Оқу сауаттылығЫ

Құмырсқа – әлемдегі ең көп тараған жәндіктің бірі. Қазақ «құмырсқадай қажырлы», «құмырсқадай құжынаған», «құмырсқадай еңбекқор» деген тіркестерді бекер айтпаған. Олардың біз білмейтін қызық қыры көп. Оны ғалымдар зерттеп, бұқараға жеткізіп отыр.

Құмырсқаларды зерттейтін ғылым – мирмекология деп аталады. Осы мирмеколог мамандардың құмырсқадай тынбай талаптанып, қайнаған тіршілікті зерттеуі нәтижесінде бізге олар туралы көптеген қызықты деректер белгілі болды. Құмырсқа жер жүзінде ең көп тараған жәндік. Әлемдегі ең құрметті мимекологтардың бірі Эдвард Уилсонның есебі бойынша, бүгін жер бетінде 10 квадрилиион, яғни онның 15 дәрежесіндей құмырсқа бар екен. Жан басына шаққанда, бір адамға миллион құмырсқадан келеді, ал жалпы үлесі барлық адамның үлесіндей.

1. Мәтіннің тақырыбы  қандай?

A)Құмырсқалар достығы

B)Жәндіктер туралы

C)Құмырсқалар еңбегі

D)Мирмекологтар туралы

E)Құмырсқалар илеуі туралы

2.  «Құмырсқадай құжынаған» тіркесінің мағынасына сай келмейтін қатарды көрсетіңіз.

A)Қажырлы, еңбекқор

B)Қайнаған, қалың

C)Қаптап кетті, қайнады

D)Көп, қарақұрым

E)Нөпір болды, ығы-жығы

Бұрын бір тышқан болыпты. Ол өте ақкөңіл, достарымен тату екен. Бірақ жаңа келген мысық оған тыныштық бермепті.

Бір күні оның ұйықтап жатқанын көрген мысық байқамаған болып жалпақ табанымен жаншып өтті. Шошыған тышқан орнынан қарғып тұрып мысыққа:

– Мен ешқашан басқаларға жамандық жасаған емеспін. Сен неге маған өшігіп жүрсің? – дейді. Мысық тәкаппарлана:

–                    Саған тышқан бол деген кім? Тышқан екенсің, жеуге тиіспіз! – дейді.

Оның түпкі ниетін байқаған тышқан содан былай сақтанып, бұрыш- бұрышта тығылып жүретін болыпты.

Бір тәуірі мысық өте ұйқышыл екен. Басы жастыққа тиді болды, қорылдай кетіп, қанша оятса да оянбайды екен. Мұны білген ақылды тышқан ебін тауып, ұйықтап жатқан дұшпанының мойнына қоңырау байлап қойыпты. Сөйтіп, жүрген сайын сылдырайтын қоңыраудың арқасында алаңсыз ұйықтап, еркін жүретін болыпты.

3. Тышқанның дұшпанын анықтаңыз

A)Батыл

B)Жалқау

D)Өркөкірек

E)Айлакер

4. Тышқанның алаңсыз өмір сүруіне негіз болған жағдай

A)Батылдығы

B)Шыдамдылығы

C)Шапшаңдығы

D)Ептілігі

E)Тапқырлығы

5. Мәтін мазмұнына сай мақалды табыңыз.

A)Диірменде туған тышқан тарсылдан қорықпас

B)Досы көпті жау алмайды

C)Екі қошқардың басы бір қазанда піспес

D)Ежелгі дұшпан ел болмас

E)Жалғыз қаздың үні шықпас

6. Мәтін мазмұнына сай тақырыпты таңдаңыз.

A)Қулығын асырған тышқан

B)Мысық пен тышқан

C)Тату-тәтті өмір

D)Ұйқышыл мысық

E)Жаңа дос

2014 жылғы Қазақстандық кинолардың шымылдығын ашқан «Фуга»-дан кейін Баян Есентаеваның «Абайлаңыз, сиыр!» атты фильмі көпшілік қауымның назарына ұсынылды. Сол кинокартина жайында жазылған мәліметтермен мұқият танысып шығып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.

Нұрлан. Фильмнің прокаты 8, 9, 10 наурыз күндері мерекелік демалысқа келгеннен соң, сол күні дәл оған ғана емес барлық киноларға, барлық кинотеатрларда түнгі 12-ге дейін билет болмай, «Ханшатырда» ең соңғы сеансқа билет барын біліп, соған кіруге тура келді.

«Абайлаңыз, сиырдың!» жарнамасы әлеуметтік желілерде біраз сайрап тұрды. Пиар қадамдардың бірі болу керек, «Абайлаңыз, сиырға!» мүлдем билет жоқ» деген жазбалары бар суреттерді де көрген боларсыздар. Содан халық «бұл неткен кино екен» деп мерекеден кейін де кинотеатрға ағылып жатты. Мен де соның бірі болдым...