Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы Қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы Студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік өңдеу

Гипо- және гиперволемия себептері мен түрлерін білу. Қансырау кезіндегі ағзаның теңгерілу- бейімделу реакцияларын үйрену.

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Қанның көлемінің бұзылыстарының себептері қандай?

2. Гиповолемия деген не, оның тірлері қалай жіктелінеді?

3. Гиперволемия деген не, оның тірлері қалай жіктелінеді?

4. Қанның көлемінің бұзылыстары қандай?

5. Қанның көлемінің бұзылыстарының емдеу жолдары қандай?

1. Жай гиповолемия байқалады:

А. Организм сусызданғанда.

В. Қауырт қан кетудің бастапқы кезеңінде.

С. Эритремияда.

Д. Қан кетуден бірнеше тәуліктен соң.

Е. Көп мөлшерде сұйықтық енгізгенде.

2. Полицитемиялық гиповолемия байқалады:

A. Эритроциттердің жаппай гемолизінде.

B. Организм сусызданғанда патологиялық процесстің женіл түрі.

C. Эритремияда.

Д. Анемияда.

Е. Қан кетуде.

3.Олигоцитемиялық нормоволемия байқалады:

A. Сусыздануда.

B. Гипоксияда.

C. Бүйрек жеткіліксіздігінде.

Д. Эритроциттердің жалпылама гемолизінде.

Е. Эритремияда.

4. Полицитемиялық гиперволемияда байқалады:

A. Бүйрек жеткіліксіздігінде.

B. Сусыздануда.

C. Анемияда.

D. Эритремияда.

E. Қан кетуде.

5. Изотониялық ерітіндіні көп мөлшерде енгізгенде дамиды:

A. Полицитемиялық гиперволемия.

B. Олигоцитемиялық гиперволемия.

C. Жай гиперволемия.

Д. Полицитемиялық гиповолемия.

Е. Олигоцитемиялық гиповолемия.

6. Шынайы эритроцитоз байқалады:

A. Қатты іш өткенде таулы.

B. Жедел гипоксияда.

C. Қатты терлегенде.

Д. Аймақ тұрғындарында.

Е. Миелолейкозда.

7. Бүйрек ісігінде туындайтын эритроцитоз аталады:

А. Екіншілік шынайы.

В. Эритремия.

С. Біріншілік.

Д. Екіншілік шынайы салыстырмалы.

Е. Екіншілік салыстырмалы.

8. Бір рет көлемді қан жоғалтқан кезде пайда болады:

A. Жедел постгеморрагиялық анемия.

B. В12-тапшылықты анемия.

C. Жедел гемолитикалық анемия.

Д. Жедел постгеморрагиялық анемия, жедел аплазиялық анемия.

Е Темір тапшылықты анемия.

9. Жедел постгеморрагиялық анемияның 4-5 тәулігінде қан көрінісі сипатталады:

а) Полихроматофилдердің артуымен.

б) Ретикулациттердің артуымен.

в) Мегалоласттардың пайда болуымен.

г) Ядролық солға жылжыған нейтрофилді лейкоцитоздың дамуымен.

д) Микросфероциттердің пайда болуымен.

A. г, д.

C. в, г. Д- а, б, г.

Е. а, б, в, г, д.

Ситуациялық есептер

Науқас С. Кеуде клеткасының оқпен жаралануына байланысты хирургиялық ауруханаға түсті.

Клиникалық көріністері: терісі бозғылт, АҚ 70/40 мм. с.б., жиі әлсіз пульс, тынысы жиі беткейлі, ішке көпмөлшерде қан кету.

Қан тоқтатуға жасалған операциядан соң 4 тәуліктен кейінгі қан анализі: Нb-90 г/л, эритроциттер 3х10¹² г /л, Т.К. - 0,9, лейкоциттер -10,2х10¹²/л.

Қан жағындысы: ретикулоциттер - 12%, көп полихроматофилдер, 2 оксифилді нормобласт.

1. Патогенезі бойынша жіктелуге науқаста анемияның қай түрі сәйкес келеді?

2.Оның пайда болу механизмі қандай?

3. Осы анемияның басқа жіктеулер бойынша сипатта.

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Анемия деген не?

2. Анемия қалай жіктелініді?

3.Эритроциттердің сандық және сапалық патологиялық бұзылыстары қандай?

4. Қан пішінінің бұзылыстары қандай?

5. Гематогриттік көрсеткішінің бұзылыстары қандай?

6. Эритроциттердің патологиялық пішіндері.

7.Гиповитамиоз А.

8.Гипервитаминоз А.

9.Гиповитаминоз Д, рахиттің патогенезі.

10.Гипервитаминоз Д.

11.Гиповитаминоз К.

12.Гиповитаминоз Е.

13.Авитаминоз С.

14.Авитаминоз В₁.

15.Гиповитаминоз В₂.

16.Авитаминоз РР.

17.Гиповитаминоз В₆.

18.Гиповитаминоз В₁₂.

19.Гиповитаминоз В₃.

20.Гиповитаминоз Н.
Тесттер

1. Эритроциттердің тұну жылдамдығы жоғарылайды

1. 
   Фибриногендердің көбеюі кезінде.
   
2. 
   Альбуминдердің көбеюі кезінде.
   
3. 
   Эритроциттердің салыстырмалы тығыздығы артуы кезінде.
   
4. 
   Д. Лецитиннің құрамы жоғарылауы кезінде.
   
5. 
   Е. Эритроциттердің көлемі және диаметрі көбеюі кезінде.
   

1. 
   Эритромияда.
   
2. 
   Бүйрек ауруларында.
   
3. 
   Созылмалы гепоксияда.
   
4. 
   Д. Анемияда.
   
5. 
   Е. Толастамайтын құсуда.
   

1. 
   Қатты іш өткенде.
   
2. 
   Жедел гипоксияда.
   
3. 
   Қатты терлегенде.
   
4. 
   Д. Таулы аймақ тұрғындарында.
   
5. 
   Е. Миелолейкозда.
   

1. 
   Екіншілік шынайы.
   
2. 
   Эритромия.
   
3. 
   Біріншілік.
   
4. 
   Екіншілік шынайы салыстырмалы.
   
5. 
   Екіншілік салыстырмалы.
   

1. 
   Лейкоциттер.
   
2. 
   Трамбоциттер.
   
3. 
   Плазмалық жасушалар.
   
4. 
   Д. Қан ұюының плазмалық факторлары.
   
5. 
   Е. Эритроциттер.
   

1. 
   Ядролық субстанция қалдықтары бар эритроциттер.
   
2. 
   Ритикулоциттер.
   
3. 
   Полихроматофилді эритроциттер.
   
4. 
   Д. Нормоцитгер.
   
5. 
   Е. Әр түрлі мөлшердегі эритроциттер.
   

1. 
   Эритроциттердің пішінінің өзгеруі;
   
2. 
   Базофилды нүктелі эритроциттер;
   
3. 
   Жолли денешігі бар эритроциттер;
   
4. 
   Эритроциттер орташа диаметрінің өзгеруі;
   
5. 
   Е Кебот жүзігі бар эритроциттер;
   

8. Эритроциттердің анизоцитозы - бұл:

1. 
   Әр түрлі мөлшерлі эритроциттер.
   
2. 
   Нысана тәрізді эритроциттер.
   
3. 
   Эритроциттердің гиперхромиясы.
   
4. 
   Д. Патологиялық қосымшасы бар эритроциттер.
   
5. 
   Е. Сопақша тәрізді эритроциттер.
   

1. 
   Эритроциттердің пішінінің өзгеруін.
   
2. 
   Гипер- немесе гипохронды эритроциттердің пайда болуын.
   
3. 
   Сүйек кемігінің қызметінің жоғарылауын.
   
4. 
   Д. Эритроциттердің диаметрінің өзгеруін.
   
5. 
   Е. Қан түзілудің мегалобластық түрін.
   

1. 
   Жедел постгемморагиялық анемия.
   
2. 
   B12 - тапшылықты анемия.
   
3. 
   Жедел гемолитикалық анемия.
   
4. 
   Д. Жедел аплазиялық анемия.
   
5. 
   Е. Темір тапшылықты анемия.
   

Науқас Д. 42 жаста. Соңғы бір жылда жатырдан ұзак және көп мөлшерде қан кетуге шағымданып гинекологиялық ауруханаға түсті.

Клиникалық көріністері: терісі бозғылт, пульсі жиі, жатыр денесінің миомасы (қатерсіз өспе).

Қан анализі: Эритроциттер - 2,7x10¹²/л, гемоглобин - 54 г/л, Т.К. - 0,6, лейкоциттер - 4x10°/л.

Қан жағындысы: гипохромды эритроцитгер, жүзік тәрізді эритроциттер кездеседі, аницитоз (микроциттер басым). Пойкилоцитоз бірен - саран полихроматофилдер, ретикулоциттер - 0,2%, қанда темір құрамы 6 мк моль/л (қалыпты жағдайда 13-3 мк моль/л).

1. Анемияның патогенезі бойынша жіктелуіне сәйкес науқаста анемияның қай түрі?

2.Қандағы қандай тән өзгерістерге негізделіп диагноз қойылды?

3. Басқада белгілі анемияның жіктелуіне қарай осы анемияны сипатта?

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Қан ұйытқыш факторлардың бұзылыстары қандай?

2. Қан ұюын тежейтін факторлардың бұзылыстары қандай?

3. Фибринолиздің бұзылыстары қандай?

4. Тұқым қуатын коагулопатиялар қалай сипатталады?

5. Жүре пайда болған коагулопатиялар қалай сипатталады?

1. Геморрагиялық диатездiң көрiнiсi болып келедi:

1. 
   қайта қан кету.
   
2. 
   тромбоэмболия.
   
3. 
   сладж-феноменi.
   
4. 
   тромбоз.
   
5. 
   ТҚШҰ-синдромы.
   

1. 
   ұюдың YШ плазмалық факторының
   
2. 
   антитромбин - Ш
   
3. 
   кальцийдiң
   
4. 
   тромбоциттердiң
   
5. 
   ұюдың IX плазмалық факторының
   

1. 
   тромбоциттердiң сапалық өзгерiсi
   
2. 
   қанда тромбоциттер санының көбеюi
   
3. 
   қанда тромбоциттер саны азаюы
   
4. 
   сүйек кемiгiнде мегакариоциттерден тромбоциттердiң бүлiнуiнiң бұзылуы
   
5. 
   тромбоциттерге қарсы антидене түзiлуi
   

1. 
   тромбофилияның
   
2. 
   геморрагиялық диатездердiң
   
3. 
   гемофилияның
   
4. 
   телеангиэктазияның
   
5. 
   тромбоцитопатияның
   

1. 
   тромбоциттер қызметінің бұзылуы.
   
2. 
   антитромбин ІІІ -тің тапшылығы.
   
3. 
   гепариннің тапшылығы.
   
4. 
   протромбиннің артық болуы.
   
5. 
   V фактордың С және S протеиндерге төзімді болуы.
   

1. 
   Антитромбин ІІІ+
   
2. 
   Протромбин
   
3. 
   Тромбоксан А₂
   
4. 
   Фибриноген
   
5. 
   Протромбиназа
   

1. 
   А.тромбин
   
2. 
   В. протромбин
   
3. 
   C. ұлпалық протромбиназа
   
4. 
   D. қан протромбиназа
   
5. 
   E. антитромбин
   

1. 
   ретракция, фибринолиз
   
2. 
   тромбин түзілу, фибринолиз
   
3. 
   ретракция, В6 витаминнің пайда болуы
   
4. 
   фибринолиз, протромбиннің пайда болуы
   
5. 
   тромбин түзілу, ретракция
   

№ 1 қосымшаны қараңыз.

2. Жіктелүі қандай?

3. Геморрагиялық синдром дамуының себебі қандай?

4. Геморрагиялық диатездiң көрiнiсi қандай?

1. Тромбоцитопатия – бұл ... .

1. 
   тромбоциттердiң сапалық өзгерiсi
   
2. 
   қанда тромбоциттер санының көбеюi
   
3. 
   қанда тромбоциттер саны азаюы
   
4. 
   сүйек кемiгiнде мегакариоциттерден тромбоциттердiң бүлiнуiнiң бұзылуы
   
5. 
   тромбоциттерге қарсы антидене түзiлуi
   

1. 
   тромбофилияның
   
2. 
   геморрагиялық диатездердiң
   
3. 
   гемофилияның
   
4. 
   телеангиэктазияның
   
5. 
   тромбоцитопатияның
   

1. 
   тромбоциттер қызметінің бұзылуы.
   
2. 
   антитромбин ІІІ -тің тапшылығы.
   
3. 
   гепариннің тапшылығы.
   
4. 
   протромбиннің артық болуы.
   
5. 
   V фактордың С және S протеиндерге төзімді болуы.
   

1. 
   Антитромбин ІІІ
   
2. 
   Протромбин
   
3. 
   Тромбоксан А₂
   
4. 
   Фибриноген
   
5. 
   Протромбиназа
   

1. 
   қайта қан кету.
   
2. 
   тромбоэмболия.
   
3. 
   сладж-феноменi.
   
4. 
   тромбоз.
   
5. 
   ТҚШҰ-синдромы.
   

1. 
   ұюдың YШ плазмалық факторының
   
2. 
   антитромбин - Ш
   
3. 
   кальцийдiң
   
4. 
   тромбоциттердiң
   
5. 
   ұюдың IX плазмалық факторының
   

клинико-морфологиялық түрлерін, атеросклероз кезіндегі тіршілік әрекеті

бұзылыстарының оқып үйрену.

3.Тапсырма

I кешені	II кешені
1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша реферат дайындау. 4.Реферат материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Реферат бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша кроссворд құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша тест тапсырмаларды құрастыру.	1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау. 4.Презентация материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша глоссарий құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша жағдайлық есепті құрастыру.

4. Орындау түрі

I комплекс	II комплекс
1.Рефератты дайындау және қорғау. 2.Кроссворд құрастыру. 3.Тест тапсырмаларын құрастыру.	1.Презентация дайындау және қорғау. 2.Глоссарий құрастыру. 3.Жағдайлық есепті құрастыру (кейс-стади).

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Сарғаюдың себептері қандай?

2. Механикалық сарғаю қандай?

3. Бауырлық сарғаю қандай?

4. Гемолиздік сарғаю қандай?

5. Сарғыштану сатылары қандай?

6. Холемиялық синдром қандай?

7. Ахолиялық синдром қандай?

9.Атеросклероз этиологиясы.

10.Атеросклероздың морфогенезі.

11.Атеросклероздың жалпы патогенезі.

12.Атеросклероздың клинико-морфологиялық турлері.

13.Жүрек және қантамырлар патологиясында атеросклероздың маңызы.