Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
| Өтуі мен симптомдары.
Жасырын кезеңі 1-3 күн, кейде 5-7 күнге созы- лады. Ауырған жылқы алғашында пысқырынып, күйзеліп, көзі мен танауы- ның кілегейлі қабықтарын қан кернеп, жұтқыншақ сөл түйіндері үлғайып, жөтеледі. Денесінің ыстығы көтеріліп 40-41°С-қа жетіп, 3 күндей сақталады. Әдетте дененің ыстығы екі рет көтеріледі. Дене ыстығының қайтпай түрып алуы негізінен түмаудың асқынып, оған бактериялық инфекцияның қабатта- суынан болады. Ыстық көтерілген сэтте қүрғақ жөтел пайда болады, жылқы жүрген шақта жөтел үлғая түседі. Ауырған мал жүдеп, жемшөпке қарамайды. Тамырдың соғуы минутына 65-75 болады. Көзі қызарып, жас ағып, қабақтары ісініп, жарықтан жасқанады. Түмаудың клиникалық белгілері малдың күтіміне, иммунитеттің дёңгейі- не, қоздырушының биологиялық қасиеттеріне байланысты эр түрлі байқа- лады. Ауа райы суық, ылғылды болса ауру шиеленісіп, бактериялық инфек- циялармен асқынады. Вирустың бірінші штамы қоздырған ауру жеңіл, ал екінші штамы кезінде зілді өтеді. Жеңіл өткенде негізінен ларинготрахеит, бронхит, ал зілді өткенде пневмония байқалады. Ауру зілді өткенде жылқының жөтелі қүрғақ, оқтын-оқтын зорланып, ауырсынып жөтеледі. Жөтелгенде жылқы мойынын созып, басын төмен сала- ды, танауынан қоймалжың сора ағады. Аускультация кезінде бронхалық ты- нысқа ауысатын везикулярлық тыныс естіледі. Жүректі тыңдағанда аритмия, жүрек ырғағының бұзылып, дыбыстың қосарлануы сезіледі. Жазылған жыл- қының жүрек ырғағы мен дыбысының өзгеруі бірнеше ай бойы қалпына түспейді. Ауырған жылқыны жүмысқа пайдалану миокардта дистрофиялық өзгерістердің нэтижесінде өлімге экеп соғуы мүмкін. 355 Ауырған малды гематологиялық тексерген кезде лейкоцитоз, гемогло- биннің 35%-ға, эритроциттердің 1-2 млн. азаюы, ал ЭШЖ-ның жоғарлауы байқалады. Қосалқы микробтармен ауру асқынғанда жылқы қысқа, әлсіз, ауырсынып жөтеледі де, ылғалды жэне құрғақ сырыл естіледі. Дененің ыстығы ұзақ уақыт (1-2 апта) көтеріледі, ауру жиі қайталанады. Тұмау зілсіз өткенде бірнеше күн бойы сирек құрғақ жөтел байқалады, кейбір жануарлардың ғана температурасы көтеріледі. Аурудың басқа белгі- лері әдетте білінбейді. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|