желі орталықтандырылмаған болу қажет, ал желідегі кез келген хабар фрагменттерге (пакеттерге) бөлінуі және “датаграммалар” түрінде желінің әр түрлі тармақтарымен берілуі, олар қабылдаушы – абонентте тұтас біллікке бірілуі қажет. Ол үшін әр пакетте адрес беріледі және егер ол қабылдаушыға жетпесе немесе беру процесінде бұрмаланған болса, онда ол қайта беріледі.
Пол Бэрэн RAND корпорациясының
қызметкері
Роберт Тейлор келешекке арналған зерттеу жобалар Агентствосының (ARPA) ақпаратты өңдеу бюросының бассышы.
1969 жылдың қазан айында компьютерден компьютерге ақпаратты берудің бірінші сеансы жүргізілді. Компьютердің біреуі Лос-Анджелестегі Калифорний Университеттіндегі орналасқан Honeywell DDP-516 болды, екін-шісі 520 км қашықтықтағы Стэндфорд қала-сындағы Зерттеу Институтында орналасқан.
Дүние жүзіндегі бірінші компьютерлік желіні құрастыру жобасы 1969 жылдың аяғында бір желіге төрт зерттеу орталықтарды: University of California Los Angeles (UCLA), Stanford Research Institute (SRI), University of California at Santa Barbara (UCSB), University of Utah біріктіруімен аяқталды.
Желі арқылы берілетін ақпарат блогы көп рет әр түрлі ақпаратпен қоршалады. Сол арқылы блок адресатқа мұлтіксіз жекізіледі. Блокты қабылдаған адресат «пакетті ашу» керек. Қоршау (упаковка) кезеңдері және бұларда орындалатын операциялары хаттамалар (хаттамадар) деп аталды.
Хаттама (Хаттама) –бұл әр түрлі компьютерлік программалар арасындағы деректермен алмасу принциптерін анықтайтын ережелер жиыны.
1974 жылы Винтон Серф (Стэндфорд зерт-теу институтында істейті) басшылығымен жұмыс істеген Internet Network Working Group (INWG) және құрылған ARPA желісі-мен желілерді біріктіру және деректерді бері (Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP) әмбебат хаттаманы құрастырды.
АҚШ тағы ауқымды Internet желісінің пайда болуы 1986 жыл. Бұған себеп болғаны NASA және NSF (Ұлттық ғылыми фонд) бірігіп TCP/IP негізінде жұмыс істейтін ғылыми компьютерлік желіні жасады және оны ARPANETпен біріктірді. Үш жылдан кейін Европада Internet желісі тұракты жұмыс істей бастады.
1979–1980 жылдары Совет Одағының ғалымдары шетелдегі деректер банкілеріне телеқатынас жасауға эксперементер жүргізе бастады.
РҒА-ның (РАН) жүйелік талдау Институтының құрастырылған Терминалдық түйінді әр саланың мамандары европалық және солтүстік американдық желілер мен деректер банкілеріні байланыс жасауға пайдаланды. Осы түйін мен оны құрастырған ұжым ресейдін ұлтық ақпаратты автоматты түрде алмастыру және автоматтандырылған жүйелер институтының орталығының негізі болды.