Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Хлорлы препараттар мен тотықтырғыштар.
| Қышқылдар
- судағы ерітіндіде сутегі ионын беретін (протон бөліп шығаратын) қосылыстар. Бактериоцидтігі жоғары қышқылдарға фторлы суте- гі, азот жэне үш хлорлы сірке қышқылдары жатады. Олардың бір молярлы ерітіндісі В. antracis спорасын екі сағатта зарарсыздандырады. Күші орташа қышқылдар (мысалы тұз қышқылы) спораны 8 сағатта өлтіреді. Әлсіз қыш- қьшдар (күкірт, фосфор) спораны 30 сағатта да өлтірмейді. Бактериоцидтігі жағынан ең элсіз қышқылдарға сірке, құмырсқа, циан сутекті қышқылдар жатады. Қышқыл ерітінділерінің температурасын 10°С-қа қыздырғанда бактерио- цидтігі 2-3 есе артады. Қышқылдар металдарды бүлдіреді, бояуларды, мата- ларды ерітеді. Сондықтан оларды өте аз қолданады. Кейбір қышқылдар тек белгілі бір микробтарға әсер етеді. Мысалы, түз қышқылының споралар мен коктарға эсері барлық басқа қышқылдардан асып түседі. Күкіріт қышқылы В. anthracis спорасы үшін элсіз болғанымен стафилококтарға күшті эсер етеді. Фторлы сутек қышқылы топалаңның қоздырушысына қарсы өте күшті спороцид болып табылады. Ветеринария практикасында дезинфекция үшін күкірт, тұз, сүт, сірке, қымыздық қышқылдары пайдаланылады. Аталғандар- дың ішіндегі органикалық қышқылдар жемді зарарсыздандыру, жемшөпті консервілеу үшін қолданылады. Соңғы уақытта жемді зарарсыздандыруға мұқтаждықтың артуына байланысты органикалық қышқылдардың дезинфек- циялық қасиеттеріне зор көңіл бөліне бастады. Хлорлы препараттар мен тотықтырғыштар. Хлорлы препараттарға хлордың өзі, хлорлы эк, кальций гипохлориді, хлорамин, т.б. жатады. Бұл заттар сонымен бірге күшті тотықтырғыштар болып табылады да, микроб- тарға әсері жөнінен бір хлорлы йод, калий перманганаты, сутегінің қос то- тығы сияқты тотықтырғыштармен бір топқа қосылады. Хлор - газ күйінде органикалық заттарға тотықтырғыш ретінде атап айт- қанда микроб торшасының ақзатына әсер етеді. Сумен қосылып қышқыл тү- зеді де, бос оттегін бөліп шығарады, сол арқылы торшаның қүрама бөлікте- ріне жойқын әсер етеді. Бөлініп шыққан хлор атомы да торша протоплаз- масына эсер етіп, оны инертті жағдайға келтіреді. Хлордың бактериоцидтігі ортаның ылғалдылығына байланысты болады. Хлорды ауыз жэне сарқын суды зарарсыздандыру, вагондар мен мал қорасын дезинфекциялау үшін қолданады. Хлорлы су - хлордың судағы ерітіндісін газды хлор сияқты қолданады. Ауыз су мен мал қораларын зарарсыздандыру үшін аса бағалы дезинфектант болып табылады. Хлорлы әк газ түріндегі хлорды үлпаланған эк арқылы жіберудің нәти- жесінде алынады. Түйіршікті, ақ түсті, ұнтақ зат. Ауа мен ылғалдың әсерінен бүзылады. Сапасы қүрамындағы белсенді хлорға байланысты. Әдетте техни- калық хлорлы экте белсенді хлор 30-36 % -ға жетеді, ал сатуға түскенде ол 25% -дан кем болмауы керек. Егер 15%-дан кем болса дезинфекция үшін жарамсыз болып табылады. Хлорлы әкті мал қораларын, топырақты, көңді, суды, көлікті барлық жүқпалы аурулар кезінде дезинфекциялау үшін пайдала- 108 нуға болады. Оның қолданылатын ерітіндісіндеіспора түзбейтін бактериялар мен вирустарды жою үшін 2% белсенді хлор, аліспоралы бактериялар үшін 5 % белсенді хлор болу керек. Хлорлы экте кальцийдің эр түрлі негіздік тұздары болады. 'Олардың ішін- дегі ең бастысы кальций гипохлориді - Са(СӨ)2. Ол суда хлорлы қышқыл - НСО түзеді, одан тұз қышқылы мен оттегі бөлініп шығады. Калъций гипохлориті - Са(СЮ )2 - сарғыш түсті хлордың иісі бар ұнтақ зат. Құрамында 90 % -ға дейін белсенді хлоры бар. Қышқыл ортада бос хлор, ал сілті ортада - бос оттегін бөліп шығарады. Құрамындағы хлорды өте ұзақ сақтайды. Практикада кальций гипохлоритінің ДТСГК (двутретиосновная соль гипохлорита кальция) препараты қолданылады. Оның құрамында 47- 52% хлор болады. Хлорлы эк сияқты пайдаланылады, бірақ, оған қарағанда әлдеқайда қолайлы, микробтарға эсері де күшті. Спора түзбейтін микробтар тіпті0,1-0,2 % ерітіндісінен-ақ өледі. Хлорамин - суда нашар еритін ақ не сарғыш түсті ұнтақ зат. Хлорамин Б күрамында 30% -ға дейін белсенді хлор болады. Ерітіндісі ұзақ уақыт күшін сақтайды. 0,2-5 % ерітінді күйінде пайдаланады. Зарарсыздандырумен қатар жағымсыз иісті де жояды. Бір хлорлы йод - әзгеше иісі бар, суда түгел еритін, сарғыш қоңыр түсті сұйық зат. Оны лабаратория жағдайында шыны ыдыста 10 г йодты қышқылды калий мен 11г иодты кальцийді 875 мл езілмеген тұз қышқылында шайқап араластырады да 1л жеткізіп су құяды. Бұны 100% -ға балайды да, қажетінше ерітінді әзірлейді. Қысағаны емдеу жэне тоңазытқыштағы зеңді (плесень) жою үшін 7% -ды ерітіндіні пайдаланады. 10%-ды ерітінді топалаң қоздырушысының спорасын өлтіреді. Калий перманганаты (К М п04) - өте күшті тотықтырғыш, бөлмелік температзфада ойдағыдай зарарсыздандыру жэне иіссіздендіру қасиеті бар. 0,5-2 % -ды ерітінді күйінде қолды дезинфекциялау үшін, ал 2-4 % -ды ерітінді- сімен ет сататын жердегі столды, ішек салған ыдысты дезинфекциялайды. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|