Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы Қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы Студенттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік өңдеу

Әдістемелік нұсқаулар кафедраның мәжілісінде талқыланды және бекітілді

«___» _____________2013 ж Хаттама №_______
Кафедра меңгерушісы доцент Жолымбекова Л.Д.

Кредит №1

Әдістемелік өндеу №1

1.Тақырыбы№1: Жіті және созылмалы қабыну. Қабынуды емдеудің жалпы патогенездік негіздері. Ашығу. Нәруыздық -калориялық жеткіліксіз.

2.Мақсаты: Экспериментте жедел және созылмалы қабынуды моделдеу және емдеудің жолдарын аңықтау. Нәруыз алмасуының, нәруыздық -калориялық жеткіліксіз жағдайының бұзылыстарының оқып білу.

3.Тапсырма

I кешені	II кешені
1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша реферат дайындау. 4.Реферат материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Реферат бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша кроссворд құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша тест тапсырмаларды құрастыру.	1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау. 4.Презентация материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша глоссарий құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша жағдайлық есепті құрастыру.

4. Орындау түрі

I комплекс	II комплекс
1.Рефератты дайындау және қорғау. 2.Кроссворд құрастыру. 3.Тест тапсырмаларын құрастыру.	1.Презентация дайындау және қорғау. 2.Глоссарий құрастыру. 3.Жағдайлық есепті құрастыру (кейс-стади).

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. «Қабыну» түсінігі қандай?

2. Қабыну этиологиясы, түрлер қандай?

3. Қабыну даму патогенезі қандай?.

4. Альтерация, түрлері қандай?

5. Қабыну медиаторлары, олардын қабыну процессінде маңыздығы қандай?

6.Қабыну ошағында микроциркуляциялық реакциялар қандай?.

7. Экссудация, түсініктеме, түрлері қандай?

8. Қабыну ошағында лейкоциттердің эмиграциясы. қандай?

9. Жедел кабыну ерекшеліктері қандай?

10. Нәруыздар синтезі мен сінірілү бұзылыстары қандай?

11. Амин қышқылдарының алмасуының бұзылыстары қандай?

12. Нәруыз синтезінің сонға этаптарының бұзылыстары қандай?

13. Ашығу,түрлері қандай?

1. Қабынуда жиі кездесетін себеп:

А) Физическалық фактор.

В) Химиялық фактор.

С) Биологиялық фактор.

Д) Механикалық фактор.

Е) Жылулық фактор.

2. Кабыну компонентеріне жатады:

А) Альтерация, экссудациямен қан айналым бұзылыстары, пролиферация.

В) Артериалды гиперемия, веноздыгиперемия, стаз.

С) Қабыну ошағында ацидоздың, гиперосмияның, гиперонкияның дамуы.

Д) Домбығу,қызару,функцияның бұзылуы, ауырсыну, жергілікті температураның жоғарылауы..

Е) Лейкоцитоз, ЭТЖ, дене температураның жоғарылауы

3. Біріншілік альтерация қабыну кезінде неден дамиды:

А) Қабыну медиаторлардың әсерінен

В) Флогогенді фактормен зақымданынудан.

С) Қабыну ошағында химиялық-физикалық өзгерістен.

Д) Микроциркуляцияның бұзылыстарынан.

Е) Қабыну ошағында зат алмасуының бұзылыстарынаң.

4. Қабыну гуморалды медиаторларына жатады:

А) Гистамин.

В) Серотонин.

С) Простагландиндер.

Д) Брадикинин.

Е) Цитокиндер.

5. Қабыну ошағында қананалымының реттілігі:

А) Ишемия, артериалық гиперемия, стаз, веналық гиперемия.

В) Артериалық гиперемия, стаз, ишемия, веналықық гиперемия.

С) Артериалық гиперемия, веналық гиперемия, ишемия, стаз.

Д) Ишемия, артериалық гиперемия, веналық гиперемия, стаз.

Е) Ишемия, веналықгиперемия, артериалықгиперемия, стаз.

6. Экссудация бұл:

А) Тінде сұйықтықтың жиналуы.

В) Қаннын тамырдан қабыну ошағына шығуы.

С) Лейкоциттердің тамырдан тінгі өтуі.

Д) Қуыстарда сұйықтықтың жиналуы.

Е) Қабыну ошағына нәрыузді сүытыртаардың шығуы

7. Стафилококк және стрептококк әсерінең дамитын экссудат түрлер:

А) Аралас.

В) Фибринозды.

С) Серозды.

Д) Ірінді.

Е) Геморрагиялық.

8. Лейкоциттердін эмиграциисына әрекет жасайды:

А) Қан ағымының ұлғаюы.

В) Он хемотаксис.

С) Қанда онкотикалық қысымның жоғарылауы.

Д) Қанда онкотикалық қысымның төмендеуі

Е) Тамыр қабатының өткізгіштігінің төмендеуі.

9. Қабынудың жергілікті белгілері:

А) Ауырсыну, кызару, температурасының жоғарылауы, функциясының бұзылуы.

В) Бос ауыруы, үйқының бұзылуы, тәбетінің төмендеуі.

С) Қызба, лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылауы .

Д) Миалгия, оссалгия.

Е) Гипоальбуминемия, гипергаммаглобулинемия.

10. Қабыну кезінде пролиферация процессіне әсер етеді:

А) Фибробласттер өсү факторымен.

В) Соматотропинмен.

С) Кейлонами.

Д) Интерлейкин-1.

Е) Соматомединмен.

Ситуациялық есеп

Екі жұмызшы медпунтке келіп автоклав авариясына балтырының күйікке ұшырағаның айтты Шарттары-бастын ауруы,күйік орналасқан жерде-домбығу, ауырсыну.

Тексергенде А. науқаста балтырының гиперемиясы, терісі домбыққан, ал Б. науқаста балтырының гиперемиясы,терісі домбыққан және таза сүйықтықпен толған көпіршік аңықталды

Екі науқасқа науқастық қағаз берілді,ал олар емдеу шарттарын орындамаған.

3 күннен кейін А.пациент жағдайы қалпына оралды, ал Б. Пациенттің жағдайы нашарлады: ісігі тарап кетті,көпіршіктің іші ірінді (бактериалды анализ өткізгенде-алтын стафилоккок), дене температурасы 38,9^оС.

Сұрақтар

1. Пациенттерде қандай патологиялық процесс дамиды?

2.Екі пациенттін патологиялық процесстін екі түрде өтуі неге байланысты?

3.Б. пациенттің симптомдарының даму механизмі қандай?

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Организмнің иммундық реактивтілігі бұзылыстарының біртектес түрлері.

2. Антигенді жасушалар жүйелерінің бұзылыстарымен байланысты иммундық тапшылықты жағдайлар.

3. В-лимфоциттер жүйесінің бұзылыстарымен байланысты иммундық тапшылық жағдайлар.

4. Т-лимфоциттер жүйесінің бұзылыстарымен байланысты иммундық тапшылық жағдайлар.

5. Комплемент жүйесінің бұзылыстарымен байланысты иммундық тапшылық жағдайлар.

6. Патологиялық иммундық толеранттылық.

7. Аутоиммундық бүліністер механизмдері.

8. Этиология деген не?

9. Этиологияны оқытудың теориялық және практикалық маңыздылығы неде?

10. Алкоголизм дегеніміз не,түсініктеме берініз?

11. Алкоголизмнің даму сатылары мен негізгі көріністері қандай?

12.Нашақорлық дегеніміз не,түсініктеме берініз?

13. Нашақорлықтың даму сатылары мен негізгі көріністері қандай?

14.Токсикомания дегеніміз не,түсініктеме берініз?

15. Токсиколық заттарға байланыстылығының даму механизмі қандай?

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1.Майлардың сінірілүінің бұзылуы немен сипатталады?

2.Майлардың тасымалдануының бұзылуы немен сипатталады?

3.Семіру және бауырдың майлы инфильтрациясы немен сипатталады?

4.Май алмасуының және қаңықпаған май қышқылдарының бұзылыстары немен сипатталады?

5.Фосфолипидтер алмасуының бұзылыстары. бұзылуы немен сипатталады?

6. Холестерин алмасуының бұзылыстары бұзылуы немен сипатталады?

Тестер

1. Алиментарлық гиперлипидемияның патогенезiнде маңыздысы:

1. 
   аспен майдың артық түсуі.
   
2. 
   қордан майдың артық шығуы.
   
3. 
   қаннан майдың тiнге өтуiнiң бөгелуi.
   
4. 
   қанда липопротеидлипазаның әсерсiздiгі.
   
5. 
   Гипоальбуминемия.
   

1. 
   бауырда
   
2. 
   өкпеде
   
3. 
   ішекте
   
4. 
   бүйректе
   
5. 
   бұлшық еттерде
   

1. 
   тағамды дағдылы артық iшкенде
   
2. 
   гиперинсулинизм кезiнде
   
3. 
   гипотиреоз кезiнде
   
4. 
   гипоталамуыстың вентромедиалдық ядросын зақымдағанда
   
5. 
   гиперкортицизм кезiнде
   

1. 
   Жоғары тығыздықты липопротеидтерінің
   
2. 
   Төмен тығыздықты липопротеидтерінің
   
3. 
   Өте төмен тығыздықты липопротеидтерінің
   
4. 
   Аралық тығыздықты липопротеидтерінің
   
5. 
   Хиломикрондарының
   

1. 
   тағамда жануар майының көп болуы.
   
2. 
   тағамда өсімдік майының көп болуы.
   
3. 
   тағам құрамында клетчатканың басым болуы.
   
4. 
   көкөністер.
   
5. 
   жемістер.
   

1. 
   төмен тығыздықты липопротеидтер.
   
2. 
   холестеринмен байланысқан жоғары тығыздықты липопротеидтер.
   
3. 
   жоғары тығыздықты липопротеидтер.
   
4. 
   хиломикрондар.
   
5. 
   аралық тығыздықты липопротеидтер.
   

1. 
   гиперхолестеринемия.
   
2. 
   атерогенездің тежелуі.
   
3. 
   гиполипидемия.
   
4. 
   гипохолестеринемия.
   
5. 
   гипогликемия.
   

38 жастағы ауру, мамаңдығы бухгалтер шағын айтты - семіру, ентігу, жүректін жиі соғуы,әлсіреу, бас аруы, үйқыға құмарлығы, менструалды циклы бұзылған. Тәбеті жақсы. Дене шыныктыру жұмысымен айналмайды. Объективті: гиперстенді дене бітімі, бойы - 150 см, салмағы - 105 кг.

Тер астындағы клетчатка денеде бірдій орналасқан. Жүрек шекарасы созылған. Жүрек үні әлсіз жәнеқкөмескілі. Пульс 90 минутына,АД150/100 с.б. Бауыр қабырға асмтынаң 3см шығып тұр. Қанда майлардын жоғары, липопротеидттер төмен және өте төмен тығыздығы.жалпы зат алмазу қалпына жақын.

Сұрақтар

1.Ауруда семірудің кандай механизімі дамиды?

2.Семіруге кандай қауыпты фарторлар дамитады?

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Өспе өсу этиологиясы қандай?

2. Канцерогенез,даму жолдары немен сипатталады?

3 Өсіп-өну атипиясы деген не?

4.Өспелердің жіктелуі, түрлері қандай?

5. Өспе прогрессиясының даму механизмі қандай?

6. Өспе экспансияның жолдары қалай дамиды?

7. Ағза мен өспенің байланыстары қандай?

8. Ағзаның өспеге қарсы механизмдері қандай?

9.Антибластомдық резистентілігінің денгейі. Немен сипатталады?

10.Өспені алдыналу және емдеу жолдарының негіздері қандай?

Тесттер

1. Қатерлі өспеге тән:

А) Кахексия.

В) Инвазиялық өсү.

С) Өспенің ағзаға жүйелік әсері.

Д) Қайталануы.

Е) Пастер теріс эффекті.

2. Өспе тінінің нақтылану денгейінің төмендеуі аталады:

А) Дисплазия.

В) Қүрделілену.

С) Конвергенция.

Д) Гипертрофия.

Е) Анаплазия.

3. Қатерлі өспенің жоғарылау дәрежесің атайды:

А)Өспе трансформациясы.

В) Промоция.

С) Иммортализация.

Д) Инициация.

Е) Өспе прогрессиясы.

4. Канцерогенездің сатыларының реттілігі :

А) Инициация, прогрессия, промоция.

В) Прогрессия, инициация, промоция.

С) Промоция, инициация, прогрессия.

Д) Инициация, промоция, прогрессия.

Е) Промоция, прогрессия, инициация.

5. Антибластомды резистенттілігінің ағзада антитрансформациялық механизмі

байланысты:

А) Қалапты жасушаның қатерлі жасушаға айналуының тежелүі.

В) Канцероген мен жасуша арақатынасының шектелуі.

С) Арнайы өспе жасушаларының жойылуы.

Д) Өспенің жойылуы.

Е) Спецификалық иммундық реактивтілігінің механизмінің активтілігі..

6. Қатерлі өспеге тән:

A) Онкогендің инактивациясы .

B) Апоптоз механизмдерінің тежелуы .

C) Антионкогендін активациясы.

D) Онконәруыздардың түзілуі.

E) ДНК репарация жүйесенің активтілігі.

7. Өспе жасушасының синтезінде сау жасушаға тән емес :

A) Жүйке атипиясы.

B) Патологиялық атипиясы

C) Құрылысты атипиясы.

D) Функционалды атипиясы.

E) Регенераторлы атипиясы.

8. Сау жасушаның қатерлі жасушаға трансформациялану механизмдері:

A) ДНК репарация жүйесенің активтілігі.

B) Антионкогендін активациясы.

C) Гендер апоптозының активтілігі.

D) Онкогендер активтілігі.

E) Онконәруыздардың түзілуі.

9. Ағза антибластомды резистенттілігінің антицеллюлярлы механизмі байланысты:

A) Бүтің өспенің жойылуы.

B) Сау жасушаның қатерліжасушаға аналуының тіжелүі.

C) Канцероген мен жасушалардын байланысының шектелуы.

D) Уничтожении опухолевых клеток.

E) Спецификалық иммундық реактивтілігінің механизмдерінің активтілігі..

10.Өспеге қарсы иммнитеттің негізгі міндетіне әсер етеді:

A) Хелперлер.

B) Киллерлер.

C) Супрессорлар.

D) Интерлейкиндер.

E) Простагландиндер.

46 жасар науқастын шағындары: жиі несеп шығаруы, несеп құрамында қан бар және жалпы адинамиясы. Тексергенде: өспенің өсуы,онда атипиялық жасушалар табылды.Науқа 10жыл аса тоқыма комбинатының бояу цехнде істеген. Ол цехта анилинды бояуларды қолданады.

1.Пациентте өспенің кай түрі дамыды?

2. Өспеге кандай өсуі тән?
Әдістемелік өндеу №5

Тақырыбы №5: Қышқыл-негіздік жағдайлар бұзылыстарының коменсаторлық тетіктері.

Мақсаты: Зат алмасу үрдістері бұзылыстарының, біріншілік және екіншілік бұзылыстардың салдарынан, яғни қандайда бір себептік жағдайлармен патологиялық үрдістердің қайтымсыздығын моделдеу.

3.Тапсырма

I кешені	II кешені
1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша реферат дайындау. 4.Реферат материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Реферат бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша кроссворд құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша тест тапсырмаларды құрастыру.	1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау. 4.Презентация материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша глоссарий құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша жағдайлық есепті құрастыру.

4. Орындау түрі

I комплекс	II комплекс
1.Рефератты дайындау және қорғау. 2.Кроссворд құрастыру. 3.Тест тапсырмаларын құрастыру.	1.Презентация дайындау және қорғау. 2.Глоссарий құрастыру. 3.Жағдайлық есепті құрастыру (кейс-стади).

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):

№ 1 қосымшаны қараңыз.