Оқулық. Алматы, 518 бет



Pdf көрінісі
бет264/431
Дата12.03.2023
өлшемі26,67 Mb.
#172013
1   ...   260   261   262   263   264   265   266   267   ...   431
Байланысты:
Індеттану кітап

Атаулар мен ұғымдар
Маңқа, malleus, can. Burkholderia mallei, Pseudomonas mallei. Маллеин.
Бақылау сздрақтары
1. Ауруға қатысты өзекті мэселелер саналатын негізгі мәліметтер: ауру- 
дың атауы мен анықтамасы, тарихи деректер, қоздырушысы, індеттік ерекше- 
ліктері, дерттенуі, өтуі мен симптомдары, патологоанатомиялық өзгерістер, 
балау, емі, иммунитет, дауалау жэне күресу шаралары.
Тапсырма
Жылқыны маңқаға маллеинді көзге тамызу, тері ішіне және тері астына 
жіберу арқылы қалай тексеретінін, бұл эдістердің қандай жағдайда қолда- 
нылатынын түсіндіріңіз.
11.2. Індетті лимфангит
Індетті лимфангит немесе мандам 
(Lymphangitis epizootica,
 
эпизотичес- 
кий лимфангит, блостомикоз, африканский can) - созылмалы өтетің, терінің 
сөл тамырлары мен тері асты шелінің қабынып, іріңді жараға айналуымен 
ерек-шеленетін жылқы тектес жануарлардың жұқпалы ауруы*
Тарихи деректер. 
Індетті лимфангит 4 ғ. бері белгілі. Бірақ. ұзақ.уақыт 
оны маңқамен шатыстырып келеді. Ауру қоздырушысын 1873 ж. итальян 
ғалымы С. Ривольта жылқының іріңінен бөліп алды. Індетті лимфангит жер 
шарының көптеген елдерінде көп таралған болатын. Қазіргі уақытта ауру 
Азия мен Африка континенттерінде, анда-санда Қазақстанда ұшырасады.
Қоздырушысы 
- бір торшалы саңырауқұлақ 
Histoslasma farciminosum
(Criptoroccus farciminosus) 
-
іріңдеген тері мен сөл тамырларында сопақша 
келген денешіктерінің екі ұшы үшкілденіп бітеді де, сыртында қосарланған 
қабығы болады. Микробтың протоплазасында бір немесе бірнеше дірілдеп 
көрінетін жылтырауық зат болады. Криптококтардың ұзындығы 2,5-4 мкм, 
микроскоппен 400 есе үлкейтілгенде жақсы көрінеді. Бүршіқ жарып өсіп- 
көбейеді. Олар көбінеде нейтрофильдер мен макрофагтардың ішінде, кейде 
торша арасында жеке немесе тобымен орналасады. Криптококтар барлық 
анилин бояуларымен жақсы боялады. Ал Гимза эдісімен бояғанда өте жақсы
337


көрінеді, грамон. Екі жақтаулы қабығы, өлген .торшалар боялмайды. Ауру 
малдың денесінде саңырауқұлақ тек криптокок түрінде өсіп қөбейеді; ал бұ- 
тақшалар жасанды қоректік орталарда ескенде. байқалады.
Мандам саңырауқұлақтары пептон бауыр агарында немесе 1% глицерин, 
-2% глюкоза, жұмыртқа қосылған ортада ж эн е1 Сабуро ортасында өседі. Қо- 
ректік ортаға 10% жылқы, қоян және сиыр қанын қосса қоздырушы өсуін 
тездетеді, өсу үшін ең қолайлы температура 25-37°С. Барлық қоректік ортада 
шоғыры сарғыш түсті дақ түрінде көрінеді. 2-3 айдан кейін қоңыр-сары түске 
еніп, тығызданып, қатпарланып, айңадасы көмкеріледі. Жекелеген қоздыру- 
шылар микроскоппен қарағанда бұгақтанған мицелиялардан жэне хламидиос- 
поралардан тұрады.
Криптококты бөлу үшін, оны арнаулы ыдыста, қанды аі арда, қан қосыл- 
ған Сабуро қорек ортасында (pH 7,4) ауасында 15% С 0 2бар, 37°С жылылықта 
өсіреді. Жағындыда іфиптококтар бүршікті, дөңгелек, сопақ, хламидиос- 
паралы қысқа мицелияларымен болады. Зертханалық жануарлар мандам 
криптококтарына тезімді жэне бұл микробты жұқтырғанда ауруға шалдық- 
пайды.
Төзімділігі. 
Мандам саңырауқұлақтарының мицелиялы түрі топырақта, 
малдың қиында, тоңазытылған өсіндіде 3 айдай сақталады. Біртіндеп қыздыр- 
са 60°С-та 5 мин. арасында өледі. Құрамында 1% белсенді хлоры бар хлорлы 
әқ қоздырущыны 2 мин., 3% креолин ерітіндісі 5 мин., 3% күйдіргіш натрий 
25 мин. өлтіреді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   260   261   262   263   264   265   266   267   ...   431




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет