Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
| Фенолдар.
Фенол препараттары аз қолданылады, өйткені олардың жа- ғымсыз иісі болады жэне спораларға әсер етпейді. Фенолдьщ иісі сүтке, соя- тын малдың етіне сіңіп, алынатын тағамды бүлдіреді. Сондықтан онымен сауын сиырлар, союға мерзімі тақаған бордақыдағы малдар түрған қораларды дезинфекциялауға болмайды. Фенол препараттарына фенолдың өзі (карбол қышқылы), феносмолин, креолин, керол, гидронол, ксилонафт-5, натрий оксидифеноляты жатады. Карбол цышцылы (фенол) - тек қана ашық жерде инфекция қоздыру- шыларының вегетативтік түрін жою үшін қолданылады. Иісі жағымсыз, кілегейлі қабықты тітіркендіріп, күйдіреді жэне кілегейлі қабық арқылы тез денеге сіңіп, уландыруы мүмкін. Дезинфекция үшін 3-5 % -ды ерітіндісі қолда- нылады. Крезол фенолмен салыстырғанда улылығы мен күйдіргіш қасиеті төмен де, дезинфекциялық қасиеті жоғары. Таза крезол суда нашар ериді де, оны 109 басқа заттармен араластырып пайдаланады. Әсіресе фенол-крезол қосындысы дезинфектант ретінде кең танымал. Фенол-крезол креолиннің негізгі құрамы болып табылады. Фенолдың дезинфекция үшін қолданылатын қоспаларына фенол-крезол- дан басқа күкірт-карбол жэне сабын-карбол қоспалары жатады. Күкіріт-карбол (күкірт-крезол) қоспасы дерматомикоздар кезінде жэне топалаң шыққанда қора мен ауланы зарарсыздандыру үшін пайдаланады. Оны жасау үшін 3 өлшем фенолға немесе крезолға аздап араластыра отырып, 1 өлшем күкірт қышқылын қосады (керісінше емес). Қоспаны 1 тэулік (3-4 күн болса тіпті жақсы) оқтын-оқтын араластыра отырып ұстайды. 1 % -ды ері- тіндісін дерматомикоздар кезінде қораны дезинфекциялау үшін, ал 2% -ды ерітіндісі топалаң кезінде еденді, топырақты, садыра ағатын ойықты зарар- сыздандыруға пайдаланылады. Сабын-карбол цоспасы 5 бөлік жасыл сабыннан жэне 3 бөлік крезолдан түрады. Оны дайындау үшін 500 г жасыл сабынды аз ғана ыстық суға жібітіп алып 10 л ыстық суда ерітеді де 300 г карбол қышқылын қосадьи 50-80 °С ыс- тық ертіндісімен майға бөккен, былғанған заттарды зарарсыздандырады. Креолин - өзгеше иісі бар, қара-қоңыр қоймалжың сұйық зат. Сумен араластырғанда сүтке ұқсап ағарып кетеді. Әр партиясының химиялық қүра- мы эр түрлі. Паразиттерге, әсіресе қотыр кенелеріне эсері қүрамындағы крео- лин майының мөлшеріне байланысты. Бірақ та креолин тек қана вегатативтік бактерияларға эсер етеді де, спораларды өлтіре алмайды. Дезинфекция үшін 3% -ды ерітінді пайдаланылады. Дезинфекция жасалған қораны жақсылап желдеткен соң ғана малды енгізуге болады, өйткені креолиннің буынан мал, эсіресе, жас төл, улануы мүмкін. Ксилонафт-5 - қызғылт-қоңыр түсті, қоймалжың сұйық зат. Сумен ара- ластырғанда ақшыл-сұрғылт түсті ерітінді түзеді. Дезинфекциялық күші крео- линнен едәуір жоғары. Мал қорасын дезинфекциялау жэне дезинсекция жасау үшін қолданылады. Профилактикалық дезинфекция үшін 2-3%, ал тежеу дезинфекциясы үшін 4-5 % ыстық ерітіндісі қолданылады. Феносмолин - фенольдық смола, техникалық этанол (спирт) жэне күйдір- гіш натрдың қоспасы, қарақоңыр түсті, жағымды исі бар зат, қүрамында 80 %- ға дейін белсенді бөлігі бар. Эмульсиясының бактериоциттік, вирулициттік, спороциттік, дезинсекциялық, акароциттік жэне дезинвазиялық қасиеттері бар. Бактериялык жэне вирустық инфекциялар кезінде 3% ерітіндісі пайда- ланылады, ал топалаң кезінде 18%, туберкулез бен солма (паратуберкулез) кезінде 8 %. Малдың үстін зарарсыздандыру үшін аусыл кезінде 1 %, микоз- дар (қысаға) кезінде және сарып (некробактериоз) кезінде малдың аяғын то- ғыту үшін 5% эмульсиясы қолданылады. Дезинсекция, дезинвазия, дезако- ризация үшін 8 %, ал дезтосқауыл мен дезбөстек (дезковрик) үшін 3 % күйінде пайдаланылады. 110 |