Оқулық Алматы, 013 Қ. А. Абдуқадырова əож 665. 6/. (075. 8) Кбж 35. 514я73 а 14 Пікір жазғандар



Pdf көрінісі
бет117/150
Дата25.04.2023
өлшемі7,49 Mb.
#175345
түріОқулық
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   150
Байланысты:
munai

10.3. Карбкатион реакциялары
Карбкатиондардың реакцияға түсу қабілеттілігі өте жоғары. 
Иондық реакциялардың жылдамдық константалары радикалды 
реак 
циялардікімен салыстырғанда бірнеше есе жоғары болады. 
Карбкатиондардың салыстырмалы тұрақтылығы олардың түзілу 
жылуынан (кДж/моль) көрінеді:
+CH
3
1092 
CH
3
CH
2
+
CHCH

765
CH
3
+
CH
2
916 (CH
3
)
3
+
C 706
CH
3
CH
2
+
CH

869 
+
C
6
H
5
1105
CH
3
CH
2
CH
2
+
CH

844
+
C
6
H

CH
2
897
Радикалдар реакцияларынан басқа карбкатиондар β-ережесі 
бойынша мономолекулалы үзілу жəне бимолекулалы орынбасу мен 
қосылу реакцияларына да кірісе алады. Олардың радикалдардан 
басты айырмашылығы изомерленуге бейім келеді, біріншіліктен екін-
шілікке, одан үшіншіліке қарай төмендейтіні бос энергия қорының 
төмендеуінен болады. 
Изомерлену реакциясы.
Карбкатионның изомерленуі гидрид-ион 
мен метиланионның орын ауыстырулары нəтижелерінде жүреді:
С
+
Н
2
СН
2
СН
2
СН
3
СН
3
С
+
НСН
2
СН
3
+79 кДж/моль
СН
3
С
+
Н СН
2
СН
3
СН
3
С
+
НСН
3
СН
2
СН
3
ССН
3
СН
3
+ 59 кДж/моль
Үзілу реакциясы.
Карбкатионның үзілуі С-С əлсіз байланысы 
бойынша жүреді. Бұл эндотермиялық реакция. 
С
+
Н
2
СН
2
СН
2
СН
2
СН
2
СН
2
СН
2
СН
3
СН
2
= СН
2
+ С
+
Н
2
СН
2
СН
2
СН
2
СНСН
3
Үзілу қабілеттілігі біріншілік ионнан екіншілік ионға; екіншілік 
ионнан үшіншілік ионға өткен сайын əлсірейді. Егер біріншілік 
октилкатионды үзуге 92 кДж/моль жұмсалса, екіншілік октилка-
тионды үзуге 176 кДж/моль энергия кетеді.


243
Егер реакция нəтижесінде біріншілік емес, екіншілік немесе 
үшіншілік < ион түзілсе, онда үзілу қабілеттігі ұлғаяды: 
СН
3
СН
2
СНСН
2
С
+
(СН
3
)
2
СН
2
СН

СН
3
СН
2
СН = СН

+ С
+
(СН
3
)
2
СН
2
СН
3
- 21 кДж/моль


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   150




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет