1841- Бөкей хандығында қазақ балалары үшін алғашқы зайырлы мектептің ашылуы.
1841 - Кенесары Қасымұлы қазақтың бүкіл үш жүзінің ханы болып сайланды.
- Қазақтың аса көрнекті ағартушысы әрі педагогы Ыбырай Алтынсариннің өмір сүрген жылдары.
- Кіші жүз қазақтарын басқару жөніндегі жаңа Ереженің енгізілуі.
1845 - Ішкі Ордада хан билігінің жойылуы.
1845-1904- Қазақтың ұлы ақыны, ойшылы әрі ағартушысы Абай Құнанбаевтың өмір сүрген жылдары.
1847-1857 - Украин халқының ұлы ақыны Т.Г. Шевченконың Қазақстан аумағында саяси айдауда болған жылдары.
- Қарқаралы округінде Қоянды (Ботов) жәрмеңкесінің ашылуы.
- Сырдария әскери шебінің құрылуы.
1854 - Ертіс өзенінің оң жағалауында Семей ішкі округінің құрылуы.
1854 - Алматы шатқалында Верный бекініс-қамалының салына бастауы.
1856 - Жетісуда Алатау ерекше округінің ашылуы.
1856-1857 - Жанқожа Нұрмұхамедұлының патша үкіметіне қарсы күрес жылдары.
- Ақмола бекініс-қамалына округтік қала мәртебесінің берілуі.
1866 - Ақмола облысы Көкшетау округі аумағына қоныс аударушы орыс шаруаларының алғашқы тобының келуі.
1866-1937 - «Алаш» қозғалысының көсемі Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейханның өмір сүрген жылдары.
1867 - «Жетісу және Сырдария облыстарын басқару жөніндегі уақытша Ереженің» бекітілуі және Түркістан генерал-губернаторлығының құрылуы
1867 - Жетісу казак әскерлерінің құрылуы
1868 - «Торғай, Орал, Ақмола және Семей облыстарын басқару жөніндегі уақытша Ереженің» бекітілуі.
- Орал және Торғай облыстарындағы қазақтың патша үкіметінің отаршылдық саясатына қарсы күресі.
