Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 4,14 Mb. Pdf көрінісі
|
burunbetova genetika neg
| 238
Үш аллельді локустағы гендер жиілігінің анықталуын түсіну үшін адамның АВО қан тобы жүйесін мысалға алайық. 69-eсеп. Айталық қайсыбір популяцияда қан тобының мынадай жиіліктері байқалды дейік: А (ІІ қан тобы. Генотипті АА жəне АО) = 0,43 В (III қан тобы. Генотип ВВ жəне ВО) = 0,17 АВ (ІV қан тобы. Генотипі АВ) = 0,04 О (І қан тобы. Генотипі ОО) = 0,36 А, В жəне О аллелдерінің жиілігін р, q жəне r арқылы белгілейік. Онда Харди-Вайнберг заңына сəйкес рецессивті ОО г енотиптің жиілігі r 2 -қа тең болады, бұдан r =√0,36=0,60 . Үшінші жəне бірінші қан тобының қосынды жиілігі (q + r ) 2 -қа тең болуы керек. Демек ( q +r ) 2 = 0,17 + 0,36 = 0,53, бұдан q + r = -0,53 = 0,73 . Біз r= 0,60-қа тең екенін білеміз, сондықтан В аллельдің жиілігі 0,13-ке ( q =0,73-0,60) тең болады. Ал, А аллельдің жиілігі р=1 --(q+r) -1-0,73=0,27. p A +q B +r 0 = 0,27+0,13+ 0,60= 1,00. Харди-Вайнберг заңынан шығатын тағы бір қорытынды – сирек аллельдер популяцияда негізінен гомозиготалы күйде емес, гетеро- зиготалы күйде болады. Популяциядағы рецессивті аллельдердің гетерозиготалардағы жиілігі 2 pq -дің жартысына тең – pq, ал гомозиготалардың жиілігі q 2 -қа тең. Бірінші жиіліктің екіншіге қатынасы pq/q 2 =p/q-ге тең. Оның шамасы q -дің мəні азайғанда ша- мамен 1/ q -ге жақындайды. Сөйтіп, рецессивті аллель жиілігі азайған сайын оның гетерозиготалы күйіндегі бөлігі арта түседі. Бұған мы- сал ретінде адам популяциясында альбинизм жəне алькапонурия ауруларының таралуын алуға болады. жүктеу/скачать 4,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|