Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»


Харди-Вайнберг формуласының қолданылуы



Pdf көрінісі
бет126/142
Дата10.03.2022
өлшемі4,14 Mb.
#134958
түріОқулық
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   142
Байланысты:
burunbetova genetika neg

10.2 Харди-Вайнберг формуласының қолданылуы
Ол арқылы популяцияның генетикалық құрылымын талдауға 
болады. Доминантты белгі бойынша популяциядағы гомо жəне ге-
терозиготалы генотиптердің жиілігін фенотипі айқын байқалатын 
рецессивті гомозиготалы дарабастардың 
(аа) 
саны арқылы Харди-
Вайнберг формуласын пайдаланып, есептеуге болады.
68-eсеп.
Мысалы, 5000 қойдан құралған популяцияда 2 соқыр 
қозы туылды. Кемістік рецессивті геннің əсері екенін пайымдау 
қиын емес, яғни соқыр қозылардың генотипі – 
аа.
Харди-Вайнберг формуласы арқылы осы генотиптің отардағы 
жиілігін табамыз.
q
2
aа = n
aa 
: N= 
2:5000 = 0,0004.
Енді рецессивті геннің жиілігін табуға болады: 
q
а
=0,02. Доми-
нантты геннің жиілігін анықтау үшін 
p+q=1 
теңдеуіне жүгінеміз: 
p
а
=1-q
а
=1-0,02=0,98
. Екі аллельдің де жиілігі белгілі болғандықтан, 
Харди-Вайнберг формуласын пайдаланып, зерттеп отырған ло-
кус бойынша популяцияның теориялық генетикалық құрылымын 
анықтаймыз:
АА 
= р
2
= 0,98
2
= 0,9604 (95,04% немесе 4802 бас)
Аа 
= 2pq – 2 х 0,98 х 0,02 = 0,0392 (3,92% немесе 196 бас)
аа 
= q
2
= 0,02
2
= 0,0004 (0,04% немесе 2 бас).
Есептеудің дəлдігін тексеру үшін генотиптердің жиілігін қосу 
керек. Олардың қосындысы 1-ге тең болса есептеу дұрыс деп сана-
лады. Біздің мысалымызда генетикалық кемістің гені бар гетерози-
готалы малдың саны 196 басқа тең.
Үш аллельді локус (оларды 
А
1
, А
2
, А
3
 
деп, жиіліктерін 
р, q 
жəне 

деп белгілейік) бойынша генотиптердің арақатынасы былайша та-
ралады:
(
p
А1
+ q
А2
+ r
А3
)
2
= p
2
А1А1
+ q
2
 А2А2 
+2 p
А1+
 q
А2 
+2 p
А1
 r
А3
+2 q
А2
 r
А3
Мұндағы генотиптердің арақатынасы Харди-Вайнберг заңына 
p + q + r
= 1
 
немесе 
p
+
q
+
r
= 1 немесе (
p
+
q
+
r)
2
=1 формуласына 
сəйкес келеді.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   142




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет