Оқулық Алматы, 2014 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»

384
ɏ
ൌ
ɦ
Ϋɬɦɯ
ଵ଴଴
ʹͲͲ
ൌ
ɦ
Ϋɬɿɦ
ʹ
формуласы бойынша пайызбен өрнектейді.
Мұндағы, 
ɦ
Ϋɬɿɦ
– 2 мм елек өтім массасы, г
200 – өлшенді массасы, г
Нəтижелерді жазу
Өлшенді массасы ________________________________________ г.
2 мм елек өтімі ___________________________________________ г.
Өтім мөлшері, Х= ________________________________________%.
3. Түйіршіктердің беріктілігін (уатылғыштығын) анықтау:
Түйіршіктердің беріктілігін зерттеу үшін ППГ-2 құрылғысы 
қолданылады. Массасы 2-3 кг болатын түйіршіктелген құрама жем 
сынамасын ұсақ түйіршіктерден ППГ-2 құрылғысына орнатылған 
елегіште ажыратады. Ол үшін елегішке зерттелетін түйіршіктерінің 
0,75 диаметрі болатындай тесіктері бар електер қойылады. Сынама-
ны 1 минут бойы елеп, елек бетінде қалған түйіршіктердің беріктілігін 
тексереді.
Дайындалған сынамадан массасы 500 г болатын үш өлшенді алады 
да, əрқайсысы бөлек-бөлек ППГ-2 камерасына салынып,ыдыстар ар-
найы қақпақпен жабылады. Тəжірибе 10 мин. жүргізіледі. Содан кейін 
үш камераның біреуін ашып, ішіндегі түйіршіктерді електерге салып, 
елейді.
Түйіршіктер еленіп болғаннан кейін елек рамасын 17 градусқа бұру 
арқылы арнайы жинағышқа жіберіледі Електен өткен түйіршіктер 
басқа жинағышқа жиналады. Барлығын 0,5 г дəлдікпен таразыда 
өлшейді. Содан кейін жинағышты тазартады да, дəл осы əдіспен басқа 
екі өлшендіге де тəжірибелер жүргізіледі.
Беріктілігі туралы көрсеткіш ретінде түйіршіктердің бастапқы мас-
сасы мен тəжірибеден кейінгі массасының айырымының пайыздық 
көрсеткіші алынады.
Түйіршіктердің беріктілігі :
ɂ
ൌ
Ɇ
ଵ
െ
Ɇ
ଶ
Ɇ
ଵ
כ ͳͲͲ
формуласымен өлшенеді.
Мұндағы М
1
– тəжірибеге дейінгі түйіршіктер массасы (500 г)
М
2 
– түйіршіктердің тəжірибеден кейінгі массасы, г;

385
Соңғы нəтиже ретінде үш камераның арифметикалық орта мəнін 
алады.
Параллель тəжірибелердің рұқсат етілген ауытқуы 1%-дан артпауы 
керек.
Нəтижелерді жазу
Тəжірибеге дейінгі түйіршіктер массасы,____________________ г.
1 өлшендідегі тəжірибеден кейінгі масса, _____________________г.
2 өлшендідегі тəжірибеден кейінгі масса, _____________________г.
3 өлшендідегі тəжірибеден кейінгі масса, _____________________г.
1-камерадағы беріктілік, ____________________________________
2-камерадағы беріктілік, _____________________________________
3-камерадағы беріктілік, _____________________________________
Арифметикалық орта мəні ___________________________________
4. Ісініп кетуін анықтау:
Ісінуді келесі əдіспен анықтайды: сыйымдылығы 500 мл цилиндр-
ге 25 г түйіршіктелген құрамажем өлшендісін салып, цилиндрдегі 
түйіршіктер деңгейін белгілеп қояды. Цилиндрге температурасы 18 
градустағы су құйылып, оның деңгейі түйіршіктер деңгейінен 130 
мл жоғарыда болуы керек. Су құйғаннан кейін бастап, түйіршіктер 
толығымен жойылғанға (езілгенге) дейін уақытты өлшейді.
Нəтижелерді жазу
Ісініп кету _____________________________________ мин.
5. Суға тұрақтылығын (төзімділігін) анықтау:
Суға төзімдлікті анықтау У1-ДОВ құрылғысының көмегімен 
анықталады. Ол су деңгейі белгіленген органикалық шыныдан; 
диаметрі 4 мм сым тордан (түйіршіктердің бұзылған бөлшектерін негізгі 
бөліктен бөлу қызметін атқарады); метал конустан; цилиндрұстағыш 
жəне бұрандасы бар тығыннан тұрады. Қабылдағыш құбыр бұзылған 
түйіршіктерді жинау үшін қолданылады.
Құбырда үш деңгей белгіленген:
жоғары (һ-25)4
ортаңғы (һ-15);
төменгі (һ-5), олардың биіктігі сəйкесінше, 75, 40 жəне 10 мм.
Бұл құрылғыда уақыт үнемдеу үшін түйіршіктелген құрама жемді 
алдын ала шартты түрде үш топқа бөледі:

386
I топ – суға төзімділігі төменгі түйіршіктер (15-38 мин), жұмыстық 
деңгейі һ – 25, өзінің массасының 25%-ын жоғалтады;
II топ – суға төзімділігі ортаңғы түйіршіктер (38-105 мин), жұмыстық 
деңгейі ортаңғы һ-15, өзінің массасының 15%-ын жоғалтады;
III топ – суға төзімділігі жоғары түйіршіктер (105 минуттан жоғары), 
жұмыстық деңгейі ортаңғы һ-5, өзінің массасының 5%-ын жоғалтады;
Суға төзімділігін қойылған деңгейлерге 
Ʉ
ଶହ
ൌ ͳǢ
Ʉ
ଵହ
ൌ ʹǡͷǢ
Ʉ
ହ
ൌ ͹ǡͲ
түзету коэффициенттері арқылы жүргізеді.
Анықтама:
Үш құрылғыны жинақталған күйінде аппарат платформасына орна-
тамыз. Үш қондырғының əр торына 3 г түйіршік саламыз. Содан соң ци-
линдр белгісіне дейін 18-20 °Сдистилденген немесе жай суды құямыз.
Қондырғыны іске қосып, уақытты өлшей бастайды. 15 минуттан 
кейін ( 1 топ түйіршіктеріне тəн) қондырғыны сөндірмей түйіршіктердің 
қабылдағыш трубкада алатын орнын белгілеп алады. Осылайша жұмыс 
деңгейін анықтайды. Үш камераның нəтижелері жоғарғы деңгейге жет-
кенше жұмысты тоқтатпайды.
Егер екі камерадағы деңгей үшіншіге қарағанда жоғары болса, онда 
жұмыс деңгейі үшінші камера бойынша алынады. Əр құрылғының 
жұмыс уақытын анықтап, үш құрылғының орта мəнін алады. Үш па-
раллель жұмыстың рұқсат етілген ауытқуы: 
Χ
ହ
-ке – 5 мин, 
Χ
ଵହ
-ке – 
ɧΧ
ଶହ
-ке 8 мин. Табылған уақыттың орта мəні бойынша түйіршіктердің 
суға төзімділігін:
ȼ
ൌ
ɤ
כ ݐ
ɨɪ
формуласымен анықтайды.
Мұндағы, к – берілген деңгейге қайта санау коэффициенті; 
ݐ
ɨɪ
– құрылғының орташа жұмыс уақыты, мин.
Нəтижелерді жазу
Жұмыс деңгейі __________________________________________
Түзету коэффициенті _______________________________________
құрылғысының жұмыс уақыты ____________________________мин.
құрылғысының жұмыс уақыты___________________________мин.
құрылғысының жұмыс уақыты____________________________мин.
Орта мəні ; = ___________________________________________мин..
Суға төзімділігі, мин= __________________________________мин.

387

жүктеу/скачать 3,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: