-4. Аптасына 1 сағат оқу жҥктемесі кезінде БЖБ қажет болған

177 
Білім алушыларда тарихи картамен жұмыстың негізі 5-сыныптан 
қаланады, ол картаның шартты белгілерін қолдана білуі, тарихи және 
географиялық нысандарда дұрыс бағдарлана білуді қажет етеді.
Мысалы 6-сыныпта 
«
VI-IX 
ғасырлардағы мемлекеттердің даму 
ерекшеліктерін түсіндіріп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын 
анықтау
» 
атты
 
оқу мақсаты бойынша мұғалім білім алушыларға тарихи 
картаны пайдаланып түсіндіруге тапсырма бере алады, бұл білім алушылардың 
бойында уақыт пен кеңістікте бағдарлану дағдыларының дамуына септігін 
тигізеді. Сондықтан білім алушының алған тарихи білімін кеңістікте 
бағдарлауға мүмкіндік беретін картографиялық дағдысын дамыту ұсынылады. 
Бұл тарихи оқиғаларды, олардың ӛзгерісі мен даму жағдайын картада 
белгілеуге берілетін тапсырмалардан кӛрінеді. Білім алушылардың жас 
ерекшеліктерін ескере отырып, презентация, интеллект карталар, диаграммалар 
жасауға тапсырмалар беру ұсынылады. 
7-9-сыныптарда тарихи картаның мазмұнын талдауды қажет ететін 
тапсырмалар жасай отырып, картамен жұмысты күшейту ұсынылады. 
9-сыныпта тарихты оқыту
 
білім алушылардың қазіргі заман тарихының 
маңызды процестеріне, құбылыстарға, оқиғаларға және ұғымдарға баса назар 
аударуға, тарихи оқиғаларды, талдау, салыстыру, кӛрнекті тарихи тұлғалар 
қызметін бағалау, алған білімі негізінде ӛз ойын дәлелдеу дағдыларын 
қалыптастыруға бағытталған.
Білім алушыларды оқытылатын кезеңдегі ғылым мен мәдениеттің 
кӛрнекті ӛкілдері мен саяси жетекшілердің қызметіне, тарихи оқиғаларға 
салыстырмалы талдау жасау, баға беруге дағдыландыру ұсынылады.
Екінші дүниежүзілік соғысының жеңісіне қосқан үлесіне баға беруде 
2020жылы мерейтойлық күндері атап ӛтілетін 
Т.Тоқтаров
, Леонид Беданың 
ерлігіне қосымша материалдар негізінде талдау жасауға бағыттау ұсынылады.
Тарихты оқытуда тарихи концепт бойынша берілетін тапсырмаларды 
оқушылардың тарапынан тек қана себеп пен салдарларды анықтаумен қатар, 
бұл себептерді берілген белгілері бойынша жіктеу (мазмұны, уақыты және рӛлі 
бойынша), түрлі себептер арасында ӛзара байланысты анықтау және оларды 
маңыздылық деңгейі бойынша орналастыруға бағыттау ұсынылады. 

Тарихи деректердің интерпетациясы бойынша тапсырмалар әзірлеуде 
оқушылардың тарихи дерекпен жұмыс істеуі олардың жас ерекшеліктері мен 
танымдық мүмкіндіктерін, дайындық деңгейін ескере отырып біртіндеп 
күрделендіру ұсынылады. Тарихты оқытуда түрлі тарихи деректерді, аудио 
және бейне материалдарды, иллюстрацияларды қолдану ұсынылады.
Оқу процесінде білім алушыны ынталы, қызығушылығы жоғары, дербес, 
сенімді, жауапты, талдау жасай алуға бағыттайтын оқытудың тҥрлі 
формалары ҧсынылады: 
-
мұқият іріктелген тапсырмалар мен іс-әрекет түрлері арқылы білім 
алушыларды ынталандыра және дамыта оқыту; 
-
білім алушыларды зерттеу және зерттеушілік жұмыстарын жүргізуге 
негізделген белсенді оқытуды ұйымдастыру;
-
білім алушылардың сыни ойлау дағдыларын дамыту;

178 
-
білім алушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, деңгейлік 
тапсырмалар құрастыру;
-
білім алушылардың жеке, жұптық, топтық және тұтас сыныптық 
жұмыс түрлерін ұйымдастыруды қолдану; 
-
оқу процесінде тарихи құжаттардың фрагменттерін талдау, ақпарат 
жинақтау және қорытынды жасау, себеп-салдарлық байланыстарды орнатуды 
және т.б. талап ететін тапсырмаларды кеңінен қолдану; 
-
сабақта білім алушының біліміндегі кемшіліктерді уақытында 
анықтауға мүмкіндік беретін кері байланысты ұйымдастырудың әр түрлі 
әдістерін қолдану.

Тарихи тҧлғаға сипаттама бергенде мынадай арнайы жадынаманы 
қолдану ҧсынылады:
- тарихи қайраткердің сыртқы бейнесін суреттеу; 
- тұлғалық белгілерін сипаттау; 
- ӛмірінің ең жарқын мыңызды фактілерін атау; 
- тұлғаның тарихқа қосқан үлесіне баға беру.
Бұл тарихи тұлғалардың іске асырған ерекше әрекеттерінің білім 
алушының есінде ұзақ сақталуына мүмкіндік береді. 
Тарих пәні ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды, адамдардың 
құқығы мен бостандығын құрметтейтін және қабылдайтын, Отанының дамуына 
ӛз үлесін қосуға ниетті тұлғаны тәрбиелеуден кӛрінетін «Болашаққа бағдар: 
рухани жаңғыру» бағдарламасы бағыттарын іске асыруда маңызды рӛл 
атқарады.
Білім алушылардың тарихи білімін тәжірибеде нақтылау мақсатында 
мүмкіндігінше мұражайларға, тарихи ескерткіш орнатылған немесе тарихи-
археологиялық орындарға экскурсиялар ұйымдастыру ұсынылады.
«Қазақстан 
тарихы» 
пәні 
бойынша 
ҧсынылатын 
сайттар: 
http://www.tarih-begalinka.kz
; 
http://www.e-history.kz
; 
http://bilimsite.kz/tarih/
; 
http://testcenter.kz/entrants/for-ent/
.
«Дҥниежҥзі тарихы» пәнінен ҧсынылатын сайттар:
 
http://www.world-history.ru
; 
http://historic.ru
; 
http://historyatlas.narod.ru
; 
http://testcenter.kz/entrants/for-ent/.
Тәрбиелік компонент 
Пән мазмҧны біздің ата-бабаларымыздың бірегей мәдениетін, 
Қазақстанның әлемдік тарихтағы орны мен рӛлін, оның әлемдік ӛркениетке 
қосқан ҥлесін тҥсінуге, мҥмкіндік береді. 
«Қазақстан тарихы» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды 
ұйымдастыру және жоспарлау барысында 2020-2021 оқу жылында 
мерекеленетін мерейтойлық шараларға кӛңіл бӛлу ұсынылады: 
Ұшқыш-шабуылдаушы, КСРО еңбек сіңірген әскери ұшқыш, екі мәрте 
Кеңес Одағының Батыры, «Ленин», тӛрт мәрте «Қызыл Ту», «Александр 
Невский», I дәрежелі «Отан соғысы», «Қызыл Жұлдыз» ордендері мен бірқатар 
медальдардың иегері Леонид Игнатьевич Беданың туғанына 100 жыл. (1920 
жыл.16 тамыз); 

179 
Кеңес Одағының Батыры, «Ленин» ордені мен бірқатар медальдардың 
иегері Тӛлеген Тоқтаровтың туғанына 100 жыл. (1920 жыл.19 желтоқсан). 
Мектептегі сыныптан тыс жұмыс: 
- олимпиадалар мен жарыстар, таңдау бойынша бос сабақтар түрінде; 
- оқу бағдарламасына сәйкес қосымша арнайы сабақтар түрінде; 
- пәнаралық және кіріктірілген сабақтарда және т. б. 
Сыныптан тыс жұмыс оқушылардың дербестігін дамытуға ықпал етеді, 
зерттеу қызметінің дағдыларын қалыптастырады, пәнді оқуға қызығушылығын 
арттырады. Сонымен қатар білім алушылардың іздеу қабілеті дамиды, олардың 
теориялық білімдері толықтырылып, тереңдетіледі. 

жүктеу/скачать 4,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: