ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы
жүктеу/скачать 34,49 Mb.
|
| - Ал, ол менің қойыма мініп алып қалай шапқылады, нағыз жігіттің өсіп келе жатқаны көрініп тұр.
- Ал, ол қалай жүгіреді! Иттен де озып кетеді. - Ол тасты нағыз мергендерше лақтырады. Мен осылай батырға айналатынмын. Бұл сөздердің маған арналып жатқанына сенбеген күйде көз жана- рымды жоғары көтере бастайтынмын. - Құдай оған ұзақ ғұмыр мен денсаулық берсін! - деп айтатын қоштасарда бұл қайырымды адамдар әжеме. - Ал, енді сен айтшы, - деп бұйыратын оңаша қалғанда менің Әміршім. - Только попробуйте тронуть жеребёнка моего, унич- тожу всех, вырежу весь ваш скот! – слышал и чувство- вал, как она махала своим посохом. Наступала пауза. Госпожа моя, видимо, размышляла. Может быть, её чадо натворило что-то из ряда вон выходящее. – Ладно, пошли в дом, попьём чая, - уже спокойно выговаривала она, и все безропотно шли за ней. Она шла, а я семенил ножками под её юбкой. - Выходи, - говорила она голосом, в котором было со- мнение. Я выплывал из-под облака, понурив голову и спрятав взгляд. Садился рядом со своей Повелитель- ницей. - Как здоровье ваших родичей, размножается ли скот, живы, здоровы ли дальние и ближние сородичи? Та- кие и подобные им ритуальные вопросы задавала моя бабка своим «гостям поневоле». Те, чтобы соблюсти этикет, вынуждены был умерять пыл и отвечать на эти пустые вопросы. Горячий чай охлаждал жар мщенья. - Ну, что ещё натворил мой бесёнок, - задавала неиз- бежный и долгожданный вопрос моя бабка. Уже осту- женные потерпевшие излагали просто факты. Оказы- валось, ничего смертельного в моих «подвигах» не было. - Э, оступается даже ханская дочь, - мудро и витиевато выговаривала бабка обычную казахскую пословицу.
лить меня наперебой. – Ханеке, а вы знаете, что ваш пострел лучше всех играет бабки. - А как он скакал на моём баране, сразу видно, что растёт настоящий джигит. - А как он бежит! Быстрее собаки. - Камни он бросает, как меткий стрелок. Превращался в героя. Поднимал глаза, не веря тому, что эти слова относятся ко мне. - Дай ему Бог здоровья и долгих лет, - говорили бабке на прощанье эти добрые люди. - А теперь рассказывай ты, - повелевала моя Госпожа уже наедине. 16 17
– Бұл адамдар шындықты айтты ма? - Иә солай болды, - деп міңгірлейтінмін мен өзіме әлі келе алмастан. - Онда неге қаштың? - Әже, олар көп болды ғой. - Онда тұрған не бар, бір адам мыңға қарсы тұра ал- май ма? – деп, әжем дегбірсізденіп, - жүгіріп келе жа- тып, арасында тоқтап тас лақтыруың керек еді, батыр- ды қуудың оңай емес екенін білетіндей қылып. - Иттердің тобырына ұқсаған топқа азуыңды көрсетсең, қорқаулары қыңсылай бастайды, - деп, ол одан әрі желіге бастайтын. Мен кінәмды сезіне бастайтынмын. Ішімнен оның көз алдында мен тіпті де батыр емес, өзімді қорқақпын деп ойлайтынмын. Сөйтіп, қайтадан жаңа «ерліктер» жасауға шығатынмын. Қашанда төбелесуге дайын тұратынмын. Тіпті дала- да біреулер төбелесіп жатса, соған кірісіп кеткім келіп тұратын. Ондай топтың ішінен жүзі таныс біреудің соққы жегенін көрсем, мен оған тек қана кол ұшын бермейтінмін, оны жеңімпаз етіп шығаратынмын. Жайдан жай адамды ұрып тастау қай кезде де жаман әдеттің белгісі емеc, есі дұрыс емес адамның ісі. Төбелесті іздеу, төбелеске азғыру керек болатын. Бұл бірақ өнер емес, әдеттегі адамның қалыпты ісі еді. Төбелес кейде ойламаған жерден шыға келетін. Тек менің ғана емес басқаларының да төбелескесі келіп, шекесі қызып тұратын. Мен де ұратынмын, мені де ұратын. Әбден таяқ жеген түріммен үйге келетінмін, өзім мәзбін, өйткені жеген соққыларым қорқаудың емес, еркін адамның, батырдың алған соққылары бо- латын. - Өзің бе жанжалдасқан, әлде біреу мәжбүр етті ме? – Менің көгерген жерлерімді көріп, менің Ханымым мені «майданнан» әдеттегідей сұрақтарымен қарсы алатын. - Иә, олар да, мен де… Бірақ менің Әміршіме ұсақ-түйегіне дейін, барлығын білуі керек болатын. Болар нәрсе болды, менің айтқым келмейтін. Бірақ ол мені айтуға еріксіз көндіретін. Ол кезде мен ешнәрсені саралай алмайтынмын, мен үшін саралауды әжем жа- сайтын. Менің әңгімемнің нәтижесінде ол мені бірде жұмсақ жерімнен шартылдатса, бірде масаттанып оны сүйіп алатын. – Правду говорили эти люди? – Да, это было, - не успев опомниться, мямлил я. - А почему бежал? - Да их же было много, Ба. - Ну и что, разве один не может противостоять ты- сяче? – не унималась бабка. Надо было бежать, но временами останавливаться и метать камнями, чтобы неповадно было гонять героя. - Толпа подобна своре собак, покажешь клыки, завиз- жат шакалы, - всё более и более возбуждалась она. Я чувствовал вину. Думал, что в её глазах я вовсе не герой, а просто трус. Снова отправлялся на новые «подвиги». Всё время хотел драться. Даже посторонняя драка возбуждала меня. Не дай Бог в этой толпе встретить знакомое лицо, которое, тем более, терпит побои. Я не просто выручал его, а делал победителем. Просто так ударить, избить человека во все времена считалось признаком не дурного тона, а болезни. Драку надо было искать, провоцировать. Но это ока- залось не искусством, а обычным житейским делом обычного человека. Она иногда всплывала неожиданно. Драться хотел не только я, но и другие. Избивал я, избивали меня. Весь побитый шёл домой и радовался, ибо побои эти были не побоями раба, а побоями свободного человека, ге- роя. - Рассказывай, сам учинил, или вынужден был? - Встречала с «фронта» мои синяки этим дежурным вопросам Госпожа моя. - Да и они, и я…
18 19
- Өз өміріңіз туралы айтып беріңіз, - деп мен одан жиі сұрайтынмын. - Құлыным, менің өмірім мен өткен ғұмырым өмір бойы айтатын болсам да, ешқандай әңгіменің көлеміне сыймайды, - деп бастайтын ол әрқашан өз әңгімесін. - Мен ел ішіне белгілі адамның қызымын. Менің әкем мен сені сияқты еркіндікте тәрбиеледі. Ең бірінші қадам бастым ба, әлде ат тақымына отырдым ба есімде жоқ. Бірақ алғаш қолыма қамшы, содан кейін қылыш ұстағаным есімде. Мен дүниеге келгенде әкемнің алты ұлы болған екен, ал қызы болмапты. Сондықтан болар, мен дүниеге келгенде әкем менің атымды Ханым, яғни «Менің әмірші қызым» деп қойған. Мен өз ағаларымның арасында ер балаша өстім, шал- бар киетінмін, басымдағы шашымды тақырлатып алып тастайтынмын, мен төбелескенде сотқар- балалардың бірінен қалыспайтынмын, бәйгеден қашан да бірінші келетінмін. Бір жылы әкем маған құлын сыйлаған болатын. Оның түсі күннің түсіндей болатын. Бұл менің алғашқы махаббатым болды. Әрине, оның да. Ол жетім еді, оның қасқырлардың жемі болған енесі есінде жоқ болатын. Мен оның анасы, әпкесі, ағасы болдым. Тіпті ұйқыға жатарда да оны ойлай- тынмын, ол да осы сәтте мені ойлайтынына сенімді болдым. Ұйқыдан оянғаннан кейінгі алғашқы ойым ол туралы болды. жүктеу/скачать 34,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|