биология
ғылымында
бұл
мəселе
аса
маңыздылығымен
танылған
.
Адамды
табиғи
жаратылыс
туындысы
жəне
əлеуметтік
болмыс
жемісі
ретінде
қарастыра
отырып
,
педагогика
антропология
ғылымындағы
адам
туралы
білімдердің
бай
қорын
толық
пайдаланады
,
осыдан
олардың
бəрін
жалпыланған
адам
бойында
теориялық
бірігімге
келтірумен
оның
сан
қырлы
да
көп
сырлы
болмысын
тануға
жол
ашады
.
Педагогиканың
медицинамен
байланысының
нəтижесінде
педагогикалық
білімдердің
арнайы
саласы
коррекциялық
(
реттеуші
)
педагогика
пайда
болды
.
Осыдан
,
өз
дамуында
тума
немесе
жасанды
ауытқуы
бар
балаларға
білім
берудің
тəсілдері
анықталды
.
Педагогиканың
бұл
саласы
медицина
деректерін
пайдалана
отырып
,
бала
деніндегі
кемшіліктердің
орнын
толтыру
мен
оның
қоғам
өміріне
толыққанды
араласып
кетуін
жеңілдететін
терапиялық
құрал
-
жабдықтар
жүйесін
түзіп
,
қолданымға
келтірді
.
Сонымен
бірге
педагогиканың
дами
түсуі
адамды
қоғам
мүшесі
ретінде
,
оны
əлеуметтік
қатынас
,
байланыстар
жүйесінде
зерттеуші
ғылымдарға
да
тəуелді
келеді
.
Сондықтан
да
осы
заман
педагогикасының
əлеуметтану
,
экономика
,
саясаттану
жəне
басқа
əлеуметтік
ғылым
салаларымен
тұрақты
да
ықпалды
байланысқа
түсуі
кездейсоқ
емес
.
Педагогика
жəне
экономикалық
ғылымдар
арасындағы
қатынастар
өте
күрделі
,
бірақ
біртекті
емес
.
Қай
заманда
да
экономикалық
саясат
қоғам
білімін
қамтамасыз
етудің
қажетті
шарты
болған
.
Осы
саладағы
ғылыми
зерттеулерді
экономикалық
қолдау
педагогика
дамуына
үлкен
ықпал
жасаушы
факторға
айналып
отыр
.
Осы
ғылымдардың
байланысынан
«
Білім
экономикасы
»
деген
арнайы
педагогика
саласы
дүниеге
келіп
,
білім
беру
аймағын
реттестіруші
экономикалық
заңдылықтар
ашылды
,
олардың
қоғамды
сауаттандыруға
байланысты
ерекшеліктері
зерделенді
.
Педагогиканың
əлеуметтану
ғылымымен
байланысы
ежелден
келе
жатқан
,
дəстүрлі
.
Себебі
бұл
екеуін
де
толғандыратын
ортақ
проблемалар
:
білімді
жоспарлау
;
халықтың
əртүрлі
топтары
мен
əлеуметтік
қатарының
негізгі
даму
бағыттарын
айыра
тану
;
əрқилы
əлеуметтік
орта
мен
ұйымдардағы
тұлғаның
қоғамдық
кемелденуі
мен
тəрбиесі
заңдылықтарын
ашу
.
Қоғам
мен
мемлекеттегі
білім
саясатының
қалыптасуы
əрдайым
үстемдік
жүргізуші
партиялар
мен
таптардың
идеологиясы
негізінде
түсіндіріледі
;
бұл
тұрғыдан
педагогика
мемлекеттік
оқу
-
тəрбие
құралы
ретінде
саясаттану
ғылымының
заңдылықтарына
сүйене
отырып
,
адамның
саяси
сана
субъектісі
ретінде
қалыптасуының
шарттары
мен
механизмдерін
белгілейді
,
саяси
идеялар
мен
талаптарды
игеріп
,
орындау
мүмкіндіктерін
нақтылап
,
ашып
отырады
.
Педагогиканың
басқа
ғылымдармен
байланыстарын
талдауға
сала
отырып
,
оларды
пайдаланудың
келесі
формалары
анықталған
:
–
басқа
ғылымдардың
негізгі
идеялары
,
теориялық
болжамдары
мен
қорытындыларының
педагогикада
пайдалану
;
–
бұл
ғылымдарда
қолданылатын
зерттеу
əдістерін
шығармашылықпен
қабылдап
,
меншіктеу
;
–
психология
,
жоғары
жүйке
қызметі
физиологиясы
,
əлеуметтану
жəне
басқа
да
ғылымдар
зерттеулерінің
нақты
нəтижелерін
педагогикада
қолдану
;
–
адамды
жан
-
жақты
жəне
көптарапты
зерттеуде
педагогиканың
қатысуы
.
Жекеленген
əдістемелер
–
оқудың
жалпы
заңдылықтарын
жəне
пəндерді
оқытуда
қолдану
ерекшеліктерін
зерттеуші
пəн
дидактикасы
.
Педагогика
тарихы
–
əрқилы
тарихи
дəуірлердегі
педагогикалық
идеялар
мен
білімдендіру
тəжірибесін
зерттейтін
ғылым
саласы
.
Педагогика
ғылымындағы
жаңа
салалардың
жіктелу
процесі
белсенді
түрде
жалғасын
табуда
.
Соңғы
жылдардың
өзінде
педагогиканың
бұрын
болмаған
салалары
өзінің
қажеттілік
маңызымен
көзге
ілінуде
:
білім
философиясы
,
салыстырмалы
педагогика
,
əлеуметтік
педагогика
ж
.
т
.
б
.
Сұрақтар
мен
тапсырмалар
1.
Тұрмыстық
тəрбие
біліктерінен
ғылыми
педагогикалық
білімдердің
айырмашылығы
неде
?
2.
Педагогика
пəні
мен
педагогикалық
тəжірибеге
негіздеме
беріңіз
?
3.
Педагогика
қызметтері
қандай
?
4.
Əлеуметтік
қажеттілік
ретінде
білім
сипаттамасын
беріңіз
.
5.
Білімнің
педагогикалық
процесс
ретінде
мəнін
ашыңыз
.
6.
Аталған
ұғымдарға
түсініктеме
беріңіз
:
педагогикалық
процесс
,
педагогикалық
жүйе
,
педагогикалық
өзара
ықпалдастық
,
тəрбие
,
оқу
,
педагогикалық
технология
,
педагогикалық
іс
-
əрекет
,
педагогикалық
міндет
.
7.
Қазіргі
заман
педагогика
ғылымының
құрылымы
қандай
?
8.
Педагогиканың
басқа
ғылымдармен
байланыс
формаларын
атаңыз
.
2-
дəрісбаян
.
Педагогика
əдіснамасы
мен
əдістері
Жоспары
:
1.
Педагогика
əдіснамасы
жөнінде
түсінік
2.
Педагогиканың
философиялық
негіздемесі
3.
Педагогиканың
жалпы
ғылымдық
əдіснамасы
4.
Педагогикалық
зерттеулердің
əдіснамалық
принциптері
5.
Педагогикалық
зерттеулерді
ұйымдастыру
6.
Педагогикалық
зерттеу
əдістемесі
мен
əдістер
жүйесі
2.1.
Педагогика
əдіснамасы
жөнінде
түсінік
Ғылым
дамуының
басты
шарты
-
жаңа
деректермен
үздіксіз
толығып
бару
.
Ал
деректердің
жинақталуы
мен
олардың
түсініктемесі
ғылыми
негізделген
зерттеу
əдістеріне
тəуелді
келеді
.
əдістер
,
өз
кезегінде
,
ғылым
аймағында
əдіснама
атауын
алған
теориялық
принциптердің
бірлікті
тобымен
міндетті
байланыста
болады
.
Қазіргі
заман
ғылымында
əдіснама
деп
ғылыми
-
танымдық
іс
-
əрекеттердің
түзілу
принциптері
,
формалары
мен
тəсілдері
жөніндегі
білімді
айтамыз
.
Ғылым
əдіснамасы
зерттеу
жүйесіндегі
құрылымдық
бірліктердің
–
нысаны
,
талдау
пəні
,
зерттеу
міндеттері
,
зерттеу
құралдар
тобы
т
.
б
.
сипаттамасын
береді
.
Сонымен
бірге
зерттеу
міндеттерінің
шешімін
табу
процесіндегі
əрекеттер
бірізділігін
белгілейді
.
Осыдан
,
педагогика
əдіснамасын
педагогикалық
таным
жəне
болмысты
қайта
жасаудың
теориялық
ережелер
топтамасы
ретінде
қарастырған
жөн
.
Əрқандай
əдіснама
қалыпты
көрсетпе
-
нұсқау
жəне
реттестіру
қызметтерін
атқарады
.
Дегенмен
,
əдіснамалық
білім
екі
күйде
іске
асырылуы
мүмкін
:
дескриптивтік
не
прескриптивтік
.
Дескриптивтік
əдіснама
–
ғылыми
білімдердің
құрылымы
мен
ғылыми
таным
заңдылықтары
жөніндегі
білім
ретінде
зерттеу
процесіне
бағыт
-
бағдар
береді
,
ал
прескриптивтік
əдіснама
–
зерттеу
іс
-
əрекеттерін
реттеп
барудың
жол
жобасын
белгілеп
,
көрсетеді
.
Дəстүрлі
əдіснамалық
талдауда
ғылыми
іс
-
əрекеттерді
жүзеге
асыру
тиімділігімен
танылған
ұсыныстары
жəне
ережелеріне
байланысты
құрастыру
міндеттері
басымдау
болса
,
ал
дескриптивті
талдауда
ғылыми
таным
процесінде
іске
асырылған
зерттеу
əрекеттерін
қайталап
баяндау
,
түсіндіру
қызметтері
атқарылады
.
Əдіснамалық
білімдер
тобы
төрт
деңгейлі
келеді
(
Э
.
Г
.
Юдин
):
философиялық
,
жалпы
білімдік
,
нақты
ғылымдық
жəне
технологиялық
.
Əдіснаманың
ең
жоғары
философиялық
деңгейі
танымның
жалпы
принциптері
мен
бүкіл
ғылымның
категориялар
құрылымын
негіздейді
.
Осыдан
философиялық
білімдердің
барша
жүйесі
əдіснамалық
қызмет
атқарады
.
Екінші
–
Достарыңызбен бөлісу: |