесе кешігіп жетілуі. Гетерохронияға сүтқоректі жануарлардың жаңа туған балаларының аузындағы емуге икемделген тіл еттерінің күні бұрын жақсы жетілуі мысал бола алады.
Назарларыңызға рақмет! жүктеу/скачать 324,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|